Nazwy ulic w Strzelnie

Które z ulic w Strzelnie cieszą się najstarszym rodowodem i skąd się wzięły ich nazwy? To w miarę precyzyjne i ciekawe pytanie, niewątpliwe rodzi wielowątkową odpowiedź. Na wstępie, by udzielić jej w sposób zadany, czyli w miarę precyzyjny należy wyłuskać ze starych dokumentów najstarsze nazwy. Ukształtowanie się miasta Strzelna poprzez wytyczenie ulic i wkomponowanie nowych, to dość długi okres dziejowy. Trwał on od XIV do XVIII wieku i tak właściwie trwa do dziś.

To pierwsze wykształcone miasto składało się z tzw. Zamku, którego granicę zachodnią stanowiły współczesne ulice: Magazynowa i Gimnazjalna, a wschodnią zabudowa klasztoru norbertańskiego, czyli wzgórze, później nazywane Wzgórzem św. Wojciecha. Była to po prostu osada przyklasztorna. Na zachód od niej rozkładało się Śródmieście z centralnym placem, czyli Rynkiem i wychodzącymi z niego ulicami o współczesnych nazwach: Kościelna, św. Ducha (1/3 długości), Ścianki, Szkolna, Inowrocławska, Ślusarska i Piekarska. Do niego przylegały dwa przedmieścia: Cestryjewo - ze swoim niewielkim rynkiem – placem, który znajdował się w ciągu ulicy Michelsona, a centralnie w zbiegu ulic: św. Jakuba, gen. Jana Henryka Dąbrowskiego, Cestryjewskiej i Kasztanowej; Gnieźnieńskie - którego centralnym punktem był współczesny Plac Daszyńskiego ze współczesnymi ulicami: św. Ducha (2/3 długości), Michelsona, Kolejowa, Raj i Sportowa oraz folwarkiem Naskrętne (obszar starego przedszkola, Paku im. Tadeusza Kościuszki i wieży ciśnień).

Dość wcześnie, bo już w XV wieku trafiamy na nazwy części miasta, czy wręcz dzielnic, a mianowicie Cegiełkę i Cestryjewo. Pierwsze było miejscem gdzie pozyskiwano glinę i wypalano z niej cegłę – Cegiełka. Nazwa ta została w XIX wieku przeniesiona na ulicę, do dziś noszącą nazwę Cegiełka. Cestryjewem była północno-zachodnia część miasta, która obejmowała współczesny obszar ulic: Cestryjewskiej, Lipowej i Placu Świętokrzyskiego - z przyległościami, w tym kaplicą – kościołem św. Krzyża. Po wybudowaniu w XV wieku u rogatek gnieźnieńskich kościoła św. Ducha, wokół gotyckiej świątyni wyodrębniło się tzw. Przedmieście Gnieźnieńskie. Ulicę łączącą właśnie to przedmieście z rynkiem zaczęto wówczas nazywać Świętym Duchem (Święto Duszki). W XV wieku w obrębie przedmieścia funkcjonowała karczma zwana Rajem. Również ta nazwa przeniesiona została na przylegającą do niej ulicę. 

Po raz pierwszy z nazwami ulic miasta Strzelna spotykamy się w XVIII wieku. Pierwszą ze wzmianek znajdujemy w ordynacji piwnej z 6 maja 1764 roku. W dokumencie tym wymienione są: Rynek oraz ulice - Sławska i Świętego Wita. Ulica Sławska (w kierunku wsi o tej nazwie) to dzisiejsza ul. Inowrocławska, a św. Wita to ulica prowadząca z Rynku do karczmy klasztornej, która zapewne zlokalizowana była w pobliżu wejścia ulicy Kościelnej w obręb współczesnego Placu Świętego Wojciecha - czyli współczesna ulica Kościelna. W kilka miesięcy później w dokumencie z 10 listopada 1764 roku - będącym odnowieniem przywilejów z 1436 roku - tych ulic już nie wymienia się, za to znajdujemy Rynek oraz ulice: Młyńską, Świętego Ducha (Świętoduski) i Kruszwicką.

