![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEihlZ9rzOsTIWM1IE4Tczf5-sPhVRPCXGUpHTujwAD9zd8SGMvjzJMPSmX_5Z9PIuBnvebzUNltm9obV4VS2vBnq91Yu7T8q63esAG7d-ML2zZ1TYP9980D3p2iJ-RbieirZTf06vMyQmw/w640-h640/Strzelno+kolumna+przywar+PMA+w+Warszawie.jpg) |
Strzelno kolumna przywar Państwowe Muzeum Archeologiczne (PMA) w Warszawie |
W kwietniu 1997 r. prof. Zygmunt
Świechowski o naszym mieście napisał, że: W
Strzelnie stworzonym przez elitę dla elity można odkryć średniowiecze nieznane,
średniowiecze wysokiej kultury literackiej i wyrafinowanej wrażliwości
moralnej, przekaz rzeźbiarski na usługach mistycznej wizji i teologicznego
wykładu. Z mroku historii wyłania się budujący obraz zgromadzenia mądrych
niewiast oddanych lekturom i studiom, sięgających po najnowsze zdobycze
umysłowe i artystyczne Zachodu. W 20 lat później, kiedy już nasyciłem swój
apetyt wiedzą o moim kujawskim grodzie doszedłem do głęboko przemyślanej tezy,
że Strzelno to wielka rzecz.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgy-3dyHucDkM_jVkalJGl5_Q-wDjSh6SC3oh6pK1PGGtNpn7kXm3L5hzwdZyl4VsRUVCJX6lAyMdaj5JaDaK_6vzXBrJVGNqxE-EqNqfaq3SQ484wq5Oq1qghDdbnXuuEZKb_TER2VGL8/w640-h636/Strzelno+kolumna+przywar+fragment+PMA+w+Warszawie.jpg) |
Strzelno kolumna przywar fragment PMA w Warszawie |
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhFsLF3xqTaXiOaSw0mUeE6b9W-pSQe4uQtNFcY-NKfllaEOn1xQrDjkMpSDw7wsrbm71q5RNuJ1h42BSpqKAMoIJ0C-Gb9Anu9YjlgBjduCMNhMmulGN4OdXKvCK-d-Djdr_qkYAVKpks/w640-h638/Strzelno+kolumna+przywar+fragment+a+PMA+w+Warszawie.jpg) |
Strzelno kolumna przywar fragment PMA w Warszawie |
Dla uwiarygodnienia tej tezy oraz
dla zaprzeczenia, jakoby na wyrost i górnolotnie szafuję tymi słowami zabiorę Was drodzy strzelnianie do
kilku muzeów, a mianowicie: Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie,
Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie i
na koniec do matki muzeów, Muzeum Narodowe w Krakowie, które jest najstarszym i
największym muzeum z przymiotnikiem „narodowe“ w nazwie w Polsce. Przypomnę
tylko, że zostało ono powołane do życia w 1879 roku uchwałą Rady Miasta
Krakowa. Muzea te posiadają w swoich zbiorach eksponaty - artefakty, reprezentujące
sztukę romańską rodem ze Strzelna.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiqUbFUiDCWynkQyhBPydxe2MeHJ_gPjRYcn2hz7tbjcwe8gzGt0SFh2FLGF8D2RnQi9pyF6WIGbe6JhdvYgLRL31UGlehJHikr02Hw98QDYYAoLDYFRd8TybZ1221_CjmP-nPliEJ647Y/w640-h636/Strzelno+kolumna+cn%25C3%25B3t+PMA+w+Warszawie.jpg) |
Strzelno kolumna cnót PMA w Warszawie |
Na początek przenieśmy się w lata
60. minionego stulecia i udajmy się do stolicy - Warszawy. Było to w czerwcu
1960 roku kiedy to na jednej z pierwszych wystaw Państwowego Muzeum
Archeologicznego w Warszawie, zorganizowanej w gmachu Arsenału Warszawskiego, a
zatytułowanej Początki Państwa Polskiego
w Państwowym, zwiedzający mogli otrzeć się o strzeleńską sztukę romańską.
To wówczas otwarto w Arsenale dużą wystawę, która została oceniona jako jedno z
najważniejszych wydarzeń w obchodach Millenium. W uroczystym otwarciu brali
udział m.in.: Aleksander Zawadzki – Przewodniczący Rady Państwa, prof. dr hab.
Tadeusz Kotarbiński – prezes PAN, prof. dr hab. Henryk Jabłoński – poseł na
Sejm PRL i ówczesny Sekretarz Wydziału I Nauk Społecznych PAN, przedstawiciele
nauki polskiej, administracji państwowej oraz korpus dyplomatyczny akredytowany
w Polsce.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZzxFzqm-ArMMtkv1k7Wm2COeLr_WB3sITYo6H6Po5vZFPFUzjHjTXkdo2MODnnMQrOOZ7rpJVCD4CBUChLDSWG8iwTn6AMfUnYqh7waRLURlJi4aNyMoQVXT-MmbWevyvc8p4pf6w-UI/w640-h448/Strzelno+kolumna+PMA+w+Warszawie.jpg) |
Strzeleńska kolumna przywar na stałej ekspozycji PMA w Warszawie |
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhLMmUVOnJf0cWd7xfZwGcQIU1Akh496bp7nfoYOFODtRj2qnwDnX9-cu5OXLIyE29Ji1xSEV_6o_KpsjoqisGZ9rd9sk1d20uJJu9bPn6SWs4BX_GnLVCKmNi72QOgP0kGqHcEUeCnOBw/w640-h502/Tympanon.+Rysunek+Aleksandra+Lessera+%25281814-1884%2529+wyk.+ok.+1870+r.+w+MN+w+Warszawie.jpg) |
Tympanon. Rysunek Aleksandra Lessera (1814-1884) wyk. ok. 1870 r. w Muzeum Narodowym w Warszawie |
Minęły lata. Strzelno ze swoją
sztuką romańską znalazło się we wszystkich wydawnictwach poświęconych średniowieczu. Przewodniki
turystyczne, encyklopedie, książki poświęcone historii sztuki wypełniały
informacji o naszych romańskich perełkach. Przez samo miasto i Wzgórze Świętego
Wojciecha przewinęło się kilka milionów turystów z kraju i ze świata. Kolejną
stałą wystawę Alfabet architektury
romańskiej otworzono w 1994 r. w Arsenale Warszawskim, na której
zwiedzający mogą podziwiać kopie naszych perełek romańskich. Również w
Warszawie w zbiorach Muzeum Narodowego znajduje się wykonany ok. 1870 r. przez
Aleksandra Lessera w Strzelnie rysunek tympanonu fundacyjnego strzeleńskiej
bazyliki.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6JyZC2JtryoovdH6c9EwpKVg4aLJuzNHI1zFFa6Z5xIWLb2p6TKELhOPdNhyb_NMtwe-nHBomNtTQouKyu4iHaKyNUEfoW6_n_DhOB2XgakoN5KIHX6aPkPwDxPxSFbD32Jzc_Qfm1gc/w640-h368/Muzeum+Narodowe+Pozna%25C5%2584+-+Strzelno+sztuka+roma%25C5%2584ska+1.jpg) |
Muzeum Narodowe w Poznaniu - Strzelno sztuka romańska |
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjV7-nuJvdFmNX2b82aZu7dHQPg5jbIvbdMLTj7nWGBK19QKvVSf7OGtHjLUiLWlWOX8TwNNjxhyphenhyphenNhwuwXHt-zwZ214Fdg6rOfsBtpIO-0NUhoMDznamiZR4ztERZVp3mn3Li-9OMfOMVE/w424-h640/Muzeum+Narodowe+Pozna%25C5%2584+-+Strzelno%252C+g%25C5%2582owa+Chrystusa+z+tympanonu+fundacyjnego.JPG) |
Muzeum Narodowe w Poznaniu - Strzelno, głowa Chrystusa z zniszczonego w 1945 r. tympanonu fundacyjnego... |
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjcQVoc8215JedyCt-DihzU98pZNn6nzSZXdoSBuooI-W92w1K_LGmTyPmbXOh9vMryZ-vEINF2Ik3mZRH5UJBsjFH4HE0DodtdKNYfSbfm1-9RoJTP2XnuILt0oxt0RibRnE-L2oIQxi0/w504-h640/Muzeum+Narodowe+Pozna%25C5%2584+-+Strzelno%252C+fragment+trzonu+kolumny+z+anio%25C5%2582em.jpg) |
Muzeum Narodowe w Poznaniu - Strzelno, fragment trzonu kolumny z aniołem |
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjCEM6BxFNAZYmHUiqicbkQNNM9chCptMsRSQyPOUWqoNk5uu9WRhbIhcDEW1aNRCU9HsByH63USv9WXgWvvXuU62xHIF5Uh6PsuHJsHJuClV29UwbcWWd_Sjak6UIp1gmB7K1UOewC_zE/w280-h640/Muzeum+Narodowe+Pozna%25C5%2584.+Strzelno+-+fragment+trzonu+kolumny+MNP.jpg) |
Muzeum Narodowe w Poznaniu. Strzelno - fragment trzonu kolumny |
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEicSJG02ALFpaOx8pOUmDtqOjp3O35UwDxPbRJsdj2ZPYEdZgDBtlZykyd0QXhA57xQtKzk_wA-djTRs__8Z4CmK87WElyP7X36xV7SohzS1iQr30-yuyzV1XHpQkYjKSZecam1ziiY_4c/w602-h640/Muzeum+Narodowe+Pozna%25C5%2584.+Strzelno+g%25C5%2582owa+pos%25C4%2585gu++-+rze%25C5%25BAba+roma%25C5%2584ska+odkryta+przed+rotund%25C4%2585+sw.+Prokopa+MNP.jpg) |
Muzeum Narodowe w Poznaniu. Strzelno głowa posągu - rzeźba romańska odkryta przed rotundą św. Prokopa |
W sercu Wielkopolski wśród
najciekawszych obiektów Muzeum Narodowego w Poznaniu, w Galerii Sztuki
średniowiecznej najstarszymi eksponatami w kolekcji są późnoromańskie relikty
kamiennej rzeźby architektonicznej z klasztoru norbertanek w Strzelnie na
Kujawach. Eksponaty z kujawskiego grodu to przedsmak romańskich klimatów w Muzeum
Narodowym. W części poświęconym średniowieczu możemy bowiem obejrzeć fragment
rzeźb, w tym odlew tympanonu ze sceną fundacji rotundy świętego
Prokopa zniszczonego w wyniku wielkiego pożaru w 1945 roku. Z oryginału udało
się uratować jedynie głowę Chrystusa, która znajduje się również w Muzeum
Narodowym w Poznaniu. Dopowiem, że i w Strzelnie w rotundzie św.
Prokopa znajduje się kopia wykonana na podstawie fotografii i odlewu
krakowskiego.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhR0HytA2qGLbAUWl0WFTS2eQuVhDGKdlQWBB8qQzHYINenBcpfd_tuXFLZEASwEYlof9jp3iu77Jb-Xiw_pk7PL1FYi9dd35Av_H4XROdYO26NmJX6FadFgYbo9B8cNPkJTJ5536RuI78/w640-h428/Muzeum+Pocz%25C4%2585tk%25C3%25B3w+Pa%25C5%2584stwa+Polskiego.+Sztuka+roma%25C5%2584ska+%25283%2529.jpg) |
Gniezno - Muzeum Początków Państwa Polskiego |
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgdQVkjFZxjDhQojiRpPzu-skwI5rTHgwmx-1E4CL9v5rcxE6tX4NWGfkGOyf_RNMEpBn1fyWTdhJm_6u6IMIiXrlARGxjlY94z-nczQCa1aeBIOlSz_sCkQeVheo36yOGXP53X8n7nDm4/w640-h428/Muzeum+Pocz%25C4%2585tk%25C3%25B3w+Pa%25C5%2584stwa.+Sztuka+roma%25C5%2584ska+%25282%2529+Polskiego.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhx2DoEQwvojryoMLJmnwNb4bD-mAU4Ow56swUVarr5meT5lJYWR-6zUraQOu_w7u_CZOODYWSguJ0GxYCAjOJ3N7a51bQdCrfGQs1KGRZ3y709CfR2yz23KKbKnQpTlw44ybCTnJDNBy8/w640-h426/Muzeum+Pocz%25C4%2585tk%25C3%25B3w+Pa%25C5%2584stwa+Polskiego.+Sztuka+roma%25C5%2584ska+%25281%2529.jpg)
I najbliżej Strzelna na wystawie
stałej w Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie prezentowana jest w
jednym miejscu wyjątkowa kolekcja kilkunastu najważniejszych przykładów
romańskich detali architektonicznych z całej Polski. Tutaj można zobaczyć m.in.
portal północny i kolumny (kopie) z kościoła ponorbertańskiego oraz odlew
tympanonu fundacyjnego z rotundy św. Prokopa w Strzelnie. Wystawie towarzyszy
multimedialna aplikacja na ekranach dotykowych.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjxcjfUMtMsr51moSysduO7-idxTxLgD-hCTdQyeyvAa7lCsX2l1GbRjR0fLjO7Lx5EAVmnxTl9EhEs1xbi3hWjWQ3dlbd1n77ulauMZRXjDtf9jGqiJfFc5VRBo32R1_Dd4EOCDklpXnw/w640-h442/Muzeum+Narodowe+w+Krakowie+-+Strzelno+2.jpg)
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg3EUYnmcWjsvzbmRi8vPnZSBOMRLXWx7brZcA1GR8hOeJpgp_bWg53wMbeD5KbErlQ08tzrTeLJBqzpGCdNg-y6uZwB_RW2vkbO8DZBnExdEoPplBYD-N5XsrJI_ovCjfXXgBW5G8aWHc/w640-h440/Muzeum+Narodowe+w+Krakowie+-+Strzelno+1.jpg)
Przenieśmy się jeszcze do Krakowa
do Muzeum Narodowego. Tam znajduje się najstarszy odlew tympanonu fundacyjnego
wykonany w Strzelnie na zlecenie Muzeum w 1887 r., który po zniszczeniu w 1945
r. pierwowzoru posłużył do zrobienia kopii poznańskiej, gnieźnieńskiej i
strzeleńskiej. W 1887 r. wykonano również odlew ze spodu rzeźby tegoż
tympanonu, który w czasie II wojny światowej zaginął i został w 1965 r. odnaleziony
w Niemczech.
Jak już minie czas pandemii i
będziecie podróżowali po kraju odwiedźcie te muzea, bo Strzelno to wielka rzecz.
![](https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhym65W3V8MAzQeWR_oKYoE4dq10m0dTqzzyapZggQF3Oy1yf9BmjWmRLAXOxWs98U1y2T_62HBzolKTsQdEw_SIGT2lEWO0l7oqyNBSJx7ZVymGXagwmqnTxjyrBCvu502TMREUukJB5A/w640-h460/Tympanon+fundacyjny+rotundy+%25C5%259Bw.+Prokopa+-+rekonstrukcja%252C+odlew.jpg)