wtorek, 25 lutego 2020

Z dziejów Koła Gospodyń Wiejskich w Ciechrzu


Strzelno lata 30. XX w. Pokaz wypieków po ukończeniu kursu włościanek z pieczenia ciast.
W minioną sobotę 22 lutego KGW w Ciechrzu obchodziło swój wielki jubileusz, 60-lecie istnienia. Uroczystość ta została przełożona z ubiegłego roku, na początek tegoż 2020 r. Z racji tej, że nie uczestniczyłem w obchodach, nie będę opisywał jak Panie świętowały, za to przywołam, w oparciu o zgromadzony przeze mnie materiał źródłowy krótki rys historyczny, o dziejach przedwojennego Kółka Włościanek w Strzelnie, do którego włościanki z Ciechrza należały oraz powojennego KGW w samym Ciechrzu, które działało przy miejscowym Kółku Rolniczym. Zapraszam do lektury.

14 marca 1866 roku w Piasecznie koło Gniewa odbyło się pierwsze spotkanie „Towarzystwa Gospodyń” pierwowzór dzisiejszego KGW. Wówczas głównym zadaniem Kółek Włościanek była obrona polskich rodzin przed wynarodowieniem i wydziedziczeniem, obrona polskości przed germanizacją poprzez zachowanie polskiej mowy i religii katolickiej, poprawa gospodarności, propagowanie ogrodnictwa i zachowanie regionalnego folkloru w zaborze pruskim.

W Wielkopolsce pierwsze Koło Włościanek zostało założone 17 marca 1907 roku w Żegocinie koło Pleszewa. Wkrótce, bo 7 marca 1910 r. rozpoczęło swoją działalność pierwsze Kółko Włościańskie w Kościeszkach, pierwsza tego typu organizacja na Kujawach i w powiecie strzeleńskim. Założyła je przy tamtejszej parafii Emilia Wyskota-Zakrzewska z Mirosławic. Po odzyskaniu niepodległości zadania, obowiązki i cele Kółek Włościanek zmieniły się. W Ciechrzu w połowie zamieszkałym przez potomków kolonistów niemieckich, a w połowie przez rdzennych Polaków, wśród światłych Polek - włościanek zapanował trend jednoczenia się wokół haseł niesienia postępu na wsi i wspierania w tym dziele swoich małżonków. Do powstałego w 1921 r. Kółka Włościanek w Strzelnie, które skupiało rolniczki ze Strzelna i okolicznych miejscowości przystąpiły również kobiety z Ciechrza, wśród których prym wodziły szczególnie dwie panie: Salomea Burzyńska z Ciechrza w latach 1921-1933 prezesowała Kółkowi Włościanek w Strzelnie, a w 1933 r. zastąpiła ja na tym stanowisku Salomea Bochat również z Ciechrza, która funkcję tą piastowała do 1939 r.

II połowa lat 30. XX w. Młode włościanki przed ówczesnymi siedzibami Gmin Strzelno-Południe i Strzelno-Północ po ukończonym kursie (po likwidacji powiatu strzeleńskiego w byłej jego siedzibie mieściły się biura tych dwóch gmin - obecny budynek LO).
 Szczególny patronat nad mieszkankami Ciechrza sprawowała Maria Skrzydlewska (zamężna od 1930 r. Sikorska), dziedziczka z sąsiednich Żegotek oraz proboszcz rzadkwiński, patron Kółek Rolniczych ks. Romuald Sołtysiński. Kółko strzeleńskie organizowało comiesięczne spotkania, podczas których wygłaszano odczyty. W jednym z referatów wygłoszonych podczas Walnego Zebrania Kółka Włościanek w Strzelnie 18 marca 1923 r. odnotowano:
Gospodyni wiejska obarczona tyloma obowiązkami tak by je należycie wypełniła, musi mieć „głowę na karku“. Kobieta na wsi musi pokierować dziećmi tak, aby wrosły na prawych ludzi, musi fachowo prowadzić gospodarstwo kobiece, by osiągnąć maksimum dochodów, wreszcie wypełnić zadanie obywatelki kraju. Aby podołać tym obowiązkom powinna kobieta, gdzie tylko znajdzie się możność oświaty, czerpać ją całymi garściami. Cele oświaty zawodowej spełniają Kółka Włościanek

Prowadziło również szkolenia w zakresie: jak prowadzić gospodarstwo kobiece oraz gotowania i pieczenia ciast. Każdy z takich kursów kończył się pokazem i degustacją przy tzw. herbatce. Włościankom z powiatu strzeleńskiego przyświecało hasło: "Oświata ludu dokona cudu". W sezonie zimowym przygotowywano i przedstawiano sztuki teatralne. Na przykład zimą 1926 r. przeprowadzono kurs robótek ręcznych, wystawiono przedstawienie amatorskie i urządzono zabawę. 7 lutego 1928 roku Kółko Włościanek wystawiło sztukę amatorską oraz urządziło zabawę taneczną. Wśród prelegentów zapraszanych na zebrania byli goście z Inowrocławia i Poznania.

Bardzo pracowitym dla włościanek z Ciechrza skupionych w szeregach strzeleńskiego kółka był rok 1929. Patronat powiatowy pod kierownictwem ziemianki Marii Skrzydlewskiej zatrudnił instruktorki Wielkopolskiej Izby Rolniczej i przeprowadzone zostały wykłady dla włościanek o tematyce: gospodarczej, religijnej, społecznej, pedagogicznej, historycznej, higienicznej i ogrodniczej. Przeprowadzonych zostało również osiem kursów i to z działu gospodarczego: gotowania, szycia, bieliźniarstwa, robót ręcznych, zapraw i tzw. kapłonienia. Kobiety zamówiły i uczestniczyły w mszy św. na intencję Ojca Świętego. 97 włościanek z całego powiatu strzeleńskiego, w tym i z Ciechrza, wzięło udział w Walnym Zjeździe Kół Włościanek w Poznaniu oraz w zwiedzaniu odbywającej się tam Powszechnej Wystawy Krajowej. Potrzeby edukacyjne sprawiły, iż przy Kółku zaczęła funkcjonować biblioteczka z książkami o różnej tematyce i z prasą fachową. Członkinie Kółka wykonały bieliznę kościelną, którą następnie wysłano na Kresy Wschodnie.

Okazją do wysłuchania bardzo fachowych odczytów były roczne Walne Zjazdy Kółek Włościanek w Strzelnie. Podczas jednego z nich 18 marca 1930 r. w Strzelnie wykład o hodowli drobiu wygłosił dr Szuman z Poznania oraz o przyczynach gruźlicy występującej u ludzi i ciężkich jej skutkach dr Gutowski z Inowrocławia. W tym też dniu na zakończenie Walnego Zjazdu włościanki ze strzeleńskiego Kółka wystawiły dwie jednoaktówki „Doskonałą kuchmistrzynię“ i „Praprawnuczkę Twardowskiego“.

Lata 30. XX w. Włościanki na pielgrzymce w Częstochowie.
 W 1931 r. podczas walnego zebrania Maria Sikorska (Skrzydlewska) wygłosiła referat „O katolickim wychowaniu młodzieży“. W 1932 r. prasa informowała, że: podczas spotkania prezesek Kół Włościanek w Kruszwicy, po odczytaniu protokółu z ostatniego zebrania przez panią Wandę Daszyńską, przystąpiono do omówienia bardzo ważnych spraw, mianowicie zaprowadzenia kursów zdrowotności, na które Izba Rolnicza przeznaczyła jedną higienistkę, kursu hodowlanego drobiu, wyrobu wina krajowego, wypożyczania książek i ich streszczenia itd. 13 kwietnia 1933 roku podczas zebrania w Strzelnie referaty wygłosiły panie: Adjukiewiczówna z Inowrocławia oraz Kozłowska z Poznania. W tym też roku, 17 września w sali Szeffsa (obecny Dom Kultury) włościanki strzeleńskie zorganizowały piękną wystawę ogrodniczą.

W styczniu i lutym 1936 r. odbył się czterotygodniowy kurs gospodarczy w Strzelnie dla włościanek i ich córek. W kursie tym brało udział 30 osób, w tym panie z Ciechrza. Instruktorką kursu była p. Wojtorska z Poznania. Na zakończenie odbyła się w dniu 20 lutego kawka towarzyska, połączona z zabawą. Wieczorek zaszczycił swoją obecnością również ks. prob. Sołtysiński z Rzadkwina. Kurs ten odbywał się z inicjatywy ziemianki pani Sikorskiej z Żegotek. W 1939 r. skarbniczką Związku Kółek Włościańskich na powiat mogileński była włościanka z Ciechrza Nowakówna, a prezeską Maria Sikorska.

Druga Wojna Światowa i okupacja uniemożliwiły działalność Kółkom Włościanek, a władze Polski Ludowej w 1945 roku wydały zakaz ich istnienia pod nazwą Kółek Włościanek. W całej Polsce wprowadzono nazwę Koła Gospodyń Wiejskich. Odrodzenie Kółek Rolniczych zainicjowane zostało po 1956 r. W Ciechrzu Kółko Rolnicze powstało 19 stycznia 1958 r. i swą działalność rozpoczęło po rejestracji statutu, które nastąpiło 25 kwietnia 1958 r. Pierwszym prezesem Kółka został Leon Chorzępa, skarbnikiem Bernard Gościniak, sekretarzem Antoni Domżalski. Na pierwszym zebraniu założycielskim pośród 20. członkami była tylko jedna Kobieta Barbara Więzowska, która została członkiem Komisji Rewizyjnej. Jednocześnie powierzono jej w myśl założeń statutowych organizację i przewodniczenie Kołowi Gospodyń Wiejskich w Ciechrzu.

Z ramienia Powiatowego Związku Kółek Rolniczych i jego agendy Powiatowej Rady KGW 6 listopada 1958 r. Krystyna Posłuszna odebrała z Prezydium WRN w Bydgoszczy zatwierdzony statut KR w Ciechrzu i przystąpiła do organizowania pracy, zarówno KR, jak i KGW w Ciechrzu. W następnym 1959 r. swoją działalność rozpoczęło KGW w Ciechrzu. Początki były bardzo ciężkie, należało przekonywać gospodynie, by wstępowały w szeregi nowej organizacji. 26 marca 1962 r. wybrano nowy Zarząd KR z Kazimierzem Szmańdą jako prezesem KR i nową przewodniczącą KGW Czesławę Wiśniewską, która również pełniła funkcję członka Komisji Rewizyjnej Kółka.

Powstanie w 1968 r. Ośrodka Nowoczesna Gospodyni przy GS „SCh“ w Strzelnie usprawniło działalność KGW w Ciechrzu i innych miejscowościach. Pod patronatem ONG i Powiatowej Rady KGW organizowano co raz więcej: kursów, szkoleń i pogadanek. Szczególny bum organizacyjny przypadł na lata 70 i 80. Wówczas w Ciechrzu organizowano: kursy pieczenia, cukiernicze, garmażeryjne (5-9 lutego 1980 r.), racjonalnego żywienia oraz w okresie żniwnym uruchamiano dziecińce (np. w 1979 r. w dniach 20.07 - 20.08). Normą stały się cykliczne pogadanki z lekarzami. Ogólnym powodzeniem cieszyły się kursy haftu kujawskiego, organizowane dla pań w ONG w Strzelnie, a które prowadziła artystka ludowa Maria Patyk.

KGW Ciechrz - Dożynki 2018
 Przez wiele lat przewodniczącą KGW w Ciechrzu była Pelagia Gutek, a po niej Wanda Ciszewska. Kolejną przewodniczącą była Maria Stopińska, a po niej pałeczkę kierowniczą przejęła Ilona Karczewska. Obecnie prężnie działające KGW ściśle współpracuje z Gminną Radą Kobiet w Strzelnie, która skupia wszystkie Koła z terenu gminy. Do dyspozycji posiada piękne i bogato wyposażone zaplecze kuchenne przy świetlicy wiejskiej. Uczestniczy w pokazach stołów świątecznych - wigilijnych i wielkanocnych oraz na stoiskach promocyjnych Gminy Strzelno. Współorganizuje liczne imprezy środowiskowe: Dzień Babci i Dziadka, Dzień Dziecka, Dożynki, jubileusze i imprezy okolicznościowe z pokazami i zabawami tanecznymi.

Zdjęcie współczesne: palukimogilno.pl

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz