 |
| Orchowo - kościół pw. Wszystkich Świętych, według Józefa Myślickiego. |
Petronela z
Gałczyńskich Mlicka (ok. 1720-1790)
W genealogii Mlickich herbu Dołęga,
Petronela z Gałczyńskich Mlicka zajmuje poczesne miejsce. Była ona drugą żoną
Stanisława Mlickiego herbu Dołęga, wojskiego płockiego, dziedzica miasta
Orchowa w powiecie gnieźnieńskim. Zainicjowała i rozpoczęła budowę nowej
świątyni parafialnej w Orchowie, która wystawiona jako budowla drewniana do
dziś świadczy o dziedzictwie kulturowym pogranicza Kujaw i Wielkopolski.
Petronela przyszła na świat ok.
1720 r. jako córka Kacpra Gałczyńskiego i Barbary Zielonackiej dziedziców:
Smuszewa, Mycielina, Słuszkowa w powiecie kaliskim. Była siostrą Tomasza
Gałczyńskiego. Gałczyńscy pieczętowali się herbem Sokala i byli starym
wielkopolskim rodem, wywodzącym swoje korzenie ze wsi Gałczyn w powiecie
gnieźnieńskim. W 1687 r. Gałczyńscy sprzedali swoją wieś, i nabyli inne dobra w
Wielkopolsce. Kacper z braćmi, Wojciechem i Marcinem w 1697 r. podpisali
elekcję z województwa poznańskiego.
W 1745 r. została wymieniona jako
druga żona Stanisława Mlickiego, syna Grzegorza burgrabiego grodzkiego
płockiego i Anny z Bromirskich. Mliccy byli starym rodem szlacheckim. W XV w.
pisali się Jarmułt i wywodzili swoje korzenie ze wsi Mlice (Mlec) w
staropolskim powiecie bielskim województwie płockim. Antenat tego rodu Jan de
Mlice miał syna Jakuba, który w nagrodę zasług otrzymał w 1530 r. szlachectwo i
przez Feliksa Srzeńskiego, kasztelana dobrzyńskiego, dworzanina królewskiego,
został przyjęty do herbu Dołęga. Od tego czasu Mliccy pieczętowali się tymże
herbem.
Stanisław Mlicki miał dwie siostry,
Katarzynę i Teofilę oraz trzech braci: Antoniego, Jana i Józefa. Najbardziej
utytułowanym z nich był Jan, proboszcz gnieźnieński i radomski (1727 r.),
kanonik płocki i łucki (1738 r.), archidiakon uniejowski, referendarz koronny,
prezydent Trybunału Koronnego.
Po ślubie Stanisław i Petronela
Mliccy nabywają w 1745 r. od Stefana i Stanisława Jarnowskich miasto Orchowo w
powiecie gnieźnieńskim i tutaj zamieszkują. W tym samym czasie brat Stanisława
ks. Jan Mlicki, kanonik metropolitalny gnieźnieński i katedralny płocki,
archidiakon uniejowski, proboszcz radomski nabył od Franciszka Wolskiego,
skarbnika bydgoskiego pobliską wieś Osówiec. Wkrótce nabywa również:
Skubarczewo (1751 r.), Linówiec (1751 r.), Gałczyn, Gałczynek, Sienno,
Przyborowo i Kinno.
 |
| Orchowo - kościół pw. Wszystkich Świętych, według Józefa Myślickiego. |
Z małżeństwa ze Stanisławem Petronela
miała syna Kajetana Jana Antoniego, ur. 18 lipca 1746 r. w Orchowie oraz córki,
Barbarę Weronikę ur. 11 listopada 1748 r. w Orchowie (zmarła w Orchowie w 1751
r.), Katarzynę Teofilę Petronelę ur. 30 kwietnia 1755 r. w Orchowie oraz
Agnieszkę i Franciszkę. Agnieszka poślubiła Macieja Łuczyckiego, a Franciszka
Ksawerego Pstrokońskiego.
Syn Kajetan był cześnikiem (1779
r.) i podstarostą (1781 r.) płockim oraz kasztelanem sierpskim (1788 r.),
kawalerem Orderu św. Stanisława. Żonaty - podobnie jak ojciec - był dwa razy. Z
Józefą Sierakowską miał córkę Mariannę i synów, Antoniego Maksymiliana i
Józefa. Natomiast z drugą żoną Wiktorią Kiełczewską córki, Rozalię i Wiktorię. Po
śmierci ks. Jana (+ 27 kwietnia 1766 r.) dobra jego przeszły drogą
dziedziczenia w 1767 r. w części w ręce brata Stanisława z Orchowa i syna Jana.
Po śmierci Stanisława dobra odziedziczone po ks. Janie przeszły w ręce syna
Kajetana. Natomiast Orchowo pozostawało w rękach Petroneli.
Petronela z Gałczyńskich Mlicka
wielokrotnie wymieniana była w metrykaliach kościelnych parafii Orchowo - w
latach 1746, 1748, 1753, 1754, 1755, 1761; Katedry Gnieźnieńskiej - 1748;
parafii Opatówek - 1785; w gnieźnieńskich aktach grodzkich i ziemskich - 1745,
1775, 1778, 1779, 1782, 1785, 1786, 1790; w konińskich aktach ziemskich i
grodzkich - 1774, 1782, 1783.
Stanisław Mlicki zmarł pomiędzy
latami 1769 - 1771. Od tego czasu Petronela Orchowo dzierżyła jednoosobowo. Pod
koniec swojego życia, jako kolatorka kościoła pw. Wszystkich Świętych,
przystąpiła do wznoszenia w 1789 r. nowej świątyni parafialnej, która zastąpiła
pierwszy orchowski kościół z XIV w. (ok. 1380 r.). Po zakończeniu budowy w 1792
r., którą po śmierci Petroneli (ok. 1790 r.) kontynuował jej syn Kajetan, wezwanie
świątyni zostało również przeniesione na nowy kościół.
 |
| Foto. Heliodor Ruciński. |
Z protokołu powizytacyjnego, która
miała miejsce w 1789 r., za proboszczowania ks. Jana Orlikowskiego (1784-1792),
dowiadujemy się o całym przedsięwzięciu budowlanym i stanie parafii
orchowskiej. Wieś Orchowo należała wówczas do Petroneli z Gałczyńskich
Mlickiej. Stary kościół leżący nad jeziorem chylił się ku upadkowi i nadal
odprawiano w nim nabożeństwa. Nowy zaczęto budować w środku wsi na niewielkim
wyniesieniu przy drodze do Osówca. Budowę kontynuowano w kolejnych latach. Była
to świątynia drewniana z kaplicą boczną, zakrystią i wieżą, do której planowano
przenieść dwa dzwony oraz organy sześciogłosowe. W kościele znajdowała się
krypta grobowa, w której chowano przedstawicieli rodu Mlickich.
Petronela z Gałczyńskich Mlicka,
która żyła jeszcze w 1790 r., po śmierci została pochowana w krypcie rodzinnej w
nowej świątyni parafialnej.
