Jest rok 1957 - mija 12 miesięcy od pamiętnego października 1956 roku, czyli odwilży politycznej po latach stalinizmu. Do Strzelna przybył dziennikarz „Polityki” Michał Szulczewski i bacznym okiem zlustrował miasto oraz przeprowadził wywiady z władzami miejskimi oraz mieszkańcami. Zebrany przez niego materiał stał się źródłem do napisania artykułu, który został opublikowany w numerze 35 „Polityki” z 23-25 października 1957 roku. Jego treści stały się okazją, by przenieść się ze współczesnym czytelnikiem bloga w tamte czasy i przybliżyć obraz postalinowskiego Strzelna. Nadto przedstawione wówczas przez władze miejskie plany przeanalizowałem i sprawdziłem prawdomówność ojca miasta - przewodniczącego Prezydium Miejskiej Rady Narodowej Feliksa Michalaka, z zawodu mistrza kowalskiego oraz radnych PMRN, których wówczas było 40, których posiłkowało kolejnych 13 zastępców radnych.
Kurs dla analfabetów 1950 r. |
W Strzelnie władze wysunęły postulat zorganizowania dużej szwalni dla zatrudnienia kobiet, wybudowania zakładu przetwórstwa owoców, poprawienia ciężkiej sytuacji mieszkaniowej, stworzenia warunków życia kulturalnego. Niestety, pozostały one w sferze mglistych projektów bez szans realizacji. Kobiety musiały czekać aż do 1974 roku, kiedy to uruchomiono Spółdzielnię Pracy Tworzyw Sztucznych Synteza w Bydgoszczy, Zakład Produkcyjny Nr 2 w Strzelnie. Firma ta zatrudniała wówczas spośród całej załogi aż 95 % kobiet. Również późno zaczęto realizować na szerszą skalę budownictwo mieszkaniowe - pierwszy blok oddano do użytku w 1971 roku i znalazło w nim mieszkania 50 rodzin. Natomiast przetwórnia owoców- chłodnia wybudowana została dopiero w 1994 roku.
Pochód Pierwszomajowy 1950-1951 |
Niewiele lepiej przedstawiało się w 1957 roku zaopatrzenie rzemieślników. Po październiku 1956 roku kilku ślusarzy, szewców i stolarzy otworzyło warsztaty, ale borykali się oni z ciągłymi trudnościami przy zdobywaniu surowca. Skutecznie odstrasza to innych od pójścia w ich ślady. Dopiero czasy Gierkowskie, czyli lata 70. XX w. podały rzemiosłu „pomocną” dłoń i mogło ono w miarę dobrze egzystować.
Akademia 1-Majowa w sali przy remizie OSP w Strzelnie 1950-1951 |
Wracając jeszcze do budownictwa mieszkaniowego należy wspomnieć, że po powojennych dwunastu latach zastoju, w ciągu minionego 1956 roku przystąpiono do budowy pierwszych z siedemnastu planowanych domów jednorodzinnych. W następnym, 1957 roku odnotowano również, że w najbliższych latach przybędzie Strzelnu nowa dzielnica: rozległe osiedle (późniejsze Osiedle Tysiąclecia - MP), które już do roku sześćdziesiątego składać się będzie z 60 jednorodzinnych domków. Ale niestety tych planów nie udało się tak szybko zrealizować - ziściły się one dopiero w latach 80. XX w. Miasto przystąpiło również w 1957 roku do projektowania budowy 19-rodzinnego bloku mieszkalnego (przy ul. Inowrocławskiej - w miejscu po synagodze zniszczonej przez Niemców i późniejszym Gminnym Ośrodku Maszynowym - MP). Kredyty zostały przyznane i budowę rozpoczęto wiosną 1958, a blok ukończono w 1959 roku.
Zespół taneczny przy GS "SCh w Strzelnie |
Stodoły - Zespół taneczny na festiwalu Szkół Podstawowych w Strzelnie 1958 r. Opiekun Irena Pastuszenko |
Jak odnotował wizytujący Strzelno dziennikarz: - Lata remontowych zaniedbań przypominają teraz o sobie waleniem się domów. Zimą władze miejskie włożyć musiały w dwurodzinny całkowicie zrujnowany dom 24 tysiące zł. Ostatnio trzeba było przymusowo eksmitować z rudery wdowę Nowakową. Kosztem kilku tysięcy złotych miasto remontuje jej mieszkanie w budynku powięziennym (przy ulicy Lipowej).
1957 Szkoła Podstawowa w Strzelnie |
1957 i 1958 obóz harcerski w Przyjezierzu |
W1957 roku przystąpiono także do budowy - na terenie poniemieckiego, zbudowanego przez jeńców angielskich stadionu zlokalizowanego za strzelnicą Bractwa Kurkowego (obecnie ul. Sportowa) - nowego obiektu piłkarskiego i lekkoatletycznego. Pod koniec roku prace były na tyle zaawansowane, iż w kolejnym 1958 roku zostały one ukończono i stadion sportowy, w którego budowę wiele wysiłku włożyli młodzi strzelnianie, oddano do użytku.
Drużyna juniorów Klubu Sportowego "Spójnia" w Strzelnie 1955 r. |
W II połowie 1957 roku utworzono komitet budowy dużej sali widowiskowej. W pierwszym rzędzie służyć ma ona występom wielkiego miejscowego zespołu chóralnego „Harmonia”. Ma on pięćdziesięcioletnie tradycje i choć zlikwidowany został w ubiegłym okresie (w czasie okupacji), teraz szybko się rozrósł, zrzeszył ponad sto osób i - jak podkreślają wszyscy, nawet najmniej muzykalni strzelnianie poziomem swym zdobywa uznanie jurorów różnych eliminacji - nawet w Poznaniu. Lata następne pokazały, że pomysłu tego nigdy nie zrealizowano, a już wtedy Warszawiak podpowiadał władzom: - W samym sercu miasta, na środku schludnego rynku oglądać można poewangelicki kościół. Obchodzę budynek wokoło, patrzę na zamurowane okna, powybijane w ścianach dziury-wietrzniki i już dla formalności tylko pytam najbliższego przechodnia, czy mieści się tu magazyn. Tak, GS składuje tu nawozy. Aż się prosi, żeby właśnie tu zrobić, niewielkim kosztem, obszerną salę widowiskową, której tak brak miastu…
W tym czasie dużymi salami dysponowało Kino Kujawianka, które z racji popołudniowo-wieczornych seansów nie wynajmowało pomieszczeń na próby innym zespołom. Druga sala - duży drewniany, poniemiecki barak - znajdowała się przy Państwowym Ośrodku Maszynowym przy ul. Powstania Wielkopolskiego i sporadycznie wykorzystywano ją na potańcówki i zebrania. W okresie jesiennym magazynowano w niej skupowany od rolników tytoń. Natomiast trzecia sala to również poniemiecki barak przystawiony do ściany południowej remizy OSP, który po rozbudowie o murowaną ścianę południową otynkowano i wykorzystywano na organizację zabaw ludowych, wieców i większych zebrań - wieców. Dopiero otwarcie w Rynku 19 - po stolarni Reinholzów - Dom Kultury, który rozpoczął swoją działalność 11 stycznia 1960 roku dało Harmonii stałe lokum do prowadzenia prób.
Kursokonferencja komitetów członkowskich PSS - w LO Strzelno, przy biurku od lewej prezes Ryszard Pietrzak, przwodniczący RN Czesław Jankowski 1959 r. |
Strzelno - pisał Warszawiak - chlubi się sporym szpitalem, kilkoma szkołami, kierownictwem zespołu PGR, POM-em. Jeżeli do tego dodać pracowników umysłowych, rady narodowej, nadleśnictwa, księży, starszych uczniów liceum- znowu trzeba zapytać: - a co robi miejscowa i okoliczna inteligencja? Wszędzie, gdzie zadaję to pytanie, odpowiedź jest jednakowa. Jak to - co robi, rozumie się samo przez się: pracuje. Niecierpliwie tłumaczę, że chodzi mi o sposób spędzania wolnego czasu. Czy jest jakiś klub dyskusyjny, kawiarnia choćby? Nie, nic z tych rzeczy, jak dotąd. Dopiero teraz myśli się o otwarciu kawiarni w pobliżu rynku. Ma tam być ponoć adapter, orkiestra w niedzielę, szachy, czasopisma. Może z tego wykluje się coś więcej?
Uroczystości 50. Lecia Spółdzielczości - GS "SCh" w Strzelnie na sali Kina Kujawianka w 1958 r. |
Podsumowanie stanu Miasta, jaki zawarł w zakończeniu artykułu warszawski dziennikarz mówi samo za siebie: - Wszystkie te zmiany zachodzą w życiu miasta jakoś trudno, jako że niełatwo zapewne przełamać opory wieloletniego zastoju. Wiele z tych spraw znajduje się właściwie ciągle tylko w stadium intencji czy planów. A szukający konkretów przybysz z dalekiej Warszawy cierpliwie wydeptuje miasteczkowe chodniki, porównuje to, co zapisał w czasie poprzedniej rozmowy, z tym, o czym słyszy obecnie, z tym, co widzi. Gromadzi w ten sposób coraz więcej pytań, na które jedyną odpowiedzią jest stwierdzenie w rodzaju: - a wiecie, jakoś tak z tym trudno, albo też: - jakoś tak to u nas idzie.
