Tadeusz Jędrzejewski powstaniec wielkopolski 1918-1919

Kurkowe Bractwo Strzeleckie Świecie - stoi 5. od lew. T. Jędrzejewski

Pomimo odległych 103 lat od wyzwolenia Strzelna i okolicy z jarzma niewoli pruskiej ciągle trafiam na źródła, które pozwalają na głębsze poznanie dziejów Powstania Wielkopolskiego. Gro z nich spoczywa w domowych archiwach potomków uczestników tamtych walk. Ostatnio dotarło do mnie kilkadziesiąt zdjęć i dokumentów dotyczących strzelnianina Tadeusza Jędrzejewskiego, uczestnika zrywu zbrojnego 1918-1919 roku. Przesłał mi je wnuk bohatera Michał Kurzątkowski z Wrocławia. O Tadeuszu pisałem na kartach mojej książki Strzelnianie odznaczeni Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym 1918-1919, zamieszczając informacje o jego udziale w Powstaniu Wielkopolskim i o nadaniu jemu Uchwałą Rady Państwa nr: 12.28-0.974 z dnia 28 grudnia 1957 roku odznaczenia, Wielkopolskiego Krzyża Powstańczym 1918-1919 za czynny udział z bronią w ręku w Powstaniu Wielkopolskim. Otrzymane źródła sprawiły, że biogram Tadeusza został wzbogacony i uzupełniony nowymi danymi. 

Tadeusz Jędrzejewski urodził się 23 października 1897 roku w miejscowości Łąkie w byłym powiecie strzeleńskim, jako syn późniejszego właściciela domu w Strzelnie Piotra (ur. 1862) i Józefy (ur. 1865) z domu Baranowskiej. Ojciec Piotr Jędrzejewski był synem strzelnian Stanisława i Agnieszki z domu Paprockiej, natomiast matka Józefa była córką mieszkańców pobliskiego Łąkiego Jakuba i Agnieszki z domu Matysiak. Rodzice Tadeusza po jego urodzeniu zamieszkali w Strzelnie przy ulicy Młyńskiej nr policyjny 129 (obecnie ul. Powstania Wielkopolskiego). Ojciec Tadeusza był członkiem strzeleńskiej organizacji patriotycznej „Straż“, której założycielem był ziemianin Józef Kościelski z Miłosławia (z linii nadgoplańskiej).

Jako dziecko naukę rozpoczął w miejscowej szkole katolickiej, a po jej ukończeniu pobierała praktyczne i teoretyczne nauki w zawodzie kupieckim. W praktyce dobrze posługiwał się również językiem niemieckim. Po wybuchu I wojny światowej 21 października 1915 roku rozpoczął pracę, a następnie został wcielony do armii niemieckiej. Przydzielony do II Korpusu Armijnego Cesarstwa Niemieckiego w Szczecinie walczył jako fizylier na frontach wielkiej wojny. Ciężko ranny przebywał w lazaretach wojskowych. Zwolniony ze służby wojskowej z 50% uszczerbkiem na zdrowiu i przyznaną rentą wojskową powrócił do rodzinnego Strzelna. Już na miejscu widząc co się dzieje 30 grudnia 1918 roku włączył się w działalność niepodległościową. Jako ochotnik przyłączył się 2 stycznia 1919 roku do młyńskiego oddziału powstańczego pod dowództwem sierż. Józefa Owczarskiego. Z bronią w ręku w Powstaniu Wielkopolskim pozostawał do 20 lutego 1919 roku, biorąc udział w walkach z Niemcami przy oswobodzeniu Strzelna. Po oswobodzeniu miasta nie zważając na swoją kontuzję wojenną uczestniczył w wyprawie na Inowrocław. Przez Kruszwicę dotarł z oddziałami ppor. Pawła Cymsa do Mątew i stamtąd brał udział w krwawych walkach o stolicę Kujaw Zachodnich. Następnie, w szeregach Pułku Grenadierów Kujawskich w Inowrocławia, walczył na odcinku kujawskim frontu północnego.

