Z dziejów Powiatu Strzeleńskiego - cz. 7 Starostowie - cz. 3

W cyklu starostowie strzeleńscy, dzisiaj przedstawiam dwie kolejne sylwetki osób kierujących administracją powiatową. Osobami tymi byli starosta Karol Baliński oraz tzw. kierownik Starostwa Powiatowego w Strzelnie Tadeusz Woźniak. O ile o staroście Balińskim udało się zebrać sporo materiałów źródłowych do opracowania biogramu o tyle o kierowniku Woźniaku niewiele. Być może dalsza kwerenda, już po koronawirusie dopełni biogram tego urzędnika.

Grobowiec śp. starosty strzeleńskiego Karola Balińskiego na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

  

Karol Gustaw Baliński 1921-1927, organizator administracji rządowej na terenie powiatów kaliskiego i tureckiego, starosta turecki, burmistrz Równego i starosta strzeleński

od 19 listopada 1921 r. do 20 marca 1927 r.

Urodził się w 1885 r. w Warszawie. Był synem inż. Stanisława Balińskiego herbu Jastrzębiec i Marii Elżbiety z Bogdaszewskich. Ochrzczony został 13 kwietnia 1885 r. przez ks. proboszcza Walentego Świnarskiego w kościele pw. Wszystkich Świętych w Warszawie-Śródmieściu, przy obecnym Placu Grzybowskim. Chrzestnymi Karola Gustawa byli Józef Pankowski oraz Józef Bogdaszewski. W księdze chrztów nie zapisano daty urodzenia dziecka, dlatego możemy przyjąć iż urodził się 12 kwietnia, lub kilka dni wcześniej.

Niestety, nie udało się nic ustalić o przebiegu nauki oraz w temacie wykształcenia późniejszego starosty strzeleńskiego. Wiadomo natomiast, że związek małżeński zawarł w 1913 r. w Warszawie w kościele pw. św. Aleksandra, z Wandą Karoliną Bagieńską herbu Ślepowron urodzoną 4 listopada 1890 r. w Skoczkowie (zm. 17 czerwca 1983 r. w Warszawie), córką Władysława i Wiktorii z Rościszewskich.

W listopadzie 1918 r., jako komisarz rządu polskiego otrzymał pełnomocnictwa do tworzenia administracji rządowej na terenie powiatów kaliskiego i tureckiego. 15 listopada 1918 r. Tymczasowy Zarząd Powiatowy w Turku przekazał mu władzę. Po ukonstytuowaniu się Sejmiku Powiatowego w Turku, 24 marca 1919 r. stanął na czele Wydziału Powiatowego i od tego dnia pełnił funkcję starosty Powiatu Tureckiego. Był członkiem Powiatowego Komitetu Obrony Państwa w czasie najazdu bolszewików w 1920 r. W tym też roku wydał odezwę do ludności powiatu popierającą Pożyczkę Państwową. Po blisko dwóch latach, 28 września 1920 r. mianowany został burmistrzem miasta Równe na Kresach.

Wkrótce, bo w 1921 r. przeniesiony został do województwa poznańskiego i objął 19 listopada fotel starosty Powiatu Strzeleńskiego. Zastąpił na tym stanowisku dotychczasowego starostę Czesława Tollika, który przeszedł na identyczne Stanowisko do Świecia. W roku następnym 1922 wybrano starostę Balińskiego na członka Poznańskiego Sejmiku Wojewódzkiego. 7 listopada 1922 r. został zastępcą członka Poznańskiego Wydziału Krajowego (1922-1927). Wydział liczył 14 członków i 11 zastępców. Funkcję członka Poznańskiego Sejmiku Wojewódzkiego pełnił do chwili śmierci i sprawował ją obok drugiego przedstawiciela powiatu strzeleńskiego, ziemianina z Rzeszynka dra Bogdana Amrogowicza. W ramach Sejmiku pracował w Komisji Prawno-Administracyjnej (1922-1927). W maju 1922 r. stanął na czele Komitetu niesienia pomocy inwalidom wojennym.

Jako starosta pełnił również funkcję przewodniczącego Strzeleńskiego Związku Komunalnego. W 1925 r. był członkiem Komitetu Przyjęcia Wycieczki Sokołów Polskich z Ameryki, na czele którego stał wojewoda Adolf Bniński. Grupa liczyła 600 osób i bawiła w lipcu i sierpniu m.in. w Kruszwicy, która znajdowała się w granicach powiatu strzeleńskiego. Staraniem starosty Balińskiego przygotowano podwaliny pod budowę nowoczesnego szpitala powiatowego oraz siedziby Kasy Chorych w Strzelnie. Łożył również znaczne kwoty na remonty konserwatorskie przywracanej do dawnej świetności rotundy św. Prokopa. Współfinansował w 1925 r. budowę pierwszego boiska piłkarskiego przy ulicy Stodolnej, przeznaczając na ten cel środki z funduszy Wydziału Powiatowego.