Obrady PMRN w Strzelnie 1950 r. |
Miejska Rada Narodowa w Strzelnie po wyborach w 1954 roku liczyła aż 40 radnych i 13 zastępców radnych.
W 1956 roku w Strzelnie były ulice:
Nr Obwodu 63 - Rolna, Daszyńskiego, 15 Grudnia, Jakuba, Andrzeja, Anny, Lipowa, Polna, Plac Świętokrzyski, Bohaterów Stalingradu, Probostwo, Cegiełka, Spichrzowa, PI. Wojciecha. J. Stalina. Ślusarska, Kościelna, Inowrocławska;
Nr Obwodu 64 - Dąbek, Stodolna, Kolejowa, Cestryjewska, Szkolna, Wybudowanie Tri, Laskowo, Wybudowanie Łąkie. Wybudowanie Młyny, Wybudowanie Ciencisko, Powstania Wielkopolskiego, Targowisko, Klasztorna, Ogrodowa. Gen. Świerczewskiego, Wybudowanie Tomaszewo, Wybudowanie Zofijówka, Wybudowanie Ziemowity. Miradzka, Raj, Wybudowanie Miradz.
Józefa Stalina - Rynek i Bohaterów Stalingradu - Polna?
21 listopada 1957 roku Wojewódzka Rada Narodowa w Bydgoszczy podjęła uchwałę nr 16/57, iż Miejska Rada Narodowa w Strzelnie ma liczyć 30 radnych.
Radni PMRN w Strzelnie w 1950 r. |
OGŁOSZENIE Miejskiej Komisji Wyborczej w Strzelnie z dnia 6 grudnia 1954 roku
Miejska Komisja Wyborcza w Strzelnie ogłasza, że w wyborach, które odbyły się w dniu 5 grudnia 1954 wybrani zostali do Miejskiej Rady Narodowej w Strzelnie:
W Okręgu Wyborczym Nr 1 na radnych:
1. Nawrocki Ignacy; 2. Michalak Feliks; 3. Strzelecki Teodor; 4. Polus Leon; 5. Nowogórski Mikołaj; 6. Lubik Alfons; 7. Lewandowski Józef; 8. Lutkowsk i Ignacy; 9. Lewandowska Zofia; 10. Gulczyński Wacław; 11. Wietrzykowski Wacław; 12. Kaczmarek Mieczysław; 13. Andrzejewski Telesfor; 14. Wiśniewski Janusz; 15. Wiśniewski Zygfryd; 16. Kaczmarek Konstanty; 17. Waszak Pelagia; 18. Popielewski Stanisław; 19. Marcysiak Klementyna; 20. Plebańczyk Maria; 21. Witczak Tadeusz.
Na zastępców radnych:
1. Stanek Janina; 2. Czajkowski Stanisław; 3. Brożek Stanisław; 4. Gołąbek Klara; 5. Gręzicki Franciszek; 6. Mróz Jadwiga; 7. Grzybowski Zbigniew.
W Okręgu Wyborczym Nr 2 na radnych:
1. Kwiatkowski Stefan; 2. Tabaszewska Krystyna; 3. Saja Kazimierz; 4. Kubis Stanisław; 5. Adamski Jan; 6. Wiśniewska Stefania; 7. Pieszak Bronisława; 8. Kośnikowska Kazimiera; 9. Reincholz Franciszek; 10. Pawłowska Janina; 11. Nowak Pelagia; 12. Wlazło Bernard; 13. Łukomski Walerian; 14. Okoński Stanisław; 15. Piwek Franciszek; 16. Józefiak Barbara; 17. Kozłowska Aleksandra; 18. Przybylski Jan; 19. Wieczorkiewicz Apolonia.
Na zastępców radnych:
1. Puchała Zygmunt; 2. Kocioł Józef; 3. Cichocki Tadeusz; 4. Sobczak Franciszek; 5. Szarek Wincenty; 6. Kuźniarek Władysław
Przewodniczący Miejskiej Komisji Wyborczej w Strzelnie M. Józefiak