 

Po zakończeniu powstania wcielony został do Kompanii Sztabowej Dowództwa Głównego Armii Wielkopolskiej w Poznaniu, następnie przeniesiony do Intendentury Polowej w Poznaniu. Walnie uczestniczył w styczniu i lutym 1920 roku w przejmowaniu Pomorza z rąk Niemieckich. 20 marca 1920 roku w stopniu kaprala został zwolniony do cywila i przybył do Strzelna z pełnomocnictwem Wojewody Poznańskiego mianującym go na stanowisko asystenta powiatowego w Strzelnie z latami starszeństwa od dnia 1 lutego 1918 roku. 6 września 1920 roku został mianowany przez ministerstwo byłej dzielnicy pruskiej - Sekcję Opieki Społecznej komisarzem Kas Chorych na powiat strzeleński. 29 września 1920 roku w kościele parafialnym pw. św. Trójcy w Strzelnie zawarł związek małżeński z Marią Skibską.

2 maja 1921 roku został mianowany przez Wojewodę Pomorskiego prowizorycznym sekretarzem przy Starostwie Powiatowym w Świeciu. Zamieszkał w osadzie miejskiej Marjanki, będącej własnością starostwa. 1 września 1922 roku rozpoczął pracę na stanowisku sekretarza miejskiego przy Magistracie w Świeciu. Od tego też czasu był zastępcą urzędnika Stanu Cywilnego. 8 stycznia 1923 roku małżonkom Jędrzejewskim urodziła się córka Eleonora, późniejsza zamężna Kurzątkowska. Jako sekretarz miejski 25 sierpnia 1925 roku został powołany przez Prokuratora przy Sądzie Apelacyjnym w Toruniu zastępcą prokuratora sesyjnego przy Sądzie Powiatowym w Świeciu. W 1930 roku otrzymał z rąk gen. Józefa Hallera odznakę honorową Frontu Pomorskiego - Honoris Causa ku wiecznej pamięci objęcia przez Wojsko Polskie Ziem Pomorskich i Polskiego Morza… 20 kwietnia 1932 roku nominowany został przez Prezesa Sądu Okręgowego w Grudziądzu na zastępcę rozjemcy. 20 września 1933 roku, jako starszy sekretarz miejski został mianowany przez Prezesa Sądu Okręgowego zastępcą przewodniczącego Urzędu Rozjemczego ds. najmu w Świeciu. Na stanowisku starszego sekretarza miejskiego przy Magistracie w Świeciu pozostawał do 10 października 1933 roku (1 lipca 1934 roku). Do 30 sierpnia 1935 roku zajmował stanowisko zastępcy urzędnika stanu cywilnego na obwód Świecie w powiecie świeckim.

OSP Świecie - Tadeusz Jędrzejewski pierwszy od prawej

Przemarsz OSP Świecie

Tadeusz Jędrzejewski w szeregach Związku Strzeleckiego - w 1. kolumnie 2. z lewej

W Świeciu mieszkał przy ul. Dworcowej 15. Był członkiem Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914-1919. Jako powstaniec wielkopolski został zweryfikowany 20 grudnia 1934 roku. Otrzymał wówczas Dyplom Weterana Powstania Wielkopolskiego o numerze 5536 oraz został zaewidencjonowany pod numerem 13243. Nadto aktywnie uczestniczył w życiu społecznym będąc członkiem Ochotniczej Straży Pożarnej, Związku Strzeleckiego oraz Kurkowego Bractwa Strzeleckiego.

 

W 1936 roku przeniósł się wraz z rodziną na Śląsk i zamieszkał w Rybniku przy ul. Młyńskiej 62. W tym czasie korzystał z uposażenia rentowego. Lata okupacji niemieckiej spędził wraz z rodziną na wygnaniu w Krakowie. Od 1946 roku mieszkał we Wrocławiu, a następnie w Lesznie, Wąsoszu i Górze Śląskiej. Tam zmarł 21 czerwca 1959 roku i spoczął na miejscowym cmentarzu.