Ojciec Paweł Pius Czakaj OMI (1877-1932)

Oblat Maryi Niepokalanej, pierwszy superior i mistrz nowicjatu w Klasztorze Ojców Oblatów w Krotoszynie, a następnie w Markowicach w archidiecezji gnieźnieńskiej. Wcześniej przez 15 lat był misjonarzem i duszpasterzem środowisk robotników polskich w Nadrenii i Westfalii, superiorem polskiej wspólnoty w Höntrop koło Bochum w Zagłębiu Ruhry.

Paweł Czakaj, urodził się 3 czerwca 1877 r. w Księżej Woli w powiecie strzeleckim (niem. Groß Strehlitz - Wielkie Strzelce, obecnie Strzelce Opolskie) na Górnym Śląsku w rodzinie rzemieślniczej. Jego rodzicami byli Jan i Filipina z domu Grzonek. Ojciec wykonywał zawód obuwnika. Jego miejsce urodzenia leżało u podnóża Góry Świętej Anny, na której klasztor byłych franciszkanów i kościół piękny, a naokoło kaplice, w których są obrazy mękę Jezusa przedstawiające, kalwaryją zwane. Tu kilka razy w roku po kilkanaście i kilkadziesiąt tysięcy pielgrzymów na nabożeństwa przybywa - pisał Józef Lompa w 1847 r. w Jeografii Szląska. 

Paweł Czekaj zgłosił się do Kolegium Carolinum w holenderskim Valkenburgu, należącym do Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów Maryi Niepokalanej, w pobliżu granicy niemieckiej. Kolegium kształciło na poziomie gimnazjum. Po jego ukończeniu rozpoczął w 1899 r. nowicjat w St.-Gerlach koło Valkenburgu, a następnie wyższe studia filozoficzno-teologiczne w Hünfeld koło Fuldy w Niemczech. Święcenia kapłańskie przyjął w 1904 r.

Polscy pionierzy oblaccy. Od lewej o. Jan Wilhelm Kulawy, Paweł Pius Czakaj.

 W 1905 r. wraz z ojcem Janem Wilhelmem Kulawy utworzył grupę misyjną. Należeli do  wspólnoty klasztoru św. Mikołaja w Kapellen koło Neuss. O. Kulawy i Ojciec Czakaj i ojciec Kulawy w lutym 1906 roku otrzymali obediencję do Arnhem w Holandii. Jednak już 17 lipca tego samego roku, po interwencji ks. kardynała Fischera obaj ojcowie powrócili bez przeszkód do Kapellen. Stamtąd wyjeżdżał w środowiska ludności polskiej przebywającej w Nadrenii i Westfalii, gdzie głosił misje i rekolekcje. Pod koniec 1917 r. grupa oblatów polskich wynajęła gospodarstwo rolne w Höntrop. Po dokonaniu adaptacji obiektów zamieszkali tam i w 1919 r. zatwierdzono założenie tam domu polskiego. Tak powstała typowo polska wspólnota w Höntrop koło Bochum w Zagłębiu Ruhry, myśląc jednak o przenosinach do Polski. Pierwszym jej superiorem zamianowano ojca Pawła Czakaja. We wrześniu 1919 r. ojciec Paweł Czakaj zwrócił się do abpa Dalbora, przedstawiając mu plany i zamierzenia względem rozszerzenia Zgromadzenia Misjonarzy Oblatów na Polskę. W styczniu 1920 r. oblaci podjęli decyzję by starać się o poniemiecki internat szkolny w Krotoszynie. 16 kwietnia 1920 r. podpisali akt dzierżawy z mocą obowiązującą od 1 lipca.

Klasztor pokarmelicki w Markowicach ok. 1921 r. tuż po przejęciu przez Oblatów.

 6 czerwca 1920 r. ojciec Paweł Czekaj został mianowany superiorem pierwszej wspólnoty oblackiej w Polsce. Jego asystentami zostali ojcowie Kulawy i Jan Nawrat, a ich bezpośrednim przełożonym został superior generalny. 1 lipca 1920 r. oficjalnie zamknięto wspólnotę w Höntrop i przeniesiono ją do Krotoszyna. 15 września pierwszych 29 uczniów rozpoczęło rok szkolny w krotoszyńskim junioracie.

Dalsze starania ojca Czakaja sprawiły, że oblaci przystali na propozycję wówczas już kardynała Dalbora i uroczyście objęli 24 lipca 1921 r. były klasztor karmelitów trzewiczkowych w Markowicach. W tymże 1921 r. zostaje superiorem i magistrem nowicjatu w Markowicach. Z zaniedbanych Markowic wytworzyło się silne centrum religijne na Kujawach. Z roku na rok klasztor i świątynia stawały się piękniejsze. Powstał szereg nowych budynków gospodarczych z warsztatami. Rozwinęło się duszpasterstwo. Zaistniały liczne kółka. m.in.: różańcowe, bractwa, sodalicje, wzrosły rzesze pątników. Wierni liczniej zaczęli garnąć się do sakramentów, brać żywszy udział w rekolekcjach i w misjach św. Ojciec Czakaj wychowuje w nowicjacie w Markowicach przez kilka lat pobożnych młodzieńców na przyszłych zakonników i misjonarzy.

W 1927 r. ojciec Czakaj zachorował i nie był w stanie wywiązywać się ze swych funkcji. W tym czasie jego obowiązki wypełniali na przemian ojcowie: Leonard Nadzik, Jan Nawrat i Feliks Adamski. W 1931 r. temu ostatniemu powierzono funkcję superiora. Nadwątlonego zdrowia przez pracę ofiarną, wprost ponad siły, nie zdołał odzyskać nawet i pod pięknem włoskiem niebem, gdzie udał się w celach leczniczych. Zmarł 20 stycznia 1932 r. w Markowicach. Pochowany został na tamtejszym cmentarzu, który po dzisiaj skrywa dziesiątki doczesnych szczątków niestrudzonych w ziemskiej wędrówce misjonarzy oblatów.

Klasztor Ojców Oblatów w Markowicach w 1928 r.

 Ówczesna prasa donosiła: W cichym klasztorze w Markowicach w powiecie strzeleńskim zakończył zbożny swój żywot dawniejszy superior Ojców Oblatów ojciec Paweł Pius Czakaj. Pracował póki mógł, i za tę wytężającą pracę niech mu Bóg da odpoczynek wieczny. Odszedł od nas niestrudzony misjonarz robotnika polskiego w Westfalii, odszedł pierwszy superior z ruiny dźwigniętego klasztoru markowickiego i pierwszy mistrz nowicjuszy Ojców Oblatów, odszedł kochany i ceniony przez wszystkich, co go bli­żej znali. R. i p