 |
| Szkoła Podstawowa nr 1. Przed zakończeniem klasy VII w roku szkolnym 1946-1947. Budynek jeszcze nie otynkowany - skrzydło oddane do użytku w 1939 r. |
Dzisiaj przedstawiam ostatnią część dziejów szkoły przy ul. Gimnazjalnej 17. Są to dzieje ze wszech miar syntetyczne i nie są monografią, a jedynie rysem historycznym. O tej szkole i pracujących tutaj nauczycielach można byłoby napisać opasłe tomisko, ale nie w tym rzecz. Artykuły zamieszczane w cyklu Spacerkiem po Strzelnie mają na celu przywołać najciekawsze fragmenty z życia naszego miasta, co niniejszym czynię. Dociekliwy czytelnik znajdzie na blogu w innych miejscach-artykułach biogramy osób związanych z tą szkołą, jak chociażby nauczycielki honorowej obywatelki Haliny Gorlach, czy nauczycielki Barbary Szymańskiej z d. Józefiak. Wiele z nich znajdziecie w kolejnych artykułach, a na końcu tego opracowania zamieszczam kolejny biogram wieloletniego kierownika szkoły Filipa Klemińskiego. Zapraszam do lektury.
Po wyzwoleniu Strzelna przystąpiono do organizowania nauki w budynku przedwojennej Publicznej Szkoły Powszechnej nr 1 oraz w budynkach byłej „Dwójki”. Pracy nad zorganizowaniem szkoły podjął się nauczyciel Józef Buchwald. Dość szybko zdołano kilka klas umeblować i 18 lutego 1945 roku uroczyście z udziałem władz miejskich rozpoczęto nauczanie. W dniu otwarcia szkoły zapisanych zostało 740 dzieci z rocznika 1937-1937 . Pierwszą kadrę nauczycielską stanowili: Józef Buchwald – kierownik, Alfons Trzemżalski, Stefania Teresińska, Rozalia Głuszek, Janina Kurczewska, Leon Polus oraz w ramach pomocy: Izabela Jaroszewska, Aniela Nawrocka, Zielińska, Witkowski, Zdzisław Osiński i Dionizy Panek. W końcu lutego dołączył przedwojenny nauczyciel Filip Klemiński, który od 15 marca rozpoczął organizowanie Kursów Oświaty Dorosłych. Kierowanie tymi kursami powierzył mu inspektor szkolny z Mogilna Edward Zawadzki. Na kurs zapisało się wówczas 480 młodzieży w wieku od 14 do 18 lat.
 |
| SP-1 Strzelno 1954 klasa VII B wychowawczyni Barbara Józefiakówna. W środku siedzą od lewej: Józef Matuszkiewicz, Filip Klemiński i Czesław Jankowski. |
W kwietniu do grona nauczycielskiego dołączają Karolina Uklówna, Bogdan Boesche i Maria Kitkowska. Ponadto zatrudnienie w szkole otrzymują: Irena Banach z Ciechrza i repatrianci z za Buga, Maria Górowa, oraz Hieronim i Karolina Norwid-Kudło. Od 28 maja Józef Buchwald odszedł do wojska, a jego obowiązki – kierownika szkoły przejął Leon Polus. Z nowym rokiem szkolnym 1945/1946 decyzją inspektoratu szkolnego szkoła ponownie została podzielona na Publiczną Szkołę Powszechną nr 1 i nr 2. Kierownikiem „Jedynki” pełniącym obowiązki został Filip Klemiński. Grono nauczycielskie stanowili: Karolina Uklówna, Maria Górowa, Rozalia Głuszek, Janina Kurczewska, Florian Michalak i Stefan Płócienniczak.
Ponieważ budynek „Dwójki” wymagał remontu, szkoła ta została umieszczona na piętrze „Jedynki” przy ulicy Szerokiej (Gimnazjalnej). Jej kierownikiem był Leon Polus. 5 września 1945 roku w budynku uruchomiona została Publiczna Szkoła Dokształcająca Zawodowa. Na jej czele stanął kierownik „Jedynki” Filip Klemiński. W pierwszym naborze uczęszczało do klasy pierwszej 14 uczniów.
Początkowo szkoła borykała się z wieloma trudnościami i to zarówno kadrowymi, jak i wyposażeniowymi. Brakowało węgla i trzeba było naukę przerywać. Z czasem jednak wszystko okrzepło. Szczegółowe dzieje szkoły możemy poznać z kronik szkolnych, dlatego ograniczę się do przedstawienia dalszych dziejów tegoż budynku i samej szkoły w sposób skrótowy. Nadmienię, że od roku szkolnego 1945/1946 do połowy października 1962 roku w budynku funkcjonowały dwie szkoły podstawowe, „Jedynka” i „Dwójka”. Budowę szkoły rozpoczęto w III kwartale 1959 roku. Kierownikiem nowej placówki został Józef Matuszkiewicz, były nauczyciel i zastępca kierownika „Jedynki” oraz dyrektor „Zawodówki”. Z chwilą oddania do użytku nowego obiektu szkolnego przy obecnej ulicy Kardynała Wyszyńskiego, „Dwójka” przeniosła się do niego, a budynek przy ulicy Gimnazjalnej (wówczas Generała Karola Świerczewskiego) stał się wyłącznie siedzibą Szkoły Podstawowej nr 1.
 |
| Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 2 Szkoła Podstawowa z Oddziałami Dwujęzycznymi w Strzelnie |
8 grudnia 1965 roku zmarł wieloletni kierownik „Jedynki” Filip Klemiński. Kolejnymi kierownikami oraz dyrektorami tej placówki byli: od 1964 roku Czesława Baran pełniąca obowiązki i zastępująca chorego kierownika, od 1967 roku Jan Beśka, od 1981 roku Bronisława Głodek, od 1989 roku Bogusław Szadkowski i od 1994 roku Maria Świdowska. Pod koniec lat 70. przy szkole wybudowano nowe boisko sportowe z infrastrukturą lekkoatletyczną.
Szkoła w swych dziejach miała dwóch patronów. 1 maja 1975 roku, w związku z obchodami XXX rocznicy zwycięstwa nad faszyzmem nadano jej imię Generała Karola Świerczewskiego, które od 1947 roku nosiła również ulica, przy której stała szkoła. W tym samym dniu ufundowany został szkole sztandar. 12 kwietnie 1991 roku, w okresie przemian ustrojowych nadano jej imię przedwojennego kierownika Jana Dałkowskiego, z biogramem którego zapoznaliśmy się niedawno. Wcześniej, bo 25 listopada 1981 roku, na niespełna trzy tygodnie od wprowadzenia stanu wojennego, na ścianie frontowej szkoły wmurowano tablicę pamiątkową czczącą Jana Dałkowskiego. Również Komenda Hufca ZHP w Strzelnie nadała imię szczepowi harcerskiemu działającemu przy SP 1. imię Jana Dałkowskiego. Był to właściwie początek kampanii programowej, która zwieńczona została pełnym uhonorowaniem bohatera.
 |
| Hala widowiskowo-sportowa przy Zespole Szkół nr 2 w Strzelnie |
W 1999 roku w wyniku reformy oświatowej na bazie „Jedynki” uruchomione zostało Gimnazjum, którego dyrektorem została Maria Świdowska. Jednocześnie przeniesiono imię patrona szkoły Jana Dałkowskiego, nadając je nowej placówce oświatowej, która w pełnym brzmieniu nosiła nazwę Gimnazjum im. Jana Dałkowskiego w Strzelnie. Od 1 września 2012 roku rozszerzono człon zasadniczy nazwy szkoły, która od tegoż dnia nosiła nazwę Gimnazjum z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Jana Dałkowskiego w Strzelnie
Wcześniej, bo w 1996 roku rozpoczęto przy „Jedynce” inwestycję, budowę hali sportowej. Budowa ciągnęła się latami i została ukończona w 2006 roku, stając się obiektem Gimnazjum. Do zagospodarowania pozostała jeszcze potężna kubatura przyziemia. Dzieje budowlane tego obiektu mogłyby stać się kanwą odrębnego i bardzo pasjonującego opowiadania. Pierwotnie miała to być hala sportowa z basenem. Zmieniający się wykonawcy, inspektorzy nadzoru, przeprojektowania, rosnące z roku na rok koszty, gorączka polityczna – wszystko to znalazło się na stronach miejscowych mediów. Wiadomo jest, że obiekt stał się jedną z głównych przyczyn ówczesnego zadłużenia Gminy Strzelno.
 |
| Orlik |
Ważniejszymi inwestycjami ostatnich kilku lat były: budowa boiska wielofunkcyjnego typy „Orlik” oraz termoizolacja budynku szkolnego. 30 kwietnia 2012 roku oddano do użytku boisko, zaś termoizolację obiektu wraz z wymianą stolarki otworowej i centralnego ogrzewania zakończono w 2014 roku. W międzyczasie doszło do zmian kadrowych w szkole. Od 2013 do 2020 roku dyrektorem Gimnazjum był Tadeusz Twarużek, który od 2017 roku był również dyrektorem odtwarzanej Szkoły Podstawowej z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Jana Dałkowskiego. Przypomnę, że od 1 września 2017 roku wprowadzona została kolejna reforma oświatowa, która wygaszała gimnazja i przywracała ośmioklasową szkołę podstawową. Przez wiele lat Towarzystwo Miłośników Miasta Strzelna współpracowało z dyrektorem Twarużkiem i gronem nauczycielskim na niwie społeczno-patriotycznej. Dzięki tej kadrze, uczniom i rodzicom udało się zorganizować największe przedsięwzięcie ostatnich lat - obchody 100. Rocznicy Odzyskania Niepodległości i 100. Rocznicy Powstania Wielkopolskiego. Ogrom włożonej pracy w te i inne przedsięwzięcia, wybiegające poza program nauczania był tak wielki, że zasługiwał na największe wyróżnienia… Nam społecznikom pozostało wykrzyczenie skromnych podziękowań - dziękujemy!!!
25 czerwca 2020 roku Rada Miejska w Strzelnie stosowną uchwałą utworzyła na bazie dotychczasowej szkoły Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 2 w Strzelnie, w skład którego weszły dotychczasowe dwie placówki tj. Szkoła Podstawowa z Oddziałami Dwujęzycznymi w Strzelnie i Przedszkole nr 2 w Strzelnie. Zespołem kieruje dyrektor Jarosław Kaniasty i wicedyrektor Tatiana Zielińska.
Filip Klemiński 1903- 1965
W poczcie strzelnian postać niezwykle zasłużona na niwie oświatowej. Znakomity pedagog, organizator miejscowego powojennego szkolnictwa szczebla podstawowego, zawodowego i średniego. Jako kierownik Szkoły Powszechnej nr 1 kierował kursami dla analfabetów, zorganizował pierwszą Szkołę Dokształcającą Zawodową oraz Gimnazjum, przekształcone później w Liceum Ogólnokształcące. Był twórcą Miejskiej Biblioteki Publicznej, działaczem samorządowym, społecznym i gospodarczym.
 |
| Kierownik SP 1 Filip Klemiński (1903-1965) |
Filip Klemiński urodził się 14 czerwca 1903 r. w Laskownicy w powiecie szubińskim. Rodzicami jego byli rolnicy, Józef i Stanisława z domu Nowak, którzy mieli jeszcze pięcioro dzieci. Po ukończeniu nauki na poziomie podstawowym, a trwała wówczas jeszcze wielka wojna, nazwana później światową, podjął się pracy zarobkowej, jako robotnik: rolny, leśny i budowlany. Już wówczas przejawiał chęć dalszego kształcenia. W 1921 r. rozpoczął naukę w Seminarium Nauczycielskim w Kcyni, które ukończył egzaminem dojrzałości, a zarazem I egzaminem nauczycielskim w 1925 r. Przez rok szkolny 1925/26 pracował w Szkole Powszechnej w Kcyni, skąd przeniósł się na własną prośbę do Strzelna i tutaj 1 września 1926 r. rozpoczął pracę jako nauczyciel Szkoły Powszechnej, kierowanej od tegoż roku przez Jana Dałkowskiego.
W 1927 r. odbył 8-tygodniowe ćwiczenia wojskowe, jako rezerwista 59 Pułku Piechoty w Inowrocławiu. W grudniu 1928 r. był współorganizatorem Wystawy Szkół Powszechnych i Wydziałowych z terenu powiatu strzeleńskiego. Drugi egzamin nauczycielski zdał w 1929 r. w Seminarium Nauczycielskim w Kcyni. W dwa lata później, w 1931 r. zawarł związek małżeński z Izabelą Ogrodowską. Małżonkowie mieli dwoje dzieci, Michała i Marię. Od 1933 r. rozpoczął pracę w powstałej w wyniku podziału na dwie placówki Szkole Powszechnej nr 1 w Strzelnie.
W sierpniu 1939 r. otrzymał kartę mobilizacyjną i udał się do macierzystej jednostki wojskowej, 59 Pułku Piechoty, do Inowrocławia. 1 września wybuchła II wojna światowa. W wyniku jej działań dostał się do niewoli i osadzony w obozie jenieckim na terenie Niemiec. Tam zachorował na nerki i ze względu na stan zdrowia 24 grudnia 1940 r. został zwolniony z obozu. Stamtąd natychmiast udał się do generalnego Gubernatorstwa, do powiatu garwolińskiego, gdzie przebywała wysiedlona ze Strzelna małżonka wraz z dziećmi. Tam parał się różnych zajęć, by utrzymać rodzinę. Od września 1943 r. do lipca 1944 r. na tajnych kompletach w Miastkowie Kościelnym wraz z przebywającą tam Marią Józefiak uczył historii i geografii. Po wyzwoleniu tych terenów w lipcu, od września 1944 r. kontynuował nauczanie w Miastkowie Kościelnym w filii prywatnego gimnazjum z Garwolina.
Jak czytamy w Kronice Szkoły Powszechnej nr 1 w Strzelnie: W końcu lutego wrócił z wygnania Klemiński Filip, długoletni nauczyciel Szkoły Powszechnej nr 1 w Strzelnie. Tenże w dniu 15 marca 1945 r. rozpoczyna organizację Kursów Oświaty Dorosłych.. Organizację kursów i kierownictwo nad nimi powierzył mu mogileński inspektor szkolny Zawadzki Edward. Na kurs zapisało się 480 młodzieży od 14-18 roku życia. W tym czasie, do 31 sierpnia 1945 r. Funkcjonowała w Strzelnie jedna szkoła powszechna.
 |
| SP-1 Strzelno 1954 klasa VII B wychowawczyni Barbara Józefiakówna. W środku siedzą od lewej: Józef Matuszkiewicz, Filip Klemiński i Czesław Jankowski. |
Od 2 czerwca 1945 r. na zebraniu organizacyjnym Ogniska Związku Nauczycielstwa Polskiego został wybrany prezesem Ogniska. Zaraz też zaczął czynić starania o uruchomienie w Strzelnie szkół na poziomie zawodowym i średnim. Od 1 września decyzją Powiatowego Inspektoratu Szkolnego w Mogilnie Szkoła Powszechna została ponownie, na wzór przedwojenny podzielona na dwie placówki. Kierownikiem Publicznej Szkoły Powszechnej nr 1 został Filip Klemiński. 5 września uruchomił dla 14 uczniów Publiczną Szkołę Dokształcającą Zawodową i stanął na jej czele jako p.o. kierownika - szkołą kierował do września 1948 r. Zaś 18 września otworzył podwoje Samorządowego Gimnazjum Koedukacyjnego im. Tadeusza Kościuszki w Strzelnie dla 58 uczniów, którym również kieruje do 5 listopada, do czasu powołania nowego dyrektora. Łącząc te funkcje kierownicze, znakomicie wywiązywał się ze swoich obowiązków.
1 marca 1946 r. otworzył w Strzelnie Uniwersytet Powszechny i stanął na jego czele, jako kierownik. Wykłady na nim odbywały się trzy razy w tygodniu. 5 lutego 1947 r. z inicjatywy Filipa Klemińskiego w siedzibie Zarządu Miejskiego została uruchomiona Miejska Biblioteka Publiczna. W latach 1947-48 dokształcał się na Wyższym Kursie Nauczycielskim w Poznaniu, który ukończył z wynikiem pozytywnym. Na stanowisku kierownika Szkoły Podstawowej nr 1 pozostawał aż do śmierci, tj. 8 grudnia 1965 r. Zmarł w wieku 62 lat i został pochowany 10 grudnia na starej strzeleńskiej nekropolii.
Przez całe swoje życie zawodowe angażował się bez reszty w życie społeczne i gospodarcze miasta. Od 1945 r. był członkiem Rady Nadzorczej PSS "Społem" w Strzelnie, a od 1946 r. radnym miejskim. W ramach późniejszej Miejskiej Rady Narodowej pełnił funkcję przewodniczącego Komisji Kontroli Społecznej oraz przewodniczącego Komisji Oświaty i Kultury. Aktywnie wspierał działalność TPD oraz ZNP. Na niwie politycznej, jeszcze w powiecie garwolińskim w latach 1944-45 był członkiem RPPS. Po powrocie do Strzelna wstąpił w szeregi Stronnictwa Pracy. Po jego rozwiązaniu w 1947 r. przystąpił do PPR. W 1953 r. na wniosek Ministra Oświaty odznaczony został Srebrnym Krzyżem Zasługi, a następnie w 1955 r. Medalem X-lecia Polski Ludowej. Kolejnymi jego odznaczeniami były, Złoty Krzyż Zasługi oraz Złota Odznaka ZNP.