Starosta Karol Baliński długo chorował. Z tego względu zastępował go początkowo w randze zastępcy starosty Józef Skalski, późniejszy starosta rawicki i krotoszyński, a następnie Tadeusz Woźniak w randze kierownika starostwa. Po długiej i ciężkiej chorobie starosta zmarł 17 marca 1927 r. w wieku niespełna 42 lat w Bydgoszczy, gdzie się leczył. Jego zgon został odnotowany w księgach Urzędu Stanu Cywilnego w Strzelnie. Zgłoszenie śmierci dokonał asystent powiatowy Aleksander Lasocki. 21 marca w poniedziałek odbył się jego pogrzeb. Uczestniczył w nim wojewoda Adolf Bniński z władzami wojewódzkimi. Początkowo pochowany w Strzelnie na starym cmentarzu, a na początku listopada 1927 r. dokonano ekshumacji i trumnę ze zwłokami przewieziono do grobowca rodzinnego na Powązki do Warszawy.

Jak odnotowała prasa regionalna, zmarł po długich i ciężkich cierpieniach wzorowy urzędnik, prawdziwy narodowiec, człowiek zasad, prawy obywatel i dobry gospodarz powiatu, starosta Karol Baliński. Przedwcześnie zmarły pozostawił po sobie szczery żal i wdzięczną pamięć. Nie tylko najbliżsi jego pracownicy urzędnicy, lecz również szeroki ogół obywateli powiatu, odczuł ogromnie wielki ubytek człowieka, który  do ostatniego niemal tchu życia nie porzucał pracy zawodowej, lecz również społecznej.

Śp. zmarły zarządzał powiatem strzeleńskim od 1921 r. Zwłoki jego spoczną na miejscowym cmentarzu parafialnym. Dyrekcja Koła Ziemian Inowrocławsko-Strzelińskiego powiatu, Urzędnicy Starostwa i Wydziału Powiatowego, Magistrat i Rada Miejska miasta Strzelna, Zarząd Powiatowej Kasy Oszczędności, Wydział i Sejmik Powiatu Strzelińskiego,, Komisarz Obwodowy, Urzędy Dworskie i sołtysi obwodu kruszwickiego, wyraziły rodzinie śp.  Zmarłego słowa głębokiego współ. Część pamięci, śp. Zmarłego.

W niedzielę 20 marca o godz. 17:00 nastąpiła eksportacja zwłok z domu żałoby do tutejszej fary. Przed budynkiem starostwa zgromadziły się towarzystwa, organizacje, urzędnicy, szkoła wydziałowa i inne z wieńcami i sztandarami oraz mieszkańcy. Po wyniesieniu trumny przemówił dr Trzciński, były minister, po czym wyruszył kondukt prowadzony przez ks. prob. Czechowskiego w otoczeniu duchowieństwa do kościoła, gdzie odbyło się nabożeństwo żałobne. Dnia 21 marca rozpoczęły się dalsze uroczystości pogrzebowe. W kościele zgromadziły się towarzystwa z sztandarami, delegacje, przedstawiciele władz z wojewodą poznańskim na czele. Przy trumnie zaciągnęła straż honorowa Bractwa Strzeleckiego. Podczas mszy św. przygrywała orkiestra wojskowa a pienia żałobne wykonał miejscowy chór kościelny. Po mszy św. wygłosił z ambony mowę żałobną ks. prob. Sołtysiński z Siedlimowa. W kondukcie szły szkoły i towarzystwa ze Strzelna i okolicy. Przy grobie duchowieństwo odprawiło modły i dano trzykrotną salwę z karabinów. Na uroczystość pogrzebową przybyło wiele ludności ze Strzelna i powiatu. Na znak żałoby w czasie przechodzenia konduktu żałobnego w ulicach Kościelnej, Rynek, św. Ducha składy były pozamykane.

Tymczasowo pochowany na starej nekropoli strzeleńskiej, a pod koniec 1927 r. szczątki doczesne zmarłego przeniesiono na cmentarz Powązkowski w Warszawie. Spoczął w grobowcu w kwaterze 113-1-9.

Tadeusz Woźniak 1927, w trakcie choroby starosty Balińskiego, a także przez miesiąc po jego śmierci sprawował urząd kierownika Starostwa Powiatowego w Strzelnie.

Tadeusz Woźniak zaledwie miesiąc, bo od 21 marca do 20 kwietnia 1927 r. kierował samodzielnie strzeleńskim starostwem. Stąd został przeniesiony do Wolsztyna na starostę powiatu wolsztyńskiego, gdzie urząd ten sprawował do 1931 r. Jak go określano w kręgach wolsztyńskich, był on bardzo dynamicznym piłsudczykiem. Od chwili objęcia władzy w powiecie miejscowi narodowcy nie zaznali spokoju. Aby rozbić jedność narodowo-demokratycznego ruchu, starosta utworzył w Wolsztynie podległą sanacyjnemu rządowi organizację o nazwie Stronnictwo Stanu Średniego. Usiłował także utworzyć paramilitarną drużynę ,,Strzelca”. Tu jednak spotkał się ze stanowczym sprzeciwem. Przeciwko takiej destrukcyjnej działalności starosty zaprotestowały radykalne kręgi wolsztyńskiego społeczeństwa. Ostatecznie sanacyjny rząd z dniem 31 maja 1931 r. odwołał starostę Woźniaka z zajmowanego stanowiska…

CDN