Pomnik Najświętszego Serca Pana
Jezusa istniejący w Strzelnie w latach 1930-1939, podobnie jak jego poznański
pierwowzór ideowy miał być Pomnikiem Wdzięczności za odzyskaną niepodległość
przez Polskę. Był również nazywany Pomnikiem Chrystusa Króla. Zniszczony z 27
na 28 października 1939 r. [z piątku na sobotę], zastąpiony został w 1945 r.
drewnianym krzyżem. Zastanawiam się, czy zbliżony do pierwowzoru symbol
wdzięczności w 100-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę nie powinien
zostać odbudowany?
 |
| Zima 1939-1940. Pocztówka okupacyjna. Widok szpitala po usunięciu Pomnika Najświętszego Serca Jezusowego - Pomnika Wdzięczności. |
Jego początki sięgają 24
października 1928 r. kiedy to wystosowano Apel
do społeczeństwa o następującej treści:
Dziesięć lat upływa, od czasu kiedy
naród polski zerwał z rąk swych kajdany, kiedy skruszył kopie swych najeźdźców i
kiedy po półtorawiekowej niewoli znowu znalazł się kładąc fundament pod nowe powstające
państwo. Chwila ta stanowi nowy okres, w naszej historii wówczas na szablach powstańców
zabłysło słowo, zwycięstwo zwiastujące wolną, naszą Ojczyznę. To też wdzięczni Opatrzności
Bożej, która wysłuchała prośby zanoszone przez Ojców naszych wiek cały, która wysłuchała
słowa pieśni niewoli "Wolną Ojczyznę racz nam dać Panie" chcemy stawić
widoczny znak naszej wdzięczności przez pobudowanie pomnika Serca Jezusowego.
Pomnik Serca Jezusowego, który stanie
w powiatowym mieście Strzelnie, będzie najlepszym
wyrażeniem zrozumienia przez społeczeństwo
rzeczy wzniosłych oraz symbolem naszej niepodległości. W tym celu zawiązał się Komitet
budowy pomnika niżej podpisany. Komitet zwraca się z gorącą prośbą do całego społeczeństwa
polskiego i katolickiego, aby raczyło dołożyć swej pomocy i przesłało na tak wzniosły
cel jak najliczniejsze datki pieniężne. Datki na Pomnik Serca Jezusowego w Strzelnie
przyjmują:
Bank Ludowy w Strzelnie, p. Albin Radomski
skarbnik Komitetu Budowy Pomnika Serca Jezusowego, Ks. Radca Czechowski oraz Redakcja
"Nadgopianina".
Komitet Honorowy:
Dr Czesław Bydałek, Edmund Boesche
- prezes Bractwa Strzeleckiego, Edward Budzyński, Dr Jakub Cieślewicz, Jan Dałkowski
- kierownik Szkoły Powszechnej, Marcin Dopierała - rolnik Młyny, Dr Elżanowski
- dyrektor Mączkarni Bronisław, Władysław Filisiewicz - Naczelnik Sądu Powiatowego,
Michał Głuszek - rolnik Młyny, Jan Jankowski - prezes Sokoła, Stefan Kozłowski
- ziemianin Strzelno Klasztorne, mecenas Leopold Dębno Krzyżanowski - prezes Ligi
Katolickiej, Wojciech Kowalski - prezes Towarzystwa Robotników, Dr Zygmunt Koehler
- notariusz, Leon Kubski - dyrektor Kasy Chorych, Stanisław Kobus - rolnik, Tomasz
Kaźmierczak - prezes N.P.R., Wit Kitkowski - nauczyciel Młynice, Jan Łyskawa - kierownik
Szkoły Wydziałowej, Michał Olszak - rolnik Młyny, Czesław Palluth - dyrektor Firmy
"TRI", Stefan Płócienniczak - prezes Towarzystwa Przemysłowców, Wiktor
Piątkowski - naczelnik Ochotniczej Straży Pożarnej, Andrzej Polski - Zofjówka,
Szuda - wiceprzewodnicząca Sodalicji Mariańskiej, Stanisław Soliński - rolnik Ziemowity,
Michał Stęczniewski - aptekarz, Dr Eugeniusz Schittek, Jan Siudziński - rolnik Młyny,
Dr Kazimierz Truszczyński - lekarz powiatowy, Władysław Trzecki - prezes Towarzystwa
Powstańców i Wojaków, Doktorowa Weigtowa, Franciszek Wegner - posiedziciel ziemski,
Zakrzewska - Przewodnicząca Sodalicji Marjańskiej.
Komitet Wykonawczy:
Ks. Radca Ignacy Czechowski, Daszyński
inspektor szkolny, Stanisław Radomski burmistrz - sekretarz, Albin Radomski - skarbnik
oraz Wanda Siemianowska - przewodnicząca Narodowej Organizacji Kobiet.
29 września 1929 r. podczas
miesięcznego zebrania Narodowej Organizacji kobiet, w dyskusji poruszono sprawę
budowy pomnika Najświętszego Serca Jezusowego w Poznaniu. Jednocześnie wyrażono
ubolewanie, że budowa takiegoż pomnika w Strzelnie, powitana przed rokiem z niebywałym entuzjazmem przez szerokie
warstwy ludności i organizacje nie może dojść do skutku, a to z powodu tego, iż
zainteresowanie zmalało, a fundusze na ten cel zebrane wynoszą dopiero piątą
część potrzebnej sumy.
 |
| Lata 30. XX w. Szpital w Strzelnie z Pomnikiem Najświętszego Serca Jezusowego - Pomnikiem Wdzięczności. Pocztówka przedwojenna. |
Finał budowy pomnika przyniósł rok
1930. Dzięki licznym imprezom kulturalnym, koncertom, przedstawieniom teatralnym,
wentom organizowanym przez stowarzyszenia katolickie, przy wsparciu licznych
miejscowych organizacji uzyskano dochód pozwalający na ufundowanie pomnika.
Komitet budowy początkowo borykał się z lokalizacją. W pierwszej wersji pomysł
padł na Planty, czyli park miejski przy ulicy Kolejowej. Miał on stanąć
naprzeciw cmentarza katolickiego, w miejscu, w którym obecnie stoi pomnik
pomordowanych w czasie II wojny światowej. Jednakże ostatecznie zapadła decyzja
na usytuowanie monumentu przed nowo wybudowanym gmachem Szpitala Powiatowego
przy ul. Młyńskiej (późniejszej Powstania Wielkopolskiego).
I nastał ten dzień uroczysty.
Wcześniej, swój przyjazd do Strzelna zapowiadał wojewoda Roger Adam hrabia
Raczyński. Do przyjazdu ostatecznie nie doszło. W Uroczystość Chrystusa Króla, które
przypadło na niedzielę 26 października 1930 r. pomnik został poświęcony. Z
zachowanych opisów uroczystości dowiadujemy się, że po sumie odprawionej w
bazylice św. Trójcy (tzw. kościele farnym) odbył się manifestacyjny pochód
przez miasto. Przy wtórze religijnych pieśni uformowała się długa procesja
składająca się z lokalnych organizacji i stowarzyszeń ze sztandarami. Ulicą Kościelną przez Rynek potem ulicami
św. Ducha, Młyńską, Szeroką posuwał się majestatyczny pochód. Tym zewnętrznym
blaskiem wyrażało Strzelno swe przywiązanie do Chrystusa - Króla.
Uroczystość poświęcenia pomnika
Najświętszego Serca Jezusowego rozpoczęła się o godz. 16:00. Pod pomnikiem przy
nowym Szpitalu Powiatowym zebrał się tłum
publiczności oraz przedstawiciele władz i stowarzyszeń. Widzieliśmy więc
przedstawicieli Sejmiku Powiatowego, Starostwa, Rady Miejskiej, Magistratu,
okolicznego duchowieństwa i ziemiaństwa. Przemawiał starosta Baranowski,
dziękując twórcy pomnika artyście-rzeźbiarzowi p. prof. Gajewskiemu [Teodor
Gajewski (1902-1948) polski artysta rzeźbiarz związany z Bydgoszczą. Wspólnie z
Piotrem Trieblerem zaprojektował wystawiony w 1932 r. w Bydgoszczy Pomnik Najświętszego Serca Pana Jezusa -
Bydgoszcz Wyzwolona - MP.] za efektowne rozwiązanie tak bądź co bądź
trudnego problemu, jak ujęcie postaci Chrystusa. Starosta w swym wystąpieniu
nawiązał także do szpitala i podziękował architektowi Wróblewskiemu za projekt
i solidne wykonanie nowego gmachu Szpitala Powiatowego. Po tym wystąpieniu
zaintonowano pieśń "My chcemy Boga", która potężnym chórem wzbiła się aż po tron Chrystusa - Króla.
Na
mównicę wszedł ks. prałat Czechowski. W krótkich ale dobitnych słowach wskazał
mówca na ten ku niebu wznoszący się pomnik, jako na symbol miłości, tej
miłości, której tak brak w świecie całym, a w Polsce w szczególności [po 87
latach słowa jakże aktualne - MP.]. Potem nastąpił akt poświęcenia, w toku
którego zebrani odśpiewali "Serce Twe Jezu".
Na zakończenie wikary ks. Zenon
Niziółkiewicz odczytał akt oddania parafii Sercu Jezusowemu. Wieczorem posąg
oświetlono reflektorami. Na wysokim
cokole umieszczona postać Chrystusa wyglądała naprawdę nadziemsko. Głowa
Odkupiciela schylona w cudownie dobrotliwym skłonie ku sercu, które umiłowało
wszystkich wywiera swoiste wrażenie. Również wieczorem o godz. 20:00 w sali
p. Piątkowskiego odbyła się uroczysta akademia urządzona staraniem Ligi
Katolickiej. Otworzył ją p. Wegner, po czym wystąpiły: Chór Szkoły Powszechnej
pod batutą p. Stefana Osińskiego, uczniowie szkół powszechnej i wydziałowej z
wiązanką wierszy, Chór Szkoły Wydziałowej pod batutą p. Tomasza Grząbki, Chór
Sodalicji Mariańskiej, Chór "Jedność" z udziałem orkiestry. Na
zakończenie z prelekcją wystąpił p. Grząbka, a finałem akademii było
odśpiewanie pieśni "My chcemy Boga".
Od tego czasu pod Pomnikiem przy
ul. Młyńskiej - Powstania Wielkopolskiego odbywały się liczne uroczystości
kościelne oraz rocznice odzyskania niepodległości - 11 listopada.
