Wielka sobotnia zabawa - Dzień Dziecka w Strzelnie

W sobotę 29 maja w Ogrodach Norbertańskich przy Wzgórzu św. Wojciecha w Strzelnie miała miejsce wielka zabawa, którą przygotowały władze samorządowe wespół z Domem Kultury, Parafią pw. Świętej Trójcy i innymi współorganizatorami. Poprzedziła ją impreza nad Jeziorem Łąkie, której głównym organizatorem był Krzysztof Nosek. Konkursowo łowiono ryby, malowano, a przy tym bawiono się pysznie - również w dosłownym tego słowa znaczeniu, czyli było mniamniuśnie. 

Jak przystało na dobrych organizatorów imprez rozrywkowo-rekreacyjnych i kulturalnych zabawa w Ogrodach Norbertańskich była wyśmienita, a działo się tam tyle, że nie sposób wszystkiego przywołać. Nastroje dzieci i ich rodziców były znakomite. O czym nie wspomniałem, utrwalił to mistrz obiektywy Heliodor Ruciński. Zapraszam do fotorelacji: 

 

Pogrzeb byłego bramkarza „Kujawianki“ śp. Marka Kawałka

1980. Kujawianka - Radnicki Kragujevac I liga Jugosławia 3-1

Dzisiaj na miejsce wiecznego spoczynku odprowadziliśmy jednego z czołowych zawodników drużyny z dawno minionej złotej epoki strzeleńskiej piłki nożnej śp. Marka Kawałka. Młodzi i w średnim wieku klubowicze i kibice MLKS „Kujawianka“ nie pamiętają tego zawodnika, niegdyś znakomitego bramkarza naszej piłkarskiej drużyny, która szczególny rozkwit przeżywała w latach 70. i 80. minionego stulecia. W ceremonii pogrzebowej udział wzięli m.in. koledzy z drużyny śp. Marka, którzy w zadumie wsłuchali się w słowa ks. dra Krzysztofa Korybalskiego. Poza słowami modlitwy kapłan wspomniał o śp. Marku i jego pasji piłce nożnej. Zwrócił również uwagę, że w niewielkiej grupie żałobników są jego koledzy z czasów kiedy wspólnie biegali za piłką po zielonych murawach stadionów.

1980. Kujawianka - drużyna z NRD

Śp. Marek Kawałek był przed laty znanym ogrodnikiem, prowadząc wraz z małżonką i teściami ogrodnictwo przy ul. św. Ducha oraz na Bławatkach. W tym czasie, jako młody mężczyzna cały wolny czas spędzał na stadionie przy ul. Sportowej, trenując i grając w piłkę nożną. Był bardzo dobrym golkiperem broniącym w znakomity sposób bramkę i barwy klubowe. Inicjując swoimi wykopami ataki na przeciwników, wielokrotnie przyczynił się do  zdobycia bramek przez zawodników „Kujawianki“. Bardzo koleżeński, wręcz przyjacielski zyskał swoją postawą sportową uznanie wśród zawodników i kibiców strzeleńskiej ówczesnej drużyny piłkarskiej.

1980. Kujawianka - Polonia Bydgoszcz III liga 2-1 

Jego zwycięskie, drużynowe występy sprawiły, że piłka nożna była wówczas najpopularniejszym sportem, wśród strzelnian. Na mecze chodziło po kilkuset sympatyków tej dziedziny sportu - prawdziwych kibiców. Drużyna  „Kujawianki“ wraz ze swoimi sukcesami niosła wtedy wielką promocję naszego miasta.

Śp. Marek Kawałek zmarł w wieku 67 lat, 25 maja 2021 roku. Spoczął w grobie rodzinnym na starej strzeleńskiej nekropoli przy ul. Kolejowej.

Cześć Jego pamięci!

     

O drogomistrzu Bolesławie Karolewskim i pierwszych wielkich inwestycjach drogowych

Trzeci od lewej Bolesław Karolewski - drogomistrz

Wczorajsze podpisanie umowy na budowę dwóch obok siebie leżących rond spowodowało, że postanowiłem skreślić kilkanaście zdań o tym jak to drzewiej drogi budowano, a kanwą tej opowieści są dwa stare zdjęcia, które otrzymałem od Małgorzaty Pawlińskiej. Przesyłając je napisała, że osobą w charakterystycznej czapce z orzełkiem i w krawacie jest jej pradziadek drogomistrz Bolesław Karolewski. Moją uwagę przykuła maszyna, na której tle zdjęcia zostały wykonane, a mianowicie potężny walec drogowy. Mając w swoich zbiorach przeróżne zdjęcia z lat międzywojennych spotkałem się po raz pierwszy z machiną, która wywołała we mnie niemałą sensację. Mam zdjęcia pokazujące parowe lokomobile napędzające młocarnie, stojącą na dworcu lokomotywę parową, czytałem o potężnych pługach parowych, które posiadały okoliczne majątki ziemskie, ale zdjęcia parowego walca drogowego nie posiadałem. To urządzenie zmobilizowało mnie, by napisać artykuł o naszych strzeleńskich drogach, a szczególnie o ich budowie, czyli przekształcaniu dotychczasowych dróg gruntowych w drogi bite. Jednym słowem o początkach drogownictwa na terenie Strzelna i najbliższej okolicy. 

Pewien kłopot sprawia lokalizacja miejsca, w którym zdjęcia zostały zrobione. Prawdopodobnie wykonane zostały w różnym czasie w latach 30. minionego stulecia, ale gdzie, niestety nie wiem. Oba zrobiono w różnych miejscach i jedno co jest pewne, to gdzieś na obszarze powiatu mogileńskiego. Owe walce drogowe też są różne, nie są tego samego typu.

Element umundurowania drogowca - czapka drogomistrza

Bolesław Karolewski był drogomistrzem w Wydziale Powiatowym w Strzelnie, a następnie w Mogilnie. Jego bezpośrednim przełożonym był Jan Hoffmann drogomistrz powiatowy. W ekipie był dróżnik Szczepan Nowak i Jan Wietrzykowski z Jezior Wielkich. Po likwidacji powiatu strzeleńskiego wszyscy pracowali w Wydziale Powiatowym w Mogilnie. Tam dróżnikami byli również: Leon Walczak, Wincenty Wolff, Michał Łagocki, Franciszek Koczorowski z Trzemeszna Zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów Sławoja Składkowskiego z dnia 22 czerwca 1938 roku cała ósemka została odznaczona Brązowymi Krzyżami Zasługi. W uzasadnieniu podano, że za zasługi na polu pracy zawodowej. Dodam jeszcze, że przedwojenni drogowcy mieli również stosowne umundurowanie, co świadczyło o ich wysokiej randze w systemie urzędników i pracowników państwowych.

Największą inwestycją drogową, jaka w przeszłości miała miejsce na naszym terenie, była budowa drogi o pruskiej randze krajowej z Poznania przez Strzelno do Torunia. Rozpoczęto ją w 1846 roku od wytyczenia jej przebiegu, a następnie przystąpiono do realizacji zadania. Była to tzw. droga żwirowa i budowano ją odcinkami. Pierwszy z odcinków strzeleńskich Inowrocław-Markowice został ukończony wiosną 1852 roku, ze stacją opłat za przejazdy w Mątwach. Drugi odcinek Markowice-Strzelno oddano do użytku wiosną 1853 roku ze stacją opłat w Markowicach. Ponieważ stary trakt pomiędzy Markowicami a Strzelnem przez Ciechrz-Bławaty w skutek ukończenia budowy nowo wytyczonej drogi żwirowej pomiędzy Inowrocławiem a Strzelnem stał się zbytecznym, zamknięto go i obniżono do rangi gminnej.

W czapce służbowej, drugi od prawej Bolesław Karolewski

W 1858 roku ukończono ostatni odcinek, który łączył Strzelno z Wylatowem. Jego oficjalne otwarcie miało miejsce 28 lutego 1859 roku. Ogłoszono wówczas, że na ukończonej drodze żwirowej pomiędzy Wylatowem i Strzelnem opłaty szosowe pobierane będą w pobliżu miasta Kwieciszewa (Kopce). W kilka lat później dowiadujemy się o wandalizmie, jaki dotknął pobocze tej drogi:

Od bezecnej ręki złamanych zostało: na trakcie rządowym Poznańsko-Toruńskim w nocy z dnia 27 na 28 kwietnia 1864 roku pomiędzy Markowicami a Strzelnem 26 jarząbków i na tym samym trakcie w ostatnim tygodniu zeszłego miesiąca [maj] 46 jarząbków. Królewska Regencja w Bydgoszczy za wskazanie wandali wyznaczyła 20 talarów. W pięć lat później znajdujemy kolejne obwieszczenie mówiące, że: w nocy z dnia 6 na 7 lutego 1869 roku uszkodzono na szosie rządowej Poznańsko-Toruńskiej niedaleko rogatki Kopce 10 młodych lip i 3 klony przez to, ze je za pomocą ostrego narzędzia z kory obłupiono. Kto zuchwalcę takowego wskaże, iż go ukarać będzie można, odbierze 10 talarów premii. Bydgoszcz, dnia 22 Lutego 1869. 

Budowa tej i następnych dróg skutkowała zatrudnieniem osób, które zajmowałyby się pobieraniem opłat jak i utrzymaniem tychże dróg. Tak zrodził się zawód drogowca - drogomistrza. Dodam, jeszcze że pierwsze drogi brukowane, to ulice miasta Strzelna, które zaczęto wykładać kamieniem już w pierwszej połowie XIX w. Natomiast pierwszą brukowaną drogą wiejską poza miastem była droga łącząca Miradz ze Strzelnem oraz Ciechrz z drogą krajową. Wykonane one zostały w 1906 roku. Kolejną drogą była ta łącząca Miradz z Młynami, którą wybudowano w 1908 roku. 

W Strzelnie pierwszy asfalt wylano prawdopodobnie w 1963 roku. Pamiętam, że podczas kryzysu kubańskiego w 1962 roku przejeżdżające przez Strzelno czołgi powyrywały na Rynku kostkę brukową. W 1964 roku w 100% puszczałem bąki na ul. Inowrocławskiej. Zdjęcie wykonane w 1965 roku na Placu Daszyńskiego pokazuje, że nie był on jeszcze w całości pokryty asfaltem, który za to leżał na ul. Świętego Ducha.

Strzeleński Rynek przed 31-laty

Dzisiaj cofniemy się około 30 lat i pospacerujemy po Rynku strzeleńskim. Obraz jaki ujrzymy jest jakże inny od współczesnego. Na pierwszy rzut oka zauważymy, że wówczas miasto żyło całkowicie innym rytmem - zaledwie kilka pojazdów samochodowych i wszystkie niemalże polskiej marki. Zapisany obiektywem, ciekawy, wywołujący u starszych nostalgiczne wrażenia obraz, szczególnie dla osób młodych może być intrygujący, a dorosłym przypomni jak ów wyglądał u progu przemian ustrojowo-gospodarczych. Prezentowane zdjęcia pochodzą ze zbiorów śp. Klausa Mantheya, które wykonane zostały w 1990 roku, a przesłał mi je kilka dni temu Rainer Zobel z Niemiec. Nie zostały one opisane, dlatego musiałem poddać je analizie, by ustalić rok ich powstania.

Pierwszą wskazówką były dwa sklepy prywatne i apteka. Pierwszy ze sklepów, widoczne na zdjęciu nr 6, warzywniczo-spożywczy p. Teresy Rejniak powstał w 1989 roku, czyli zdjęcie musiało zostać wykonane w tymże roku, lub rok później. Drugi sklep Zgoda, widoczny na zdjęciu nr 3, powstał w 1990 roku. Zatem, ten rok wchodził w rachubę, czyli naprowadza na właściwą datę wykonania zdjęć. Z kolei w oknie wystawowym Apteki pod Orłem, zdjęcie nr 8, widoczny jest obraz i rzeźby Jana Harasimowicza, a jak wiadomo, nową Aptekę Romańską spółka Reinholz-Harasimowicz uruchomiła w 1991 roku. Tym, co zadecydowało o wyborze roku wykonania zdjęć była informacja, że od wiosny 1991 roku chodniki wokół Rynku wyłożone zostały nową kostką polbrukową. A na zdjęciach płyta Rynku wyłożona jest  płytkami cementowymi, również chodniki wokół rynku wyłożone są tym samym materiałem, co uwidocznione zostało na zdjęciu nr 8.

Z tym przekonaniem - że zdjęcia zrobione zostały przez 31-laty - przyjrzyjmy się obrazowi Strzelna w pierwszym roku funkcjonowania nowej rzeczywistości. Kraj, w tym i nasze miasto wchodziły w nową rzeczywistość. Widoczne na zdjęciach uspołecznione jeszcze sklepy i lokale dogorywały. Sukcesywnie przejmowała je prywatna inicjatywa. W tym roku odbyły się 27 maja pierwsze wybory do samorządu terytorialnego… Okres poprzedzający to wydarzenie to zintensyfikowana działalność Komitetu Obywatelskiego w Strzelnie, który swoje pierwsze posiedzenie odbył 22 lutego, w „tłusty czwartek“. Ileż to było chaosu, zawirowań, wzajemnego stawiania zarzutów, niesnasek. Po wyborach zaczęła się ostra walka o fotel burmistrza, nocne odwiedziny i strzelnian rozmowy, w końcu zdrada i poparcie innej kandydatury, niż ta, którą lansował Komitet Obywatelski.

Zaczęło się nowe, również dla naszego miasta…

Strzelno to wielka rzecz, dlatego było, jest i będzie, a jego przeszłość to sól tej ziemi - najbardziej wartościowi ludzie…

 

Zielonoświątkowa uroczystość w Strzelnie

 

W Zielonoświątkową niedzielę 23 maja 2021 r. z udziałem licznych pocztów sztandarowych, harcerzy, społeczeństwa i samorządowców z burmistrzem Dariuszem Chudzińskim, przewodniczącym RM Piotrem Dubickim i wicestarostą Marianem Mikołajczakiem na czele odprawiona została uroczysta, koncelebrowana msza święta w intencji Ojczyzny, miasta i gminy. Mszy św. przewodniczył ks. kan. Otton Szymków, proboszcz i dziekan strzeleński, honorowy obywatel naszego miasta. W uroczystości udział brał poczet sztandarowy Polskiego Stronnictwa Ludowego, które w tym dniu obchodziło swoje święto.

Fotoreportaż z przebiegu uroczystości widziany okiem Heliodora Rucińskiego