Spacerkiem po Strzelnie - cz. 9 Rynek - cz. 6

O rewitalizacji, której nie będzie...

Zdaje się, że opowieści o Rynku jako przestrzeni architektonicznej nie ma końca. Właśnie wpadł mi w ręce materiał z 2009 r. - O czym mowa? - O rewitalizacji! Otóż w 2008 r. władze miejskie zleciły opracowanie programu rewitalizacji części miasta, w tym Rynku. Dokument zwany Lokalnym programem rewitalizacji miasta, Rada Miejska przyjęła pod koniec czerwca 2009 r. Jest to kolejny półkowiec, czyli przepastna księga leżąca na urzędowej półce i dająca wrażenie, że tutaj się czyta i zawarte treści wdraża - realizuje się od lat. Nic mylnego. Owszem, ów półkowiec został w mini części wykorzystany - budynek Biblioteki Miejskiej w części został wyremontowany i na zewnątrz cieszy oko.

Jest on zgoła kontrowersyjnym, i ja go tak oceniam, choć wstępna moja opinia była nieco inna. Myślałem, że uwagi, które wniosłem do tegoż programu zostaną w nim uwzględnione, stało się jednak inaczej. Problem zasadniczy leży po stronie przywrócenia świetności kamienicy przy Rynku 19, popularnie zwanej „biblioteką”. Za pieniądze unijne i w części gminne, przywrócone zostaną dawne elewacje o wątkach secesyjnych oraz bardziej funkcjonalne stanie się wnętrze użytkowe. Poprawi się jego stan bhp, do którego przez szereg lat wnosili uwagi strażacy. Wymianie ulegnie stolarka otworowa oraz pokrycie dachowe. Nic nie wspomniano o byłej kawiarni „Danusia”, obecnie funkcjonującej, jako sklep elektryczny. Jego przekazanie i przystosowanie do celów biblioteczny poszerzyć mogłoby działalność tej instytucji o dział wystawienniczy. Również mogłaby w tych pomieszczeniach funkcjonować czytelnia oraz galeria miejska. Ten temat pominięto z wielką szkodą dla kultury. Sam opis kamienicy i jej dzieje zamieściłem niżej.

Największą uwagę skupiłem w temacie Rynku miejskiego. Otóż założenia programu w swych podstawach nie budzą generalnie zastrzeżeń. Remont płyty i chodnika z opuszczeniem jego poziomu, jak najbardziej. Remont oświetlenia tak, ale, z zamianą istniejących słupów betonowych w stylowe żeliwne – podobnie zwisy przy kamienicach winno zastąpić się stylowymi – na wzór lamp z epoki, tych już istniejących. Zastrzeżenie główne to fontanna i wydatkowanie na nią 150 000 zł. Po wielokroć spotykałem się z opiniami, iż wystawienie pod koniec lat sześćdziesiątych fontanny na Rynku było niewypałem. Mówiło się raczej o pomniku, jako elemencie podnoszącym rangę tego miejsca w całej architekturze naszego miasta.

Ale, dążąc do kompromisu, czy jak wolą inni, konsensusu, zgodziłbym się na fontannę, pod warunkiem, że będzie ona na wzór tej, jaka stoi na Rynku toruńskim, a jest to skrzypek z żabami. Niewielka, a jakże miła oku. Zamiast toruńskiego skrzypka, umieściłbym na strzeleńskiej fontannie Kujawiankę z szondami, z legendy opowiedzianej przez Antoniego Lubika w Geografii powiatu strzelińskiego. W miejscu żab umieściłbym ryby, którymi onegdaj tu handlowano. Niewielka, o średnicy do 4m z mosiężnymi elementami mogłaby stanąć zamiast szaletów.

Nieporozumieniem jest koncepcja zwiększenia miejsc parkingowych. Rynek ma tętnić życiem kulturalnym. Koncerty, teatry uliczne, prezentacje twórców, szeroko pojęta rekreacja miejska - tak. Nie parking, gdyż nie takie funkcje winny spełniać rynki staromiejskie i nie przy tej koncepcji rewitalizuje się stare części miast we współczesnym świecie. Rynek winien być pozbawiony miejsc parkingowych, niezależnie od przyzwyczajeń mieszkańców, czy partykularnych interesów kupiectwa. Miejsca parkingowe trzeba przenieść w strefę poza staromiejską, wykorzystując w tym celu np. podwórze byłego probostwa przy ul. Parkowej, czy przestrzenie poza ul. Magazynową a ul. Klasztorną. Innym znakomitym miejscem na powstanie parkingu mógłby być teren poza posesyjny kamienic z Rynku i części ul. Kościelnej znajdujący się pomiędzy ul. Cegiełka. Rynek uwolnić od samochodów! Ale tę koncepcję daję pod rozwagę decydentów.

Rzeczą znakomitą byłoby stworzenie w ciągu szerokiego chodnika, po stronie północnej Rynku miejskiego [słońce swymi promieniami omiata to miejsce niemal przez cały dzień], ciągu gastronomii chodnikowej, na wzór już istniejących tego typu ogródków wiedeńskich w wielu miastach. W tym celu pokusiłbym się nawet o poszerzenie tegoż pasa chodnikowego, oczywiście po uprzednim opuszczeniu jego poziomu do poziomu jezdni, przesuwając ją jednocześni o kilka metrów w linii południowej.

Póki co pozostała nam koncepcja rewitalizacji według Heliodora Rucińskiego.

Dla przypomnienia i udokumentowania dawnej zabudowy Rynku miejskiego proponowałem odtworzenie obrysów fundamentowych nieistniejących obiektów: ratusza, kościoła ewangelickiego, pomnika „Wilusia” i wagi miejskiej zaznaczając je odpowiednio innym kolorem kostki brukowej z zachowaniem jednolitego poziomu płyty głównej Rynku. Nadto na przezroczystej planszy z grubej pleksi umieścić „obrazy” tych obiektów, jak i nieistniejącej synagogi z ul. Inowrocławskiej, z krótkimi ich opisami. Byłaby to kolejna atrakcja stanowiąca ofertę dla szeroko pojętego turysty europejskiego. Przypominałaby ona, iż w wiekach od XVIII do połowy XX współistniały tu trzy narody: Polacy, Niemcy i Żydzi. A tej koncepcji nie ujęto, bo i po cóż.

Zapewne po 10. latach program rewitalizacji rynku odłożony do lamusa stracił na ważności, a włożone weń pieniądze dały jeno korzyść firmie, która go opracowała. Z ostatnich doniesień prasowych możemy wysnuć, że nawet zmiana władz nic w tym temacie nie zmieni - no chyba, że przejmie ją ktoś, kto potrafi być prawdziwym, ojcem miasta. Strzelno obciążone jest ogromnym zadłużeniem, a do tego te 5 milionów, które zostały bezprawnie pobrane i wydatkowane, musimy my podatnicy odprowadzić do Skarbu Państwa. Zatem, żegnajcie plany na długie lata, gdyż dopóki co nic w naszym otoczeniu się nie zmieni.

Mimo wszystko ja te miasto kocham, jest tu mój dom, a w nim stół z krzesłami, przy którym zasiada rodzina i cieszy się z bycia z sobą. Takiego stołu niestety brakuje w tej naszej dużej rodzinie - mieście...

CDN

Wszystkie fotografie Heliodor Ruciński

Rynek z lotu ptaka archiwum bloga

SSB - cz. 2 Ppłk dr Ludwik Tobolewicz - cz. 2

Skrót SSB to Strzeleński Słownik Biograficzny. Nim sygnował będę opowieści biograficzne o nietuzinkowych strzelnianach.

W części pierwszej, swoistej opowieści biograficznej o ppłk. dr. Ludwiku Tobolewiczu, dałem wstęp do jego biogramu i do tajemniczych dziejów jego przodków. Dzisiaj kontynuując tę opowieść przybliżę sylwetkę Ludwika od urodzenia do czasów kiedy awansował na wysoki stopień oficerski, podpułkownika Wojska Polskiego.

Nasz bohater Ludwik junior Tobolewicz urodził się 16 września 1885 r. w Zakrzowie pod Tarnobrzegiem. Ta data występuje w wielu wojskowych dokumentach personalnych, zaś w akcie zgonu zapisano datę 14 września 1886 r. Rodzicami jego byli Ludwik senior, miejscowy kowal i Maria z Fabiszów Tobolewicze. Ludwik senior 9 czerwca 1866 r. poślubił swoją wybrankę Marię Farbisz urodzoną 13 listopada 1848 roku. W tym czasie mieszkał on w Chmielowie pod numerem 1, gdzie prowadził warsztat kowalski. Miał 25 lat, zaś jego narzeczona liczyła sobie 17 lat i była córką Józefa Farbisza właściciela gruntów i Gertrudy z Węglów. Panna młoda wraz z rodzicami mieszkała w Zakrzowie pod numerem 25, gdzie również się urodziła.

Ksiega zapowiedzi i ślubów parafii miechowickiej z odnotowanymi zapowiadziami i datą ślubu Ludwika Tobolewicza seniora. 

Ludwik junior Tobolewicz miał ośmioro rodzeństwa, z których troje zmarło:

1. Gertruda urodzona 26 stycznia1870 r., zmarła 3 lutego 1873 r.
2. Antoni urodzona 30 grudnia 1872 r., zmarła 18 lutego 1873 r.
3. Agnieszka urodzona 31 marca 1874 r., ślub 21 lutego1900 r. z Wojciechem Krzyżkiem.
4. Bronisława urodzona 6 czerwca 1876 r., ślub z Władysławem Kurasiem.
5. Władysław urodzony 1 stycznia 1879 r., zmarł 29 lipca 1879 r. w Wielowsi.
6. Franciszek urodzony 10 lipca 1880 r., ślub 1916 r. w Zaleszanach z Marią Szkutnik.
7. Władysław urodzony 7 lutego 1883 r. - późniejszy urzędnik skarbowy.
8. Gertruda urodzona 11 grudnia 1888 r., ślub 18 stycznia 1913 r. z Janem Szkutnikiem.

Zakrzów był wsią leżącą na prawym brzegu Wisły przy gościńcu do Tarnobrzega. Była to posiadłość tabularna hrabiów Tarnowskich z Dzikowa. Zatem, znajdujemy potwierdzenie na autentyczność opowieści o początkach rodu Tobolewiczów, którego antenat złączył zwoje losy z tym rodem magnackim. W czasach dzieciństwa Ludwika wieś liczyła 79 domów, w których zamieszkiwało 397 mieszkańców. Dziś wieś stanowi część Tarnobrzega i jest osiedlem domków jednorodzinnych.

Ludwik „kowal” ojciec Ludwika juniora zmarł przed 1892 rokiem. Wdowa po nim Maria z Farbiszów Tobolewicz wyszła ponownie za mąż 29 lutego 1892 roku za Jana Roga z Dąbrowicy. Wówczas nasz bohater miał zaledwie 7 lat. Zapewne pierwsze nauki pobierał w domu rodzinnym w Zakrzowie, a następnie w szkole ludowej, po czym w 1898 r. w wieku 13 lat został przyjęty do Gimnazjum Nowodworskiego im. Świętej Anny w Krakowie. Uczęszczał do klasy I E. W tym samym czasie naukę w klasie II C pobierał jego starszy brat Władysław. W 1901 r. znajdujemy go w ścisłej czołówce uczniów klasy III C. Wówczas to otrzymał I stopień z odznaczeniem. Następnie w roku 1903/1904 Ludwik uczęszczał do Cesarsko-Królewskiego Gimnazjum IV w Krakowie i podobnie tutaj znajdował się w czołówce uczniów otrzymując corocznie odznaczenie z I stopniem.

Po ukończeniu CK Gimnazjum IV w latach 1907/1908 został słuchaczem rocznego kursu abiturientów Wyższej Szkoły Handlowej w Krakowie. Językiem wykładowym na kursie był język polski, zaś przyjęcie następowało po zdanym egzaminie dojrzałości w jednym z gimnazjów austriackich lub po szkole realnej. Jednoroczny kurs abiturientów miał za zadanie możliwie obszerne i gruntowne zdobycie wykształcenia handlowego a, poprzez głębsze wniknięcie w ustrój i funkcjonowanie handlu ułatwienie startu na studia prawnicze. Nauka na WSH kosztowała w ciągu roku około 1000 Koron. Po skończonym kursie studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim i uzyskał tytuł doktora obojga praw.

W tym samym czasie brat Ludwika, Władysław od 1910 r. był urzędnikiem skarbowym piastującym stanowisko elewa ewidencyjnego katastru podatku gruntowego na powiat pomiarowy w Kościenku. Najprawdopodobniej jego synem był Ziemowit Antoni Tobolewicz, który w latach 1928/1929 był uczniem III klasy Gimnazjum Państwowego im. Króla Władysława Jagiełły w Drohobyczu [Celina Imielińska: - moja siostra wspominała o jeszcze jednym starszym bracie Ludwika, który był lekarzem w Krakowie].

Nie zachowały się bliższe informacje o studiach Ludwika na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wiadomo jedynie, że tytuł doktora praw uzyskał na UJ 21 grudnia 1915 r. Podobnie niewiele wiadomo o karierze wojskowej w armii austrowęgierskiej. Możemy jedynie domniemać, że po odbyciu ćwiczeń i szkolenia wojskowego wybuchła I wojna światowa, młody podporucznik pozostał w wojsku do zakończenia działań wojennych. Przydzielony został w szeregach cesarsko-królewskiej armii austrowęgierskiej, do formacji artyleryjskiej. Dosłużył się w niej stopnia porucznika. Nie zachowały się jakiekolwiek informacje z tego okresu. Jedynym śladem jest dekret z 8 lipca 1920 r. Nr L.2189 zatwierdzający, po przeprowadzonej weryfikacji byłego porucznika artylerii w byłej armii austro-węgierskiej, dra Ludwika Tobolewicza porucznikiem artylerii Wojska Polskiego.

Po przegranej wojnie i rozpadzie cesarstwa austrowęgierskiego, Polacy zaczęli tworzyć podwaliny przyszłego Wojska Polskiego. Wśród nich znalazł się również porucznik artylerii dr Ludwik Tobolewicz. Został dowódcą baterii Nr 3 I Dywizjonu 1-go Pułku Artylerii Wałowej w Krakowie. W czasie likwidowania struktur władzy byłego cesarstwa austro-węgierskiego na kresach wschodnich, Ukraińcy podjęli próbę utworzenia własnego państwa. Wybuchły na tym tle walki. Wówczas na prośbę dowódców i żołnierzy zostały wysłana na front ukraiński, na pomoc walczącym „Orlętom”, baterie I Dywizjonu 1-go Pułku Artylerii Wałowej, w tym bateria dowodzona przez por. art. dra Ludwika Tobolewicza.

Rok 1919 wojna polsko-bolszewicka.  W środku siedzi dowódca baterii por. dr Ludwik Tobolewicz z grupą oficerów polskich i oficer francuski. Być może, że jest to por. Latapié.

 W marcu 1919 r. bateria udając się na odsiecz Lwowa zajęła odcinek frontu w okolicach Chyrowa. Ze skąpych strzępków informacji dowiadujemy się, że za działalność na froncie ukraińskim oficerowie i żołnierze otrzymali medal „Gwiazdę Przemyśla” i odznakę honorową „Orląt”. Po powrocie z frontu do Krakowa, w kwietniu 1919 r. baterie Nr 1, 2 i 3 zakwaterowane zostały w koszarach barakowych przy ul. Warszawskiej. Cały dywizjon otrzymał nową nazwę: I Dywizjonu 6-go Pułku Artylerii Ciężkiej i przydzielony został do Brygady Artylerii w Krakowie. 31 lipca 1919 r. bateria otrzymała nowe armaty francuskie „Schneidera”. Wraz z nowym wyposażeniem przybyli również instruktorzy – oficerowie francuscy. Na jednym ze zdjęć zachowanych w zbiorach dr Celiny Imielińskiej widoczny jest jej dziadek, dowódca baterii z grupą oficerów polskich i oficer francuski. Być może, że jest to porucznik Latapié, który był również na froncie nad Berezyną. Szkolenie na nowych działach musiało wypaść pomyślnie, gdyż w paradach przed generałami Simonem i Hallerem baterie otrzymały pochwały bojowe.

W czasie wojny polsko-bolszewickiej w listopadzie 1919 r. cały dywizjon został skierowany na front litewsko-białoruski i wyjechał do Wilna. Bateria dowodzona przez por. art. dra Ludwika Tobolewicza została 27 grudnia przydzielona do grupy płk. Światopełka-Mirskiego. Zajęła pozycje pod Kałkunami i stanęła na kwaterze we wsi Grzywa. 9 stycznia 1920 r. przeniosła się do wsi Ławkasy, strzegąc granicy przed Litwinami. 29 stycznia wyjechała w stronę Mińska, zaś 7 lutego zajęła pozycje na zachód od wsi Ładziszcze. Od 23 maja bateria brała udział w ostrzeliwaniach bolszewików pod Borysowem. Następnie prowadziła ogień zaporowy przeciw piechocie wroga nad Berezyną, na północ od Starosiela.

1 czerwca 1920 r. prowadzony przez baterię ogień artyleryjski udaremnił przejście bolszewików przez most na Berezynie. Wkrótce, bo dekretem Nr L.2181 z dnia 24 czerwca 1920 r. por. art. dr Ludwik Tobolewicz został mianowany kapitanem artylerii ze starszeństwem od 1 grudnia 1919 r. Pozytywna weryfikacja dokonana 8 lipca 1920 r. była furtką do kolejnego awansu. W tym czasie bateria została przerzucona do Smolewia, następnie Ślepin, po czym wycofała się na Nowy Śnieżyn nad Niemnem, a stąd do Wrończy. Tu kap. art. dr Ludwik Tobolewicz odszedł z dowództwa baterii zasilając sztab 6-go Pułku Artylerii Ciężkiej. Awans znalazł podłoże w kolejnej nominacji, jaka miała miejsce za dekretem Nr L.2210 z 15 lipca 1920 r. Ustanowiony on został majorem artylerii w 6-ym Pułku Artylerii Ciężkiej z dniem starszeństwa od 1 kwietnia 1920 r. Czasowo pełnił funkcję w dowództwie 2-go Pułku Artylerii Ciężkiej, z którego 12 lipca 1921 r. został rozkazem L. 1800 Ministra Spraw Wojskowych wcielony na powrót do 6-go Pułku Artylerii Ciężkiej. W roku następnym został odznaczony „Krzyżem Walecznych” za udział w wojnie polsko-bolszewickiej na froncie litewsko-białoruskim. W 1922 r. po przemianowaniu pułku w 6. Pułk Artylerii Polowej awansował na stopień podpułkownika artylerii i został zastępcą dowódcy 6. p.a.p. Pułk stacjonował w garnizonie Kraków – Łobzów, w koszarach gen. Wincentego Aksamitowskiego przy ul. Bartosza Głowackiego w obrębie fortu VII. Na tym stanowisku pozostawał do 1924 r.

CDN

Dzień Przewodnika - zwiedzanie i wykłady o powstaniu i sarmatach

W niedzielę 25 lutego strzelnianie, a także goście z Gniezna, Kruszwicy i szeroko pojętego regionu w ramach Międzynarodowego Dnia Przewodnika Turystycznego mieli okazję do darmowego zwiedzania naszych zabytków i wysłuchania dwóch prelekcji. Organizatorami tego przedsięwzięcia były miejscowe: PTTK, Parafia, Muzeum, Biblioteka Miejska i TMMS.

Pomimo, że był to dzień święty i pora obiadu, który zapewne zatrzymał wielu oficjeli przy niedzielnym rosole, frekwencja dopisała wprost znakomicie. Na początek, tuż po południowej mszy św. bazylikę strzeleńską wypełnili miłośnicy historii i tajemnic skrywanych w murach ponorbertańskich budowli sakralnych i poklasztornych. Nasz strzeleński przewodnik i kustosz Damian Rybak w barwnej opowieści przybliżył dzieje strzeleńskie "prowadząc" wsłuchaną widownię przez romańskie średniowiecze i unikatowe rzeźby z epoki, po barwny i bogaty barok.

Po ponad godzinnym zwiedzaniu uczestnicy "wycieczki" przybyli do Biblioteki Miejskiej, wypełniając jej mury po brzegi. Tutaj przy cieście, gorącej herbacie i kawie, rozgrzewając swoje nieco przemarznięte ciała, wysłuchano dwóch prelekcji. Pierwszą wygłosiłem ja, mówiąc o Powstaniu Wielkopolskim w Strzelnie i okolicy, o Wielkopolskim Krzyżu Powstańczym, o strzelnianach tym zaszczytnym odznaczeniem wyróżnionych, a także o przygotowaniach do obchodów 100. lecia odzyskania niepodległości i 100. lecia Powstania Wielkopolskiego. Przedstawiłem również listę powstańców wielkopolskich ze strzeleńskiego Koła ZWPN RP, którą publikuję poniżej.

Z ogromnym zainteresowaniem wysłuchano również prelekcji o sarmackich zwyczajach pogrzebowych zwanych pompa funebris. Opowiadali o o nich przewodnicy turystyczni z Gniezna Mirosława i Mirosław Dudko. A były to ceremonie przepełnione ówczesną symboliką, przy tym pełne przepychu. W ówczesnych kręgach elit rodzina i krewni zmarłego byli bardzo zaangażowani w pochówek nie szczędząc kosztów i czasu, a głównym wzorem do naśladowania były pogrzeby królewskie. W roku 1614 wydano Rituale Romanum, w którym zostało zapisane jak powinien wyglądać ceremoniał pogrzebowy.

Poniżej podaję listę członków Koła Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polski 1914-1919 w Strzelnie. Jest to pierwsza tak pełna lista uczestników Powstania Wielkopolskiego i walk niepodległościowych ze Strzelna i okolicy skompletowana przeze mnie. Dane pochodzą z Archiwum Państwowego  w Poznaniu.

1. Adamski Jan, ur. 31 maja 1895 r., kowal-maszynista, stopień wojskowy kapral, zamieszkały Strzelno Wybudowanie, członek Koła SWPN RP 1914-1919 od 15 lutego 1935 r.
2. Anielak Wacław, ur. 22 września 1996 r. w Stachocinie, urzędnik, starszy sierżant, Stodolna 18, od 1 maja 1934 r.
3. Baranowski Norbert, ur. 6 maja 1877 r., budowniczy, plutonowy, Raj 2, od 2 marca 1934 r.
4. Boesche Edmund, ur. 2 lipca 1877 r. w Gębicach, emeryt, sierżant, Inowrocławska 19, od 11 stycznia 1934 r., od 2 marca 1934 r.
5. Bruk Wacław, ur. 27. sierpnia 1888 r., urzędnik, kapral. Miradzka 11, od 2 marca 1934 r.
6. Brzezicha Marcin, ur. 22 października 1887 r. w Gorzycach, inkasent, szeregowy, Spichrzowa 5, od 2 marca 1934 r.
7. Budziszak Stanisław, ur. 15 lipca 1896 r. w Ostrowie, robotnik, kapral, Inowrocławska 18, od 20 grudnia 1934 r.
8. Bukowski Jan, ur. 5 marca 1897 r. w Pomianach, emeryt straży granicznej, starszy szeregowy, Inowrocławska 5 od 10 maja 1935 r.
9. Cieślewicz Wacław, ur. 27 września 1904 r. w Strzelnie, kupiec, starszy szeregowy, Strzelno, od 16 marca 1935 r.
10. Czubachowski Marcin, ur. 14 września 1889 r. w Mirosławicach, chorąży, Lipowa 8 (Leszno), od 2 marca 1934 r.
11. Dałkowski Jan, ur. 20 maja 1899 w Wielichowie, kierownik szkoły, kapra; podchorąży, Strzelno, 18 marca 1935 r.
12. Dembiński Roman, ur. 11 lutego 1894 r. inkasent miejski, szeregowy, Powstania Wielkopolskiego 11, od 14 sierpnia 1934 r.
13. Drożdzyński Franciszek, ur. 9 października 1882 r. w Kołodziejewku, robotnik, szeregowy, Ciencisko, od 15 lutego 1936 r.
14. Dymel Stanisław, ur. 10 kwietnia 1884 r. w Strzelnie, zdun, Szeroka 16, od 18 kwietnia 1934 r.
15. Dziminiak Antoni, ur. 11 lutego 1870 r. w Strzelnie, murarz, starszy szeregowy, Strzelno, od 27 grudnia 1934 r.
16. Filipiak Leon, ur. 14 września 1890 r. w Cieślinie, rolnik, Bronisław, od 19 kwietnia 1934 r.
17. Gałęzewski Adolf, ur. 14 kwietnia 1860 r. w Wylatowie, robotnik, szeregowy, Sibila, od 28 kwietnia 1934 r.
18. Gałęzewski Józef, ur. 13 lutego 1900 r. w Strzelnie, drukarz, chorąży, Inowrocław 59 Pułk Piechoty, od 15 października 1935 r.
19. Glasner Franciszek, ur. 4 września 1889 r. w Strzelnie, cieśla, Powstania Wielkopolskiego, od 18 kwietnia 1934 r.
20. Glasner Karol, ur. 15 grudnia 1865 r. w Mogilnie, dyplomowany mistrz ślusarski-mechanik, starszy szeregowy, Inowrocławska 21, od 25 stycznia 1934 r.
21. Głowacki Apolinary, ur. 2 lipca 1883 r. w Kamieńcu, kupiec, sierżant, św. Ducha, od 1 marca 1934 r.
22. Głuszek Józef, ur. 15 stycznia 1878 r. w Młynach, rolnik, szeregowy, Powstania Wielkopolskiego, od 16 kwietnia 1934 r.
23. Gołach Kazimierz, ur. 28 lutego 1899 r. w Młynach, robotnik, starszy szeregowy, Szeroka 3, od 19 kwietnia 1934 r.
24. Gręzicki Franciszek, ur. 7 sierpnia 1898 r., inwalida wojenny, szeregowy, Stodolna 12, od 23 października 1934 r.
25. Górecki Władysław, ