Bracia Grabscy, Ciemny i Grobelny... na Pomniku Katyńskim

Na strzeleńskim Pomniku Katyńskim przybyły cztery nazwiska oficerów Wojska Polskiego, którzy wiosną 1940 r. zostali okrutnie zamordowani strzałem w tył głowy przez oprawców stalinowskich. Są to kolejne, obok dziesięciu już upamiętnionych, ofiary zbrodni katyńskiej związane urodzeniem, pracą lub zamieszkaniem z byłym powiatem strzeleńskim. Ich upamiętnienie to kolejne dzieło Stowarzyszenia Rodzina Katyńska Ziemi Mogileńskiej w Mogilnie i osobiste zaangażowanie się prezesa Adama Kowalskiego. Na tę okoliczność służby Urzędu Miejskiego w Strzelnie przeprowadziły prace konserwatorsko-remontowe Pomnika, stosownie przygotowując go do uroczystości.

Uroczyste poświęcenie tablic miało miejsce 21 czerwca 2018 r. i powiązane było z Ogólnopolskim Zjazdem Rodzin Katyńskich, który miał miejsce w Mogilnie. Pomimo fatalnej pogody, z silną wichurą pod pomnikiem zgromadziło się kilkudziesięciu uczestników Zjazdu oraz mieszkańców Strzelna. Były poczty sztandarowe Rodziny Katyńskiej z Mogilna, Szkoły Podstawowej w Strzelcach noszącej imię Ofiar Katynia, galowa asysta wartownicza wystawiona przez Komendę Wojewódzką Policji Państwowej w Bydgoszczy oraz miejscowe delegacje z kwiatami, m.in. władz samorządowych i PTTK z burmistrzem Ewarystem Marczakiem i prezesem Zbigniewem Domańskim, KP PP w Mogilnie z zastępcą komendanta nadkomisarzem Tomaszem Rybczyńskim na czele.

Całą uroczystość poprowadził kapelan Rodziny Katyńskiej Ziemi Mogileńskiej ks. kan. ppor. Otton Szymków - dziekan i proboszcz strzeleński. Po uroczystości na cmentarzu o godz. 18:00 odprawiona została msza św. w kościele parafialnym p.w. Świętej Trójcy w Strzelnie.

Biogramy upamiętnionych oficerów:

Ks. kan. Stanisław Jasiński z Archidiecezji Krakowskiej modli się podczas ekshumacji - Katyń 1943 r.

Ciemny Stanisław Konstanty, kapitan rezerwy, z zawodu kupiec. Urodził się 16 listopada 1899 r. w Bachorcach w ówczesnym powiecie strzeleńskim jako syn Jana i Julianny z Nowaków. Absolwent Szkoły Handlowej w Warszawie (1918).

Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1918-1921. Oficer gospodarczy w 3 Pułku Strzelców Konnych im. Hetmana Stefana Czarnieckiego. Kierownik kancelarii w Centralnej Składnicy Amunicji Nr 3 w Spale - Dowództwo Okręgu Korpusu I. Płatnik w Centralnej Szkole Zbrojmistrzów w Warszawie i Centrum Wyszkolenia Sanitarnego w Zamku Ujazdowskim w Warszawie.

Uczestnik wojny obronnej 1939 r. Wzięty do niewoli przez Sowietów, został zamordowany strzałem w tył głowy w kwietnia 1940 r. w Katyniu.

Pośmiertnie mianowany na stopień majora.

Grabski Kazimierz Stanisław herbu Wczele, rotmistrz kawalerii. Urodził się 12 października 1897 r. we Wróblach w byłym powiecie strzeleńskim jako syn Mariana Antoniego i Joanny (Żanety) Marianny z Brzeskich. Był bratem Stefana, ofiary zbrodni katyńskiej.

Kazimierz Stanisław Grabski herbu Wczele.

Małżonkowie Grabscy mieli pięcioro rodzeństwa: Stanisława, Kazimierza, Stefana, Zofię i Adolfa w latach 1896-1905 dzierżyli dobra rycerskie Wróble z folwarkiem Wolany koło Kruszwicy w powiecie strzeleńskim 645,90 ha oraz dobra rycerskie Krusza Podlotowa również w powiecie strzeleńskim o powierzchni 214,19 ha. Niestety w 1905 r. sprzedali Wróble z Wolanami pośrednikowi pruskiej komisji kolonizacyjnej Baumgartowi. Ojciec braci Grabskich Marian (1868-1907) był synem Lucjana Grabskiego i Joanny de Reuss. Wywodził się ze Skotnik w powiecie Inowrocławskim. Zmarł w wieku 38 lat, 6 marca 1907 r. w Zakopanem, pochowany został w grobowcu rodzinnym przy kościele "Ruina" p.w. Najświętszej Marii Panny w Inowrocławiu.

Marian Grabski herbu Wczele - dziedzic Wróbli i Kruszy Podlotowej.

W Wojsku Polskim od 1919 r. w 17 Pułku Ułanów Wielkopolskich. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Walczył na froncie w 1920 r. Ukończył Szkołę Podchorążych w Centrum Wyszkolenia Kawalerii oraz kursy instruktorskie i żywnościowy (1922-1924). Przez cały okres służby pozostawał w barwach 17. Pułku Ułanów Wielkopolskich. W 1938 r. jako zastępca dowódcy szwadronu. W 1939 r. był oficerem mobilizacyjnym pułku, który wchodził w skład Wielkopolskiej Brygady Kawalerii. Odznaczony Krzyżem Zasługi, Krzyżem Walecznych, medalami, Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921 oraz Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości. Uczestnik wojny obronnej 1939 r. Po przedostaniu się na kresy wschodnie został aresztowany przez Sowietów.

Ofiara mordu katyńskiego z tzw. Listy Charkowskiej, zamordowany strzałem w tył głowy w 1940 r. Charków to miasto położone w północno-wschodniej Ukrainie. W kwietniu i maju 1940 mordowano tu polskich jeńców, a zbrodnia ta miała miejsce w siedzibie NKWD przy placu Dzierżyńskiego. Zwłoki przewożono na teren sanatorium resortu spraw wewnętrznych, znajdującego się około 1,5 km od wsi Piatichatki, gdzie zakopywano je we wcześniej przygotowanych dołach.

Pośmiertnie mianowany na stopień majora.

Grabski Stefan herbu Wczele, podporucznik kawalerii rezerwy, agronom. Urodził się 5 maja 1899 r. we Wróblach w byłym powiecie strzeleńskim jako syn Mariana i Żanety z Brzeskich. Był Bratem katyńczyka Kazimierza Stanisława.

Stefan Grabski herbu Wczele.

W 1919 r. przydzielony został do 3. Pułku Ułanów Wielkopolskich. Ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty oraz Szkołę Podchorążych Jazdy w Grudziądzu. Rezerwista od 1923 r. Odbył ćwiczenia w 15. Pułku Ułanów Wielkopolskich w latach 1928, 1930 i 1932. W 1939 r. dowódca szwadronu gospodarczego 2. Pułku Strzelców Konnych. Uczestniczył w wojnie obronnej 1939 r. Po 23 września, po rozbiciu pułku przedostał się na kresy i tam został aresztowany przez Sowietów.

List Stefana Grabskiego ze Starobielska do siostry Zofii. 

Ofiara mordu katyńskiego z tzw. Listy Charkowskiej, zamordowany strzałem w tył głowy w 1940 r. w siedzibie NKWD przy placu Dzierżyńskiego. Zwłoki przewieziono na teren sanatorium resortu spraw wewnętrznych, znajdującego się około 1,5 km od wsi Piatichatki, gdzie zakopano je w jednym z wcześniej przygotowanych dołów.

Pośmiertnie mianowany na stopień porucznika - rotmistrza kawalerii.

Grobelny Edmund Adam, podporucznik rezerwy, inżynier dróg wodno-lądowych. Urodził się 7 listopada 1911 r. w Nowej Wsi koło Pleszewa jako syn Stanisława i Heleny z Wielickich. W okresie międzywojennym pracował w Aptece Michała Stęczniewskiego w Strzelnie (również ofiary zbrodni katyńskiej).

Edmund Grobelny.

 Absolwent Wydziału Budownictwa Lądowego Politechniki Warszawskiej w 1938 r. i Szkoły Podchorążych Piechoty Rezerwy w Biedrusku (1932 r.). Podporucznikiem został mianowany ze starszeństwem od 1 stycznia 1935 r. Budowniczy Zakładów Tele- i Radiotechnicznych w Poniatowej w Centralnym Okręgu Przemysłowym. Mieszkał w Poniatowej na Lubelszczyźnie. Żonaty, miał syna.

Wzięty do niewoli przez Sowietów, został zamordowany strzałem w tył głowy w kwietniu 1940 r. w Katyniu.

Pośmiertnie mianowany na stopień porucznika.

Zdjęcia rodziny Grabskich pochodzą ze zbiorów rodzinnych Krzysztofa Grabskiego i ze strony https://fundacjamodrak.com/grabscy/