W przyszłym roku będziemy obchodzili w Strzelnie 120-rocznicę odsłonięcia i poświęcenia pierwszego pomnika św. Wojciecha i nadania imieniem Świętego nazwy placowi, na którym stanął ten piękny monument. Owe przedsięwzięcie poprzedziła mobilizacja parafian do ofiarności i prowadzenia permanentnej zbiórki pieniężnej. Kto żyw sypał groszem, by dzieło Świętowojciechowe stało się przeciwwagą do wcześniej wystawionego (1898) przed kościołem ewangelickim w Rynku pomnika cesarza niemieckiego Wilhelma I.
A wracając do tamtych dni warto przywołać ten fakt. Otóż, przed 119-laty „Gazeta Toruńska“ informowała, że 11 maja 1902 roku w dniu Wniebowstąpienia Pańskiego odbyła się wspaniała uroczystość odsłonięcia pomnika, figury Świętego Wojciecha na placu publicznym, przed dziedzińcem kościelnym, naprzeciwko szkoły katolickiej. Plac ten odtąd Placem Świętego Wojciecha zowiący się, był pustym i błotnistym - obecnie po ustawieniu w środku niego figury św. Wojciecha znacznie się ozdobił a pomnik przyczynia do ozdoby miasta samego.
Była to jedna z najdonioślejszych uroczystości jaką przeżyli strzelnianie w końcówce okresu zaborów. Na świątecznie udekorowanym placu zgromadził się tłum parafian i gości, wypełniając jego powierzchnię z przyległymi ulicami. Były chorągwie i poczty sztandarowe towarzystw kościelnych oraz przedstawicielstwa wszystkich stanów i organizacji społecznych. Pienia kościelne wykonał chór, a wtórowało mu zebrane społeczeństwo. Płomienną mowę wygłosił proboszcz, nawiązując do legendarnego pobytu św. Wojciecha na wzgórzu strzeleńskim.
Zabiegi około wystawienia pomnika ówczesny proboszcz strzeleński ks. prałat Władysław Woliński czynił już przed 1897 rokiem. Pierwszym etapem przygotowującym otoczenie do wystawienia monumentu było pobudowanie kamienno ceglanego płotu, który trwale odgradzał zabudowania folwarczne (stojące po lewej stronie wzgórza) i dziedziniec przedkościelny od samego placu. Miało to miejsce w 1900 roku. Budowę pomnika proboszcz zainicjował w czasie 900. rocznicy śmierci Patrona Polski. Zawsze 23 kwietnia od 1897 roku do miejsca, w którym miano wystawić pomnik, po nieszporach odbywała się uroczysta procesja z chorągwiami. Kiedy tenże stanął na wysokim piaskowcowym piedestale, udawano się do jego stóp, śpiewając Bogurodzicę i pienia do św. Wojciecha. Tradycję tę kultywowano aż do 1939 roku. Wówczas to, 28 października Niemcy figurę strącili. Święty Wojciech na plac powrócił dopiero w 1997 roku. W przeddzień 1000-letniej rocznicy męczeńskiej śmierci św. Wojciecha, 22 kwietnia 1997 roku, w Strzelnie odbyła się wielka uroczystość odsłonięcia pomnika Patrona Polski. Pomnik zaprojektował Józef Fukś z Gdańska-Oliwy, natomiast odlew wykonała Firma Art-Product Autorska Pracownia Rzeźby i Odlewania Brązu Roberta Sobocińskiego w Śremie. Odlew Świętego ma 2,60 m.
Foto.: Heliodor Ruciński