W XVII wieku niektóre ulice miasta określano nazwami wywodzącymi się od kierunków, w których one zmierzały. I tak, współczesna ulica Powstania Wielkopolskiego nosiła nazwę ku Młynom, później ulicy Młyńskiej; ulicę Inowrocławską początkowo nazywano ulicą Sławską, później ku Kruszwicy - w XVIII wieku ulicą Kruszwicką, a od XIX wieku ulicą Pocztową; oraz współczesną ulicę Kościelną nazywano ku Klasztorowi, w XVIII wieku św. Wita, a dopiero od XIX wieku ulicą Kościelną. W tym miejscu warto zwrócić uwagę na trakt główny przebiegający przez Strzelno z kierunku Poznań – Gniezno do Inowrocławia i dalej. Otóż wpadał on we współczesną ulicę Michelsona (wcześniej Stodolną), następnie przez Plac Świętokrzyski i przez Bławaty, Ciechrz, Wymysłowice, Markowice i Niemojewko do Inowrocławia. Dopiero po wytyczeniu i wybudowaniu w połowie XIX wieku nowej drogi ów kierunek został przejęty przez centrum, czyli współczesne ulice: Świętego Ducha, Rynek i Inowrocławską. 

Wyjaśnienia topograficznego wymaga ulica św. Ducha, którą onegdaj na wysokości pomiędzy współczesnymi numerami 7 i 9 po stronie nieparzystej oraz numerami 10 i 12 po stronie parzystej przecinał niewielki strumień. Otóż na północ od niego ulicę przypisywano do Śródmieścia, a na południe do Przedmieścia Gnieźnieńskiego. W ciągu współczesnych ulic: Michelsona, św. Ducha i Gimnazjalnej nad strumieniem znajdowały się drewniane mostki, których pozostałości odkryto podczas prac związanych z budową kolektorów i naprawy sieci wodno-kanalizacyjnej. Strumień ów brał swój początek w okolicach piekarni i gospodarstwa Balcerzaków przy współczesnej ulicy Tadeusza Kościuszki. Zasilał on stawy współczesnego Parku im. 750-lecia Miasta Strzelna. W XIX wieku był to już kanał ściekowy, na dnie którego pod koniec tego stulecia położono kolektor i zasypano go. Do dziś pozostałości linii jego przebiegu widoczne są chociażby po przerwach w zabudowie pierzei ulic, pomiędzy już wymienionymi numerami przy ulicy św. Ducha, czy numerami parzystymi 6 i 8 przy ulicy Gimnazjalnej.

Nazewnictwo dla większości ulic w mieście zaprowadzono w wieku XVIII. Poza wymienionymi już, nazwy przypisano wówczas takim ulicom, jak: św. Jakuba, św. Andrzeja, Krzyżowej i Cestryjewskiej. Uporządkowanie i nadanie pozostałym ulicom nazw zawdzięczamy wprowadzeniu pruskiej ordynacji miejskich w połowie XIX wieku. Wówczas pojawiły się takie ulice jak: Piekarska, Ślusarska, Spichrzowa, Lipowa, Stodolna, Polna, Rolna, Ogrodowa, Szeroka, Szkolna oraz place miejskie: Świński – targowy plac przy obecnej ulicy Sportowej, Kaisera (pod koniec XIX wieku) - na obszarze zabudowań byłego folwarku Naskrętne, obecnie Przedszkole nr 1 z wieżą ciśnień i parkiem z pomnikiem „Lotnika”.

Do roku 1872 ulice w mieście nosiły czysto brzmiące nazwy polskie. Po tym roku nadano im niemieckie tłumaczenie, nie zmieniając ich nazw, podobnie jak samemu miastu. Odtąd Strzelno nosiło urzędową nazwę ‘Strelno’, a ulice w tłumaczeniu na niemiecki nazywały się:

Cegiełka – Ziegelstrasse

Kolejowa - Bahnhofstrasse

Kościelna – Kirchenstrasse

Krzyżowa – Kreuzstrasse

Lipowa – Lindenstrasse

Miradzka - Mirauerstrasse

Młyńska – Mühlenstrasse

Ogrodowa - Gartenstrasse

Piekarska - Bäckerstrasse

Pocztowa – Poststrasse

Polna – Feldstrasse

Rolna - Ackerstrasse

Rynek – Markt

Stodolna - Scheunenstrasse

Szeroka - Breitestrasse

Szkolna – Schulstrasse

Ślusarska – Schlosserstrasse

Świętego Andrzeja - Andreastrasse

Świętego Ducha – Heiligengeistrasse

Świętego Jakuba – Jacobstrasse

Jedyną ulicą, która nosiła nadal staropolskie brzmienie, a której nazwy nie zmieniono była ulica Cestryjewska, nazywana wówczas Cestryjewo. W owym czasie granice miasta poza śródmieściem obejmowały również Strzelno Klasztorne ze Wzgórzem św. Wojciecha i ulicami: Klasztorną, Parkową, Topolową i Placem św. Wojciecha – Klostergrund; tzw. Grunty Miejskie – Amtsgrund ze współczesnymi ulicami: Magazynową i parcelami okalającymi śródmieście. Nadto w granicach miasta znajdowały się: Bławaty, Bławaty Abbau, Bławaty Ansiedlung – Kolonia, Jeziorki bez dworu (Amelienhof), Hubersthof (pomiędzy Strzelnem a Jeziorkami), Feldweg (tamże), Bronislawer Weg – Droga do Bronisławia, Mogilnoerstrasse – ulica Mogileńska (fragment zachodni ulicy Kolejowej – stary dworzec), Lonkerstrasse – Droga do Łąkiego, Deutschroder Weg – Droga do Cienciska, Wlhelmowo – Ziemowity, Sopienhof – Zofijówka, Tomaszewo, Laskowo i Mlyny und Chaussen – Wybudowanie Strzeleńskie.

Nowy porządek nazewniczy ulicom Strzelna przyniósł rok 1919. Wówczas po wyzwoleniu Strzelna spod pruskiego panowania powrócono do polskiej pisowni nazw ulic i miejscowości, którym zaborca zmienił nazwy. Wprowadzono wówczas także nazwy ulicom i placom, które dotychczas były bezimienne, choć ludność określała je zwyczajowymi nazwami. I tak: współczesną ulicę Klasztorną nazwano wówczas Budami, usankcjonowano nazwę ulicy Raj oraz placu Świętokrzyskiego i Świętego Wojciecha. Nadano nową nazwę bezimiennej ulicy Magazynowej, wprowadzono nazwę Ścianki dla południowego łącznika Rynku z częścią południową odnogi ulicy Cestryjewskiej oraz św. Anny - od nazwy bractwa kościelnego - która jest łącznikiem ulic Ścianki z Michelsona. Współczesny Plac Daszyńskiego nazwano Placem Wolności, a po śmierci Józefa Piłsudskiego zmieniono na imię Marszałka; ulicę Pocztową zmieniono na Inowrocławską, Młyńską w latach 30. nazwano Powstania Wielkopolskiego, a w styczniu 1939 roku zmieniono nazwę ulicy Szerokiej na ulicę Ignacego Daszyńskiego.

Okupant niemiecki już w październiku 1939 roku przywrócił ulicom miasta dawne nazwy niemieckie, z okresu zaborów z jednoczesnym nadaniem nowych nazw niektórym ulicom. Rynek nazwano - Adolf Hitler Platz, ulicę Świętego Ducha – Herman Goering Strasse, a ulicę Cestryjewską – Schilling Strasse. Okupant z pominięciem nazw nadanych przed wojną również powrócił do starej nazwy ulicy Młyńskiej – Mühlenstrasse i ulicy Szerokiej – Breitestrasse.

Z chwilą wyzwolenia miasta 21 stycznia 1945 roku nowa władz przywróciła ulicom nazwy przedwojenne. Wkrótce kilka nazw ulic zmieniono, a działo się to już w 1947 roku. Wówczas 21 września z okazji 800-lecia miasta tak zapisano w relacji obchodów jubileuszowych …I tak, dawne boisko szkolne otrzymało nazwę wielkiego demokraty polskiego – Tadeusza Kościuszki, plac Piłsudskiego – imię Ignacego Daszyńskiego, ulica Szeroka – nazwę gen. Karola Świerczewskiego. Ulicy Młyńskiej przywrócono jej dawna, opartą o historię, nazwę ulicy Powstania Wielkopolskiego. W 1950 roku z relacji obchodów pierwszomajowych dowiadujemy się o zmianie nazwy Rynek na ‘Plac Stalina’ – czytamy: … Na Placu Stalina (dawniejszy rynek) odbyła się akademia (…) miasto tonęło w czerwieni i zieleni, oko widza nie mogło oderwać się od niektórych dekoracji… W tym samym czasie dokonano zmiany nazwy ulicy Świętego Ducha na ‘15 Grudnia’ – data zjednoczenia PPR i PPS.

Wraz z reformą administracyjną w 1955 roku odpadły od miasta okoliczne wsie: Jeziorki, Bławaty, Strzelno Klasztorne i wszystkie przysiółki, które weszły w skład nowo powstałej jednostki administracyjnej – gromady zbiorowej Strzelno Klasztorne. Tym samym dawny obszar miasta pomniejszył się do współczesnych jego rozmiarów. W czasie tzw. odwilży 1956 roku po cichu usunięto tablice z napisami ‘Plac Stalina’ i zastąpiono je nowymi z historyczną nazwą ‘Rynek’.

W 1957 roku zaczęto wytyczać działki przy drodze do Gniezna – Poznania, po stronie północnej, na wysokości „Starego Dworca”. Pierwsze dwa parterowe domki jednorodzinne zasiedlone zostały w 1958 i 1959 roku. Kilka kolejnych domów wzdłuż wytyczonej ulicy Kujawskiej zasiedlonych zostało w 1962 roku. Tak zaczęło powstawać największe w mieście osiedle domków jednorodzinnych, nazwane 12 listopada 1975 roku Osiedlem Tysiąclecia. Rozwój osiedla w latach 60. i na początku 70. Spowodował, że powstałym w jego granicach nowym ulicom nadano nazwy: Tysiąclecia w 1966 roku, Hanki Sawickiej w 1968 roku i Jana Kasprowicza w 1972 roku.

W 1959 roku po stronie wschodniej przyszłego osiedla rozpoczęto również budowę kompleksu szkolnego Szkoły Podstawowej nr 2. Budynek oddano do użytku w 1961 roku, nadając szkole imię komunisty Marcelego Nowotki. W związku z nadaniem nowo wybudowanej szkole tegoż imienia zmieniono również nazwę ulicy Kolejowej, przy której szkoła jest położona, na Marcelego Nowotki. Nazwa ta przeszła również na nowo powstałą ulicę przy tejże szkole, równoległą do istniejącej drogi w kierunku Gniezno – Poznań. W 1962 roku oddano przy niej pierwszy czterorodzinny, piętrowy dom dla nauczycieli tejże szkoły.

W 1963 roku miało miejsce odsłonięcie na budynku Domu Kultury (obecnie Miejska Biblioteka Publiczna – Rynek 19) tablicy poświęconej Albertowi Abrahamowi Michelsonowi. Przy tej okazji odkurzono postać laureata nagrody Nobla i zmieniono nazwę ulicy Stodolnej na A. A. Michelsona. W roku następnym 1964 wytyczono na gruntach ogrodu Walentyny Piątkowskiej i współwłaścicieli przy ulicy Targowisko (obecnie Sportowa) 12 działek oraz ulicę, którą od 1 stycznia 1976 roku nazwano Zacisze.

12 listopada 1975 roku Rada Narodowa Miasta i Gminy Strzelno podjęła uchwałę, która zmieniła kilka nazw ulic i wprowadziła nowe nazwy, m.in. wyżej już wspomniane: osiedle domków jednorodzinnych za Szkołą Podstawową nr 2 nazwano Osiedlem Tysiąclecia i nową ulicę przy ulicy Sportowej, Zacisze. Na podstawie tej uchwały z dniem 1 stycznia zmieniono nazwy ulic: Targowisko na Sportową – od ulicy Nowotki (Kolejowej) do końca stadionu MLKS „Kujawianka”; ulicę Polną na Tadeusza Kościuszki, bezimienną, a zwyczajowo nazywaną ul. Tri na gen. Jana Henryka Dąbrowskiego – od ulicy Michelsona przez cegielnię do zabudowań gospodarstwa Czeczotów. Na Osiedlu Tysiąclecia nowo powstałe ulice nazwano: Adama Mickiewicza – od ulicy Jana Kasprowicza w kierunku zachodnim; Henryka Sienkiewicza – od ulicy Mickiewicza w kierunku północnym; Bolesława Prusa – od ul. Sienkiewicza w kierunku zachodnim oraz Stefana Żeromskiego – od ulicy Sienkiewicza w kierunku północno-wschodnim. 

Postępująca rozbudowa miasta sprawiła, że 29 czerwca 1981 roku Rada Narodowa Miasta i Gminy w Strzelnie podjęła kompleksową uchwałę o nadaniu nazw nowym ulicom oraz istniejącym, które dotychczas nie posiadały takowych. W granicach Osiedla Tysiąclecia – domków jednorodzinnych odcinkowi nowopowstałej ulicy od zachodniej granicy terenu Szkoły Podstawowej nr 2, biegnącej w kierunku północno-zachodnim przecinającej ulicę Jana Kasprowicza nadano nazwę Czesława Miłosza. Do tej nazwy przyczepił się organ nadzorczy, który wytknął, by więcej razy nie nadawać ulicom, placom itp. nazw osób żyjących. Był to okres rodzącej się „Solidarności”, zatem w obawie przed protestami uchwałę utrzymano. Ponadto nadano drodze biegnącej od dworca PKP (ulica Dworcowa – od 1908 roku) wzdłuż tzw. „wyładowni kolejowej’ do starego dworca nazwę ulica Towarowa.

Odcinek drogi od ulicy Miradzkiej do bloków mieszkalnych za nowym cmentarzem, nazwano ulicą Słoneczną. Odcinek drogi od ul. Miradzkiej w kierunku Łąkiego - Cienciska do wysokości ówczesnej nieruchomości - gospodarstwa Jańczaków nazwano ulicą Jerzego Wojciecha Szulczewskiego. Od tej ulicy do ówczesnej bazy magazynowo-produkcyjno-usługowej GS „Samopomoc Chłopska” nazwano ulicą Zbożową, zaś odcinek do Elewatora Zbożowego PZZ nazwano ulicą Elewatorową. Odcinek drogi polnej od łuku ulicy Szulczewskiego do ulicy Zbożowej nazwano ulicą Kwiatową. Odcinek ulicy Miradzkiej od ulicy Nowotki (Kolejowej) do torów kolejowych i wylotu z niej ulicy Raj nazwano ulicą dra Jakuba Cieślewicza (29 czerwca 1981 r.). Drogę gruntową wzdłuż toru kolejowego od ulicy Sportowej do ulicy Powstania Wielkopolskiego nazwano ulicą Klonową. Drogę gruntową wzdłuż zachodniej granicy Parki im. 750-Lecia Miasta Strzelna od ulicy Powstania Wielkopolskiego do ulicy Parkowej nazwano ulicą Brzozową.

Kolejną drogę gruntową od ulicy Inowrocławskiej do ulicy Michelsona i Placu Świętokrzyskiego, a biegnącą równolegle do ulicy Lipowej nazwano Ulicą Nową (początek lat 70. XX w.). Drogę wybudowaną w czynie społecznym od Placu Świętokrzyskiego do obecnej stacji paliw przy skrzyżowaniu dróg do Kruszwicy i Inowrocławia (rondo), a która biegnie wzdłuż północnej ściany Ogrodów Działkowych im. Tysiąclecia nazwano Alejami Franciszka Morawskiego (czerwiec 1981). Niezabudowany łącznik drogowy pomiędzy ulicami Lipową i Cestryjewską dochodzącą do  ulicy Michelsona nazwano ulicą Kasztanową. W 1983 roku nazwę ulicy Ścianki przeniesiono na również na południową odnogę ulicy Cestryjewskiej.

22 grudnia 1987 roku Komitet Obchodów 120 Kółek Rolniczych na Kujawach z siedzibą w Inowrocławiu wystąpił do Rady Narodowej Miasta i Gminy w Strzelnie o nadanie jednej z powstających ulic nazwy Zygmunta Zakrzewskiego.  – pierwszego polskiego starosty powiatu strzeleńskiego i prof. Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dopiero przy okazji nadawania nazw nowo powstałym ulicom, 17 kwietnia 1989 roku nadano dla istniejącej drogi przy zachodniej części Osiedlu Tysiąclecia, łączącej ulicę Nowotki (obecną Kardynała Wyszyńskiego) z ulicą gen. J. H. Dąbrowskiego nazwę ulicy Zygmunta Zakrzewskiego. Nadto na tymże osiedlu nadano nazwy dwom ulicom odchodzącym od ulicy Zygmunta Zakrzewskiego w kierunku wschodnim, a mianowicie pierwszej i równoległej do ulicy Nowotki nazwę Emilii Sczanieckiej; drugiej równoległej do ul. Sczanieckiej nazwę Jana z Ludziska. Tą samą uchwałą w rejonie nowo powstającego osiedla domków jednorodzinnych, pomiędzy ulicami Topolową i Brzozową, nadano nazwę ulicy Jesionowej.

26 lutego 1990 roku, u początku przemian ustrojowych kraju podjęto uchwałę zmieniającą nazwę ulicy Marcelego Nowotki na ulicę Kardynała Wyszyńskiego, ulicy gen. Karola Świerczewskiego na ulicę Gimnazjalną, ulicy 15 Grudnia na ulicę Świętego Ducha i ulicy Hanki Sawickiej na ulicę Fryderyka Chopina. Wdrożono jedynie przywróconą historyczną nazwę ulicy Świętego Ducha. Kolejnym podejściem z 17 grudnia tegoż roku zmieniono nazwę ulicy Gimnazjalnej na ulicę Szeroką, przywrócono historyczną nazwę ulicy Kolejowej i nadano dla odnogi dawnej ulicy Nowotki przy Szkole Podstawowej nr 2 i wzdłuż skraju południowego Osiedla Tysiąclecia nazwę, ulicy Kardynała Wyszyńskiego. Dopiero 21 kwietnia 1993 roku sprzątając pokomunistyczne ślady zmieniono dotychczasową nazwę ulicy Hanki Sawickiej na Osiedlu Tysiąclecia na ulicę Księdza Antoniego Kanteckiego. Wcześniejsza zmiana z 1990 roku tej ulicy na ulicę Fryderyka Chopina, była zapisem martwym. Tego samego dnia podjęto również uchwałę nadającą nazwę osiedlu domów wielorodzinnych u zbiegu ulic gen. J. H. Dąbrowskiego i Tadeusza Kościuszki na Osiedle Tri. Decyzja ta wywołała sprzeciw mieszkańców i na ich wniosek 30 czerwca 1993 roku osiedlu nadano nazwę Osiedla Piastowskiego. Swoistym ewenementem była kolejna zmiana nazwy ulicy Szerokiej. Na wniosek dyrekcji i innych środowisk Liceum Ogólnokształcącego im. I Armii Wojska Polskiego, 5 kwietnia 1995 roku po raz kolejny zmieniono jej nazwę, tym razem na ulicę Gimnazjalną. Było to rekordowe w jej dziejach, bo 10-te nadanie nazwy tej ulicy:

Przed 1872 rokiem – Szeroka,

Po 1872 roku -  Breitestrasse,

Po 1919 roku – Szeroka,

W 1939 roku – Ignacego Daszyńskiego,

Od października 1939 roku – Breitestrasse,

Od 1945 roku – Szeroka,

Od 1947 roku – gen. Karola Świerczewskiego,

W 1990 roku – Gimnazjalna,

Od 17 grudnia 1990 roku - Szeroka,

Od 1995 roku - Gimnazjalna.

Wydzielenie dwóch nowych osiedli domków jednorodzinnych i ich zabudowa po roku 2000 przyczyniły się do powstania nowych ulic. I tak, ulica na osiedlu przy ulicy J. W. Szulczewskiego (na gruntach Jerzego Okońskiego) od 15 września 2011 roku otrzymała nazwę Glinki (17.11.2011). Kolejna ulica na tym osiedlu otrzymała 27 kwietnia 2012 roku nazwę Wisławy Szymborskiej (29.10.2012). Dalej przed Tartakiem w 2019 roku doszła ul. Wiosenna. Po stronie zachodniej ul. J. W. Szulczewskiego w 2016 roku doszły ulice - Makowa i Chabrowa. 

Drugie osiedle przy ulicy gen. J. H. Dąbrowskiego, za Osiedlem Piastowskim uchwałą Rady Miejskiej z 26 września 2013 roku wzbogaciło się o cztery ulice: Władysława Łokietka, Mieszka I, Bolesława Chrobrego i Władysława Jagiełły. W 2020 roku doszły do ul. Łokietka - Kazimierza Wielkiego i Stefana Batorego. Również w 2020 roku doszła ul. Pogodna - przed ogródkami działkowymi w bok od ul. Inowrocławskiej. Także ul. Leśną - na wschód od ul. Szulczewskiego, za Tartakiem. W 2020 dodano ul. Malinową, na granicy miasta z Zfijówką - na wschód od ul. Miradzkiej. Królowej Jadwigi (2021 rok) - na zachód za Osiedlem Piastowskim, przy starym trakcie do Bronisławia. Generała Józefa Bema (2022 rok) - pod koniec ul. gen. Jana Henryka Dąbrowskiego, na południe od niej; dochodzi do ul. Józefa Wybickiego (2021 rok) i Dezyderego Chłapowskiego (2021 rok); są to trzy nowe ulice w dawnych ogrodach TRI (Czeczotów).