Trzy kolejne posesje to charakterystyczne budynki, które swą architekturą przyciągają wzrok przechodnia. Są to: pastorówka, dom Küchla i budynek szpitala powiatowego. Zacznijmy od pastorówki, czyli byłego domu pastorów parafii ewangelicko-unijnej w Strzelnie. Jest to dość masywna siedmioosiowa bryła parterowego budynku na wysokim podpiwniczeniu z dużym komunikacyjnym tarasem frontowym i użytkowym poddaszem, nakrytym dwuspadowym ściętym w szczytach dachem ceramicznym. Na osi frontowej poddasza znajduje się mansarda z trójkątnym frontonem i datą roczną budowy pastorówki - 1903. Większa i dwuosiowa mansarda, dająca wrażenie drugiego piętra, ulokowana jest symetrycznie po drugiej stronie dachu - od podwórza. W frontowej połaci dachowej po obu stronach mansardy znajduj się dwie niewielkie lukarny, doświetlające przestrzeń poddasza. Znajdujące się na osi środkowej wejście główne zostało zamurowane. Funkcję wejścia pełni obecnie na trzeciej wschodniej osi przebudowany otwór okienny. Obecnie jest to dom czynszowy oznaczony numerem 6, a dawniej policyjnym nr 128, który swą architekturą przypomina podmiejski dworek. Stara numeracja dowodzi, że w tym samym miejscu stał wcześniejszy budynek i to zapewne również była pastorówka. Po 1974 roku cały obiekt uległ daleko idącemu przeobrażeniu związanemu z przystosowaniem wnętrz do spełniania funkcji lokali czynszowych. Oszpeciły go przypięte do szczytów kominy, a jego estetyka, podobnie jak wielu domów komunalnych nie przedstawia się ciekawie i zdaje się wołać o pomoc - o remont.
W podwórzu znajduje się budynek gospodarczy, będący niegdyś stajnią i wozownią. Za nim ciągnął się aż do torów kolejowych piękny ogród. Pastorówka została wybudowana w 1903 roku za rządów pastora Johannesa Krügera, przed którym parafią kierował od 1885 roku Johan Friedrich Otto Naatz (1885-1912). Pierwszym pastorem w tutejszej gminie ewangelickiej, jeszcze przed wybudowaniem świątyni w Rynku był Johan David Neander (do 1825). Jego następcą był przybyły z Grabowa Carl Gottlieb Findeisen, który pracował tutaj aż do czasu przejścia na emeryturę, tj. do 1869 roku. Po nim pastorem strzeleńskim został Friedrich Heinrich August Kühne (1870-1884). Poza funkcją mieszkalną budynek pełnił również rolę biura parafialnego i siedziby stowarzyszeń kościelnych, w tym charytatywnych.
 |
| Pastor Carl Gottlieb Findeisen (1825-1869) z 8 letnią córką Clarą Elisabeth 1848 r. |
Najniższym szczeblem w hierarchii Kościoła ewangelicko-unijnego była gmina (Gemeinde), którą kierowała Gminna Rada Kościelna (Gemeindekirchenrat) pod przewodnictwem pastora (Pfarrer). Liczyła ona od 4 do 12 starszych gminy (Älteste) wybieranych przez wiernych (do 500 osób w gminie). Liczniejsze gminy wybierały dodatkowo przedstawicielstwo gminne (Gemindevertretung). W ramach powiatu gminy tworzyły okręg kościelny zwany diecezją (Diözese, Kirchenkreis), kierowany przez superintendenta. Stał on również na czele Synodu Okręgowego (Kreissynode), który tworzyli wszyscy duchowni w okręgu oraz wybierane przez wiernych osoby świeckie.
 |
| Bryczki przed kościołem ewangelickim w jedną z okupacyjnych niedziel |
W powiecie strzeleńskim w 1910 roku było 7437 Niemców (czyli niemalże w 100% ewangelików) - 19,8%, w 1921 roku 3913 - 9,8%, w 1926 roku 2069 - 5,2%. W 1931 roku ten odsetek spadł do 4,4%. Po likwidacji powiatu strzeleńskiego okręg kościelny Mogilno liczył w 1939 roku 7 755 ewangelików. Fundusze na działalność Kościoła pochodziły z kilku źródeł. Zasadniczym z nich były pobierane od wszystkich wiernych tzw. składki kościelne (Kirchenbeiträge), których wysokość uzależniona była od posiadanego majątku i dochodów rocznych. Rolnicy płacili składkę w wysokości 80 gr. od morgi, rzemieślnicy od 15 do 30 zł, lekarze - 60 zł, urzędnicy - 90 zł, nauczyciele - 120 zł, właściciele browarów - 180 zł, a właściciele młynów parowych aż do 750 zł rocznie. Oprócz składki organizowano także zbiórki pieniężne (tzw. kolekty) na określone cele. Gmina ewangelicka poza cmentarzem prowadziła Kinderheim, czyli Dom Dziecka, formę ochronki przy ul. Kolejowej nr 5, który prowadziły specjalnie sprowadzone do Strzelna siostry diakoniski - ewangelickie siostry zakonne.
