wtorek, 16 lipca 2019

Spacerkiem po Strzelnie - cz. 48 Ulica Świętego Ducha - cz. 4



Świętego Ducha 4 - cz. 1
Dzisiejsza propozycja poznania fragmentu naszej miejskiej opowieści to posesja przy ul. Świętego Ducha i dom oznaczony numerem 4. Niegdyś nosił on porządkowy numer policyjny 67. Na starych pocztówkach z początku XX w. widoczny jeszcze jest dom parterowy, który dopiero w latach trzydziestych XX w. zmienił swój wygląd, gdyż został nadbudowany piętrem. Niewielki dom dzięki oficynom w podwórzu zamieszkiwało 5 rodzin. W 1800 r. posesja należała do mieszczanina p. Konkiewicza. Zapewne spokrewniony on był z Konkiewiczami wymienionymi w katastrze podatkowym z maja 1773 r. Po jakimś czasie dom przeszedł w ręce skórnika, Żyda Baera. Antenata tego rodu niestety z imienia nie poznajemy. Wiadomo jedynie jest, że jego synem był Julius Baer, mąż Susanny Kaliskiej. Małżonkowie mieli syna Josepha ur. w 1855 r. To on był kolejnym właścicielem posesji. Józef w 1878 r. zawarł związek małżeński z Johanną Krisch ur. w 1855 r., córką Michaela i Blume Abusch.


Kolejnym właścicielem posesji został miejscowy rzemieślnik Kazimierz Silski. Urodził się on w 1850 r., a w 1870 r.  zawarł związek małżeński z Magdaleną Zarębską. Kazimierz z zawodu był szewcem i zapewne przed 1895 r. kiedy wymieniony został w księdze adresowej Selbständige des Kreises Strelno 1895, nabył posesję przy ul. Świętego Ducha 2 od Żyda Baera. Silscy mieli syna Józefa ur. w 1874 r., który w 1897 r. poślubił w Markowicach 27-letnią Michalinę Zemborską, córkę Mateusza i Marii z Głowackich. W domu tym mieszkała również rodzina Gilewskich, której przedstawicielem był Franciszek, miejscowy, drukarz, wydawca i redaktor. Prowadził on od 1925 r. własną drukarnię przy ul. Kościelnej 17 (nr policyjny), w której wydawane były m.in.: „Orędownik Urzędowy na powiat strzeliński“, dziennik „Nadgoplanin“ i dziennik „Gazeta Mogileńska“. Ojcem Franciszka był Józef  ur. w 1863 r., a matką Teofila Flenz ur. w 1871 r., wdowa po Florianie Słowińskim. Tutaj mieszkał i prowadził swoją działalność Jan Kandulski. O jego profesji dowiadujemy się z reklamy zamieszczonej w Kalendarzu Strzelińskim na rok 1910. Prowadził on jedyną w Strzelnie polską księgarnię i specjalny skład papieru. Był osobą samotną.  


Po Silskich właścicielem posesji (po 1919 r.) został Wincenty Płócienniczak. Jak podaje w reklamie montowanych w jego firmie i sprzedawanych w sklepie rowerów, tę działalność prowadził od 1912 r. (wówczas w posesji przy ul. św. Ducha nr 19, policyjny 35, dom narożnikowy z ul. Cegiełka, własność piekarza P. Mrówczyńskiego) Zajmował się kilkoma branżami, m.in.: handlem sprzętem radiowym (Fabric d'apparelis et d'accessoires pour la TSF oraz Firmy TELEFUNKEN), montażem i sprzedażą rowerów z części sprowadzanych od producentów. Poza tym świadczył usługi transportowe, reklamowane wówczas, jako własna komunikacja samochodowa. Początkowo swą działalność gospodarczą prowadził pod szyldem „Dom Handlowy w Strzelnie“, a od 1929 r. pod szyldem „Feston Dom Handlowy w Strzelnie“. To wówczas przylgnął do niego pseudonim Feston.


Wincenty Płócienniczak do Strzelna sprowadził się z powiatu bydgoskiego. Urodził się 8 lipca 1885 r. W 1914 r. poślubił w Wierzchucinie Kościelnym Teofilę z Chrapkowskich (1887-1962). Małżonkowie mieli pięcioro dzieci: Irenę (1916-1916) - zmarłą jako noworodek, Melanię Monikę (1918-2008), Barbarę (1920-1981), Emilię (1921-2009) oraz Stanisława (1923-1998). Po wybuchu I wojny światowej Wincenty został wcielony do armii pruskiej. Po powrocie z frontu włączył się w działalność niepodległościową. Uczestniczył w Powstaniu Wielkopolskim. 6 października 1935 r. został wybrany w skład komitetu przy Związku Powstańców i Wojaków w Strzelnie do zebrania materiałów wspomnieniowych o czynach dokonanych w czasie Powstania Wielkopolskiego [Pałuczanin 1935.10.13 nr 121]. Zbieraniem materiałów do dziejów Powstania Wielkopolskiego zajmował się już wcześniej.


Znany był ze swej aktywności w Akcji Katolickiej, której był członkiem, a także przewodniczył stowarzyszeniu Mężów Katolickich. Pomagał Ojcom Pallotynom i Franciszkanom w kolportażu czasopism katolickich. Był członkiem strzeleńskiego „Sokoła", w 1932 r. członkiem Komisji Rewizyjnej a od 1934 r. członkiem zarządu. Wśród strzeleńskiego kupiectwa wyróżniał się wielce patriotyczną i narodową postawą. Prasa przedwojenna odnotowała, że w grudniu 1937 r. do firmy Feston przez okno włamali się nieznani sprawcy i Skradli ze składu 3 nowe rowery męskie, większą ilość opon, rozmaite części rowerowe oraz z kasy 100 zł gotówki. Ogólna strata wyniosła 700 zł.


Po zajęciu Strzelna przez Niemców, otrzymał 26 września 1939 r. polecenie na piśmie od burmistrza Willy'ego Schmiedeskampa, przekazania bez odszkodowania swego samochodu Niemcowi H. Plagensowi. 25 listopada 1939 r. Wincenty Płócienniczak został aresztowany i wraz z innymi mieszkańcami Strzelna rozstrzelany w lesie „Babiniec" pod Cienciskiem. Rodzina została w czasie wojny wyrzucona z domu i poprzez obóz w Szczeglinie wywieziona do Generalnej Guberni, do wsi Piastów w powiecie garwolińskim. Po powrocie zamieszkali na powrót we własnym domu przy Świętego Ducha 4. Razem z matką zamieszkała tutaj córka Barbara z mężem Alfonsem.


Po śmierci w 1962 r. Teofilii, posesja przeszła w ręce spadkobierców, a zarządzali nią w ich imieniu Barbara i Alfons Wesołowscy. Kamieniczka ta szczególnie zapisała się w mojej pamięci, gdyż jako dziecko chodziłem tam z mamą i ciocią Pelą do magla. Znajdował się on w podwórzu, tam gdzie obecnie w części mieści się firma Ryszarda Jaroszewskiego. Magiel był ręczny, więc i sporo się nakręciłem zanim cały kosz wypranych pościeli, obrusów, ręczników, zasłon, bielizny itp. rzeczy wyprasowało się tym urządzeniem. A sam magiel to był duży stół z dwoma drewnianymi wałkami, na które nawijało się w specjalnym płótnie wysuszone pranie, po czym umieszczało się je pomiędzy blatem stołu, a wielką skrzynią wypełnioną kamieniami i na tychże wałkach spoczywającą. Pusty wałek wyciągało się po podniesieniu skrzyni przy pomocy przekładni, a w jego miejsce umieszczało się nawinięty bielizną. Do poruszania skrzyni i prasowania rzeczy służyła zębatka napędzana kolbą ręczną, która przesuwała listwę zębatą wraz ze skrzynią po wałkach. Te z kolei z jednej strony rozwijały się, a z drugiej strony stołu nawijały się i tak na przemian. Za usługę tę płaciło się parę złotych, chyba 2-5 zł.

Uczniowie i nauczyciele Szkoły Rolniczej w Sławsku Dolnym. Siedzi w kapeluszu kier. Hilary Sulski, obok nauczycielka Barbara Płócienniczak-Wesołowska, NN i Alfons Wesołowski - 1948 r.
 Barbara i Alfons Wesołowscy byli nauczycielami Szkoły Rolniczej w Sławsku Dolnym. Później Alfons wykładał ekonomikę rolnictwa w Państwowym Technikum Rolniczym w Bielicach. Początkowo mieszkał w Strzelnie i tutaj na miejscu w podwórzu i ogrodzie prowadził hodowlę róż. Pamiętam, że róże rosły nawet w miejscach po rozebranych budynkach gospodarczych, było ich mnóstwo. Przepiękne o cudnych kolorach i niezapomnianym zapachu, który z wieczora był najintensywniejszym, były do nabycia na każdą okazję od lata do późnej jesieni. U pana profesora Wesołowskiego pisałem pracę dyplomową z zakresu ekonomi gospodarstw rolnych, a temat brzmiał: Reorganizacja gospodarstwa rolnego w Zakładzie Rolnym Karczyn PGR Kobylniki. Pracę obroniłem na czwórkę! Od tego też czasu mogłem posługiwać się tytułem, „technika rolnika".
CDN

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz