Strzelnian dążenia niepodległościowe - cz. 1

Strzeleńscy Ojcowie Niepodległości

Milowymi krokami zbliża się 2 stycznia, dzień, który od 100 lat, z różnym natężeniem, obchodzimy jako pierwszy dzień wolności po 146 latach niewoli pruskiej. Po dziś wywiera on na nas strzelnianach ogromne wrażenie. Był to dzień zrywu powstańczego, dzień krwawych ofiar i dzień, w którym nad głowami mieszkańców załopotał czerwony sztandar z Białym Orłem. 100-letnie obchody Powstania Wielkopolskiego to okazja, by oddać cześć tym wszystkim, którzy przyczynili się do zwycięstwa nad zaborcą pruskim, do zrzucenia kajdan niewoli.

Dr Zygmunt Zakrzewski.

 Przy tej okazji zdałoby się zadać pytanie, czy aby podtytuł niniejszego rozważania nie jest nadużyciem względem Ojców Niepodległości Polski? Były to znakomite postaci w dziejach ojczystych: Józef Piłsudski, Roman Dmowski, Ignacy Paderewski, Wincenty Witos, Wojciech Korfanty i Ignacy Daszyński. Zatem, jak się ma porównanie ich do kilku strzelnian - mieszkańców powiatu strzeleńskiego, którzy walnie przyczynili się do odzyskania niepodległości naszej małej ojczyzny, za przyczyną własnego sprawstwa kierowniczego? Osobiście uważam, że ta grupa strzelnian zasługuje na takie miano, jakie zawarłem w tytule. Dla jego potwierdzenia na początku wymienię te nazwiska, a następnie uzasadnię opisem wydarzeń, których to oni byli głównymi aktorami i które nobilitują ich do tego tytułu. Tymi osobami byli: dr Zygmunt Zakrzewski, dr Juliusz Trzciński, dr Jakub Cieślewicz, ks. Stanisław Kostka Kopernik, Bolesław Pińkowski - senior oraz Włodzimierz Wojciechowski i Kazimierz Pelz.

Dr Jakub Cieślewicz.

 A wszystko zaczęło się latem 1918 r. kiedy to grupa mieszkańców powiatu strzeleńskiego o polskich korzeniach rozpoczęła działalność konspiracyjną tworząc w Strzelnie tajny Komitet Obywatelski. Był on agendą poznańskiego Centralnego Komitetu Obywatelskiego. W składzie 15-osobowej grupy znaleźli się m.in. dr Zygmunt Zakrzewski, właściciel majętności Mirosławice i dr Jakub Cieślewicz. Ta dwójka stanęła na jego czele. Z relacji dra Zygmunta Zakrzewskiego i Włodzimierza Wojciechowskiego (późniejszych, komendanta oraz zastępcy komendanta i szefa sztabu Powiatowej Straży Ludowej w Strzelnie) dowiadujemy się: W pierwszej połowie października 1918 r. dr Zygmunt Zakrzewski z Mirosławic zwołał kilka osób do lokalu Bolesława Pińkowskiego w Strzelnie i zawiadomił je, że w niedalekiej przyszłości zajdą w Księstwie zmiany zasadnicze. Do przewrotu tego należy przygotować wszystkie warstwy naszego społeczeństwa.

Ks. Stanisław Kostka Kopernik.

Po upływie niespełna dwóch tygodni, podczas nieobecności Zygmunta Zakrzewskiego, dr Juliusz Trzciński z Ostrowa nad Gopłem zorganizował w tym samym lokalu kolejne posiedzenie, na które zaprosił miejscowych działaczy społecznych. Zostało ono zwołane na polecenie Centralnego Komitetu Obywatelskiego w Poznaniu, celem powołania do życia Tajnej Organizacji w powiecie strzeleńskim. Na zebraniu tym wybrano do wspomnianej organizacji następujące osoby: dra Juliusza Trzcińskiego, księdza proboszcza [Romualda - MP] Sołtysińskiego z Siedlimowa, księdza proboszcza [Kazimierza - MP] Stankowskiego z Ostrowa nad Gopłem. Włodzimierza Wojciechowskiego ze Strzelna, Kazimierza Pelza z Kruszwicy, Mateusza Foterka, gospodarza z Jezior Wielkich, Wojciechowskiego z Kruszwicy. Ponieważ liczba członków Tajnej Organizacji okazała się zbyt mała i dlatego na posiedzeniu odbytym w Strzelnie w pierwszych dniach listopada 1918 r. uzupełniono jej skład o następujące osoby: dra Zygmunta Zakrzewskiego, dyrektora Stefana Grabskiego z Kruszwicy, Bolesława Pińkowskiego ze Strzelna - seniora, Józefa Czosnowskiego z Kruszwicy, Ignacego Świątkiewicza ze Strzelna, Franciszka Kotasa, gospodarza z Chełmiczek, Antoniego Paternogę, robotnika ze Strzelna, Mańskiego, robotnika z Kruszwicy. Tych 15 członków odbywało w pewnych odstępach posiedzenia bądź to w Strzelnie, bądź to w Kruszwicy.

Dr Juliusz Trzciński.

Włodzimierz Wojciechowski.

Kolejne posiedzenie Komitetu Obywatelskiego na powiat strzeleński odbyło się 15 listopada w Kruszwicy w domu mistrza murarskiego Kazimierza Pelza. Postanowiono wówczas ujawnić swoją działalność i w myśl wytycznych Centralnego Komitetu Obywatelskiego, który 11 listopada 1918 r. ujawnił się i przekształcił w Naczelną Radę Ludową powołać struktury powiatowe, miejskie i terenowe Rady. Wybrano wówczas komisje problemowe, wydano odezwy do ludności w językach polskim i niemieckim ora uchwalono odbycie dwóch wielkich wieców patriotyczno-narodowych, które zostały zaplanowane w obu miastach na 24 listopada 1919 r. Nadto wystosowano do Rady Robotników i Żołnierzy w Inowrocławiu wniosek o zwiększenie udziału Polaków w administracji. Uchwalono wniosek o przywrócenie nauki religii w języku polskim i zażądano od władz Regencji Bydgoskiej delegowania Polaka do nadzoru nad realizacją tego postulatu. Wybrano kolektorów do zbierania podatku narodowego oraz wybrano komisarzy Straży Ludowej jako organizatorów tych struktur na obszarze powiatu strzeleńskiego. Zostali nimi: Włodzimierz Wojciechowski dla miasta Strzelna i obu dystryktów strzeleńskich (Strzelno-Północ i Strzelno-Południe) oraz Kazimierz Pelz dla miasta Kruszwicy i dystryktu Kruszwica.

CDN