 |
| Kinderheim, czyli Dom Dziecka dla dzieci ewangelickich w Strzelnie przy ul. Kolejowej nr 5 |
 |
| Cmentarz ewangelicki w Strzelnie |
Po pastorze Krügerze parafię przejął w 1912 roku ostatni w dziejach Strzelna pastor ewangelicko-unijny Emil Otto Reinhold Mix (28 grudnia 1875-1939). Był on w latach 1921-1923 kierownik okręgu stowarzyszenia Deutschtumsbund zur Wahrung der Minderheitsrechte in Polen (DtB) w Strzelnie, a także mężem zaufania Komitetu Wyborczego (DV) w Strzelnie. Jego żywot tragicznie zakończył się po wybuchu wojny. We wrześniu 1939 roku został internowany w obozie dla Niemców, który władze polskie urządziły we Wronowach. Kiedy linia frontu zbliżyła się do Strzelna internowanych ewakuowano w eskorcie do Łowicza. Znajdujący się w podeszłym wieku pastor mocno ucierpiał podczas wędrówki. Zmarł wskutek doznanych obrażeń 20 września 1939 r. w domu diakonisek w Łodzi.
 |
| Ewangelicki dom przedpogrzebowy z kaplicą i mieszkaniem grabarza - obecnie Zakład Pogrzebowy Pawlińskich |
Po wojnie budynek stanowił zaplecze szpitala. 1 grudnia 1949 r. przeniesiono tutaj, z budynku Szkoły Podstawowej nr 1, Publiczną Średnią Szkołę Zawodowa. Odtąd była ona szkołą posiadającą własną siedzibę. Szkoła ta została założona 5 września 1945 r. i jej pierwszym kierownikiem był Filip Klemiński - równocześnie kier. SP 1. Uczył w niej również Bogdan Boesche z SP 2. W dniu otwarcia liczyła 14 uczniów, a jej statutowa nazwa brzmiała Publiczna Szkoła Dokształcająca Zawodowa. Ciekawostką z przeszłości tyczącą się tej szkoły był strajk zorganizowany przez nauczycieli, jeszcze wówczas kiedy szkoła miała swą siedzibę w SP 1. Rozpoczął się on 1 marca 1947 r. Uczący w niej nauczyciele odmówili pracy z powodu obniżenia im wynagrodzenia za nauczanie. Dopiero w końcu marca, po przywróceniu starych stawek, podjęli pracę. Jakie ten strajk niósł reperkusje, nie udało mi się ustalić, gdyż prasa przemilczała ten protest. Zapewne był to pierwszy powojenny strajk w Strzelnie.
Po tych wydarzeniach kierownikiem szkoły od 1 września 1948 roku został nauczyciel tej szkoły Tomasz Grząbka. Zaś od 1 września 1954 roku zorganizowano przy niej Zasadniczą Szkołę Mechanizacji Rolnictwa, a po roku przekształcono w Zasadniczą Szkołę Metalową, która funkcjonowała do 1959 roku. Od 1959 roku kierownikiem szkoły został Włodzimierz Hauser. W tym samym roku kierownictwo objął Stanisław Łuczak, po którym pałeczkę przejął Józef Matuszkiewicz. Łuczak ponownie był kierownikiem szkoły w 1961 roku, lecz po dwóch miesiącach na to stanowisko powołany został Stanisław Gzubicki.
Po ukończeniu w 1970 r. budowy nowej siedziby dla Zespołu Szkół Zawodowych przy ul. Polnej (obecna Tadeusza Kościuszki),w budynku zakwaterowano uczniów, a od 1974 r. ludność. Ale w planach pierwotnych, jeszcze w czasie budowy nowej szkoły przy ulicy Polnej, w 1969 r. planowano obiekt przekazać szpitalowi z przeznaczeniem na oddział dziecięcy. Również planowano w nim uruchomić stację Pogotowia Ratunkowego. Jednakże plany spaliły na panewce i „pastorówka” została ostatecznie zamieniona na mieszkania.
Starsi mieszkańcy pamiętają, jak na schodach wejściowych do tejże szkoły lokowano na 1 Maja trybunę honorową dla notabli miejskich i aparatu partyjnego. Stąd słał „powitania” ówczesny miejski aparat polityczny maszerującym delegacjom szkół i zakładów pracy.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz