Jest to oryginalny przedwojenny tytuł artykułu. Przed kilku laty zamieściłem o
podobnie brzmiącym tytule artykuł, w którym przedwojenny dziennikarz opisywał
Strzelno w kilka lat po zlikwidowaniu powiatu strzeleńskiego. Dosłownie,
dzisiaj rano trafiłem na kolejny opis, tym razem z listopada 1933 r., czyli
napisany w rok po likwidacji powiatu. Zachęcam do lektury, ponieważ zawarte w
nim treści, jakby odnosiły się do współczesności. Artykuł ilustrowany był zdjęciami. Niestety, ich jakość nie pozwala na ich skopiowanie,
dlatego podłożę podobne z tego samego okresu, z moich zbiorów.
Strzelno, w listopadzie (1933 r.).
Historia miasta Strzelna jest
niezwykle interesująca nie tylko dla historyków ale również dla każdego
przeciętnego obywatela, którego zajmuje chociażby do pewnego stopnia regionalizm.
Otrząsamy więc z próchna stare pergaminy i dowiadujemy się, że pierwszy raz na
widowni dziejowej ukazało się Strzelno w latach 1124—1133.
Dokument z 1147 r. stwierdza, że
kanclerz króla Bolesława Chrobrego Piotr Dunin Włast pobudował w
najpiękniejszej okolicy zwanej Białymi Kujawami klasztor, przy którym powstała
wieś pod nazwą Strzelno, należąca do klasztoru w Trzemesznie [Ta teza o przynależności Strzelna do
klasztoru trzemeszeńskiego została obalona przez współczesnych historyków - MP].
Nazwa miasta Strzelna zdaje się
pochodzi od wyrazu ,,strzelanie" [Prof.
Miodek wywodzi nazwę miasta o przestrzeni - "strel" - MP]. W
błękitnym bowiem herbie, znajdują się dwie srebrne złożone na krzyż strzały,
między którymi widnieje złoty krzyżyk [Pruski,
jak i współczesny herb Strzelna to czerwone tło tarczy herbowej - MP]. Z
początkami Strzelna podobno związane są legendy o św. Wojciechu, który tędy
miał przejeżdżać, udając się do pogańskich Prusaków. W pierwszej połowie XII w.
zbudowany został klasztor Zgromadzenia Panien Norbertanek, a w 1231 r. jak
wspominają dokumenty, Strzelno uzyskało prawo magdeburskie i zostało miastem. W
dokumencie pochodzącym z czasów Kazimierza Wielkiego (1356 r.) czytamy, że miasto
Strzelno uzyskało szereg przywilejów miejskich i gościło w swych starożytnych
murach bohaterskich królów Władysława Łokietka i Władysława Jagiełłę. Szwedzi
za czasów Jana Kazimierza splądrowali miasto i sąsiednie osiedla.
W 1772 r. Strzelno przechodzi pod
panowanie pruskie. Nadeszły ciężkie termina niewoli. W 1848 r. - podczas wiosny
ludów - Strzelnianie nie stoją na uboczu. Biorą oni żywy udział w ruchu
powstańczym, gdyż zawsze miłowali swą wolność. Od 1887 r. (1886 r.) Strzelno
staje się siedzibą władz powiatowych i rozpoczyna się rozwijać świetnie pod
względem gospodarczym. Pod koniec XIX w. ludność wzrasta do 4000 mieszkańców.
Przychodzą czasy wojny
wszechświatowej. Strzelno położone o 15 km od dawniejszej granicy
rosyjsko-niemieckiej szybko dochodzi do rozkwitu. Miasto się rozbudowuje,
obywatele stają się coraz zamożniejsi. Gdy na zegarze dziejów wybiła godzina
wolności i niepodległości bytu państwowego, patriotyczniejsi Kujawiacy chwytają
za broń i wspólnie z oddziałem powstańców wypędzają odwiecznych wrogów -
Niemców - i oswobadzają Strzelno.
W dalszym ciągu miasto to pozostaje
siedzibą władz powiatowych, dzięki czemu rozwój jego nie został zahamowany.
Ale, jak grom z jasnego nieba, spadla na Strzelnian hiobowa wieść, że powiat
strzeliński ulegnie zlikwidowaniu i zostanie włączony do powiatu mogileńskiego.
Władze miejskie, jak i obywatelstwo miasta Strzelna broni swego prestiżu i swej
przyszłości. Zabiega u władz centralnych o zaniechanie likwidacji powiatu, lecz
niestety nadaremnie. Dla usprawnienia administracji państwowej rzekomo
poświęcono interes obywatelski tego grodu i jego przyszłość.
Od tego czasu życie w Strzelnie
powoli zaczęło zamierać. Minęły bezpowrotnie czasy dobrej koniunktury.
Zlikwidowano: starostwo, urząd skarbowy, kasę chorych, powiatowy inspektorat
szkolny, a z tym 32 rodziny opuściły raz na zawsze mury miasta. 12
przedsiębiorstw handlowych wkrótce również zlikwidowano, gdyż obroty handlowe z
powodu słabego przyjazdu mieszkańców z okolicy znacznie się zmniejszyły. Za to
jest dużo pustych składów i mieszkań.
 |
| Burmistrz Strzelna 1928-1939 Stanisław Radomski. |
Burmistrzem miasta Strzelna jest
rodowity Strzelnianin p. Stanisław Radomski. Gospodarka miejska z powyżej
podanych względów (brak większych dochodów) znacznie ucierpiała. W latach
,,siedmiu krów tłustych" wykupiła gmina gazownię z rąk niemieckich.
Pozostały poważne zobowiązania, które teraz z trudem się je spłaca. Pomimo to w
Strzelnie buduje się nowe domy, zaprowadza się kanalizację ulic i przebudowano
całkiem budynek szkolny na pomieszczenie dla sądu grodzkiego. Że w
uporządkowaniu gospodarki miejskiej współdziała obywatelstwo, świadczy fakt, iż
obecnie zamieszkuje tu zaledwie 30 rodzin niemieckich i 10 żydowskich.
 |
| Ks. prałat Ignacy Czechowski. |
Obecnie Strzelno liczy około 6000
mieszkańców. Przyszłość tego pięknego miasta nie zapowiada się różowo. Przeszło
ono do rzędu prowincjonalnych osiedli i niewiadomo, czy kiedykolwiek wróci do
dawnej świetności. A szkoda wielka, że władze centralne nie zainteresowały się
bliżej tym miastem, posiadającym tak piękną i bogatą historię. Położenie jego
geograficzne wskazuje na to, że tu, a nie gdzieindziej winny być umieszczone
władze powiatowe. Wystarczyło tylko do dawnego powiatu strzelińskiego dołączyć
2 lub 3 gminy z b. powiatu słupeckiego, a sprawa ta byłaby załatwiona z
korzyścią dla państwa i m. Strzelna. Dziś niestety można Strzelno śmiało nazwać
miastem umierającemu Czyżby tego błędu nie dało się naprawić?
,,Grot"
("Dziennik Bydgoski",
niedziela, dnia 19 listopada 1933 r., Nr 267)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz