Od wielu lat poszukiwałem danych do
biogramu Antoniego Lubika, nauczyciela w Szkole Katolickiej w Sławsku Małym. Głównym
powodem moich dociekań było poznanie autora Geografii
powiatu strzelińskiego, broszury napisanej przez niego i wydanej w 1927 r.
w Strzelnie nakładem Księgarni Józefa Musiałkiewicza. Z tym rokiem wszelka
wiedza o nauczycielu urywała się, gdyż opuścił on nasz teren, przenosząc się do
Boruszyna w okolice Obornik. Fascynowała mnie ta postać, gdyż ta jego książeczka
była moim pierwszym kompendium wiedzy o powiecie strzeleńskim i bardzo często z
niej korzystałem. Pisząc przedmowę do Geografii…
Lubik zaznaczył, że książeczka ma być w
pierwszym rzędzie jako podręcznik dla nauczycieli. Dalej pisał, iż człowiek wrósł jak dąb w tę ziemię i
dlatego kocha ją całą swą duszą. Pielęgnowanie tego uczucia jest prawdziwym i
najszczytniejszym celem tej książeczki. Zachętą dla młodego czytelnika, by
sięgnął po tę pozycję, stała się swoista inwokacja, fragment Pieśni o naszej ziemi Wincentego Pola
umieszczonej na wstępie opisu: „A czy
znasz ty bracie młody twoje ziemie, twoje wody“. Słowa te świadczą, że już
wówczas wielką wagę przykładano do uczenia dzieci o małych ojczyznach. I
tak, od nitki do kłębka, czyli podczas licznych moich kwerend, zacząłem
odkrywać to nazwisko, aż w końcu udało mi się dopełnić wiedzę na tyle, by o nim
napisać.
Antoni Lubik urodził się w 1896 r.
w Berlinie jako syn Andrzeja, którego korzenie wywodzą się z parafii Kamionna w
powiecie międzychodzkim. W miejscowości tej na świat przyszedł również jego
kuzyn ks. Tadeusz Lubik (1908-1990). Antoni nauki pobierał na preparandzie w
berlińskiej dzielnicy Neukölln. Była to szkoła przygotowująca do seminarium nauczycielskiego,
czyli do zdobycia zawodu nauczyciela. Po jej pomyślnym ukończeniu kontynuował
naukę w Królewskim Seminarium Nauczycielskim w Paradyżu - współczesna nazwa
miejscowości Gościkowo w powiecie świebodzińskim.
Po ukończeniu seminarium odbył
służbę wojskową w armii niemieckiej. Po niej został nauczycielem wiejskim w
Neupetershain w powiecie Calau w Brandenburgii. W 1919 r. przybył do Poznania i
oddał się do dyspozycji władz. 15 kwietnia 1920 r. przybył do Sławska Małego i
z nominacją wsteczną od 1 kwietnia objął stanowisko stałego nauczyciela. Zaraz
też doprowadził do zmiany dozoru szkolnego, wprowadzając obok dwóch miejscowych
Niemców, trzech Polaków. Poza nauką w Sławsku, prowadził również zastępstwa w
ewangelickich szkołach w Ciechrzu i Stodolnie. W trakcie pobytu na tym terenie
uzupełniał swoje kwalifikacje, uczestnicząc w kursach i szkoleniach. Przez cały
czas skrupulatnie prowadził kronikę szkolną, która stała się również kroniką
wydarzeń wiejskich jak i wydarzeń ze Strzelna i okolicy. Poznając co raz lepiej
swoją nową małą ojczyznę, zaczął zbierać materiały do dziejów regionu. W ten
sposób w lipcu 1927 r. sfinalizował pisanie broszury Geografia powiatu strzelińskiego. Swoje doświadczenia pedagogiczne
również przelewał na papier, czego przykładem może być opublikowanie w
dwutygodniku nauczycielstwa polskiego „Przyjaciel Szkoły“ artykułu: Zadania żartobliwe i zagadki matematyczne.
W części wstępnej liczącego cztery
strony artykułu, napisał jakże ważne i pierwszorzędne słowa: Cała sztuka nauczania powinna jednak polegać
na tym, aby nuda nie panowała w izbie szkolnej, aby nauczyciel umiał uczynić
przedmiot interesującym. W wypadkach, gdzie
z
powodu utrwalenia pewnego działania ćwiczenia mniej interesują i uwaga dzieci słabnie,
może
nauczyciel wywołać sytuacje wesołe. Dziecko jest za to bardzo wdzięczne, gdyż lubi
się śmiać. Śmiech jest zresztą właściwością człowieka. Śmiech to czynnik metodyczny
pierwszej wagi.
Po upływie siedmiu lat pobytu w
Sławski, Lubik odnotował w Kronice…, z
dniem 1 października 1927 r. opuszczam tutejszą posadę i obejmuję kierownictwo
czteroklasowej szkoły w Boruszynie powiat obornicki. Memu następcy życzę z
całego serca Błogosławieństwa Bożego. W roku następnym (1928), od 1
września objął posadę nauczyciela stałego w Szkole Powszechnej w Rogowie w
powiecie żnińskim. Już w 1930 r. został kierownikiem tejże szkoły, a zarazem
kierownikiem Szkoły Dokształcającej w tej miejscowości, z jednoczesnym
powierzeniem mu przez kuratorium funkcji stałego delegata w komisjach egzaminów
czeladniczych.
 |
| Budynek byłej szkoły w Sławsku Dolnym, części wsi zwanej Sławsko Małe. |
Poza pracą dydaktyczną włączył się
w życie społeczne Rogowa i powiatu Żnińskiego. Piastował najrozmaitsze stanowiska
społeczne i samorządowe oraz brał żywy udział w życiu publicznym. Był prezesem Akcji
Katolickiej, wiceprezesem miejscowego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół“,
aktywnym członkowie Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży. Od 1931 r. piastował
funkcję prezesa Towarzystwa Bartników na Rogowo i okolice, a w Zarządzie Koła
Śpiewackiego pełnił obowiązki radnego. W 1936 r. wspólnie z Kołem PCK uruchomił
w szkole kuchnię dla ubogich dzieci. Nie było w Rogowie uroczystości, rocznicy,
czy akademii, by kierownik Lubik nie wystąpił z okolicznościowym referatem, czy
prelekcją. Jeszcze w styczniowej 1938 r. w trakcie uroczystość opłatka Koła
Weteranów Powstań Narodowych RP w Rogowie wygłosił obszerny referat o historii
Powstania Wielkopolskiego. Swoją uczynnością i chętną poradą zaskarbił sobie między
tutejszym społeczeństwem jak największy szacunek i zaufanie.
Wkrótce po tym spotkaniu ciężko
zachorował. Jak grom z nieba spadła na rogowian informacja o zgonie wielkiego społecznika.
Antoni Lubik zmarł 13 września 1938 r. w szpitalu miejskim w Poznaniu, w 43 roku
życia po długiej i ciężkiej chorobie. Pogrzeb, odbył się dnia 16 września i zgromadził
bardzo licznie obywatelstwo miejscowe i okoliczne oraz organizacje społeczne ze
sztandarami, jak również Radę Gminną i Gromadzką z zarządami na czele. Przybyli
oddać ostatnią przysługę pp.: Starosta żniński, Powiatowy Komendant PWiWF oraz Inspektor
Szkolny ze Żnina, który w serdecznych słowach pożegnał zmarłego przed szkołą. Trumnę
z domu żałoby nieśli na swych barkach kolejno: koledzy, Sokoli w mundurach, oraz
członkowie KSM. Kondukt prowadził kuzyn zmarłego ks. Tadeusz Lubik z Lwówka. Chór
śpiewał: W mogile ciemnej.
Społeczeństwo straciło jednego z
najaktywniejszych mieszkańców, wartościowego i szlachetnego obywatela. Zmarły
pozostawił żonę i czworo drobnych dzieci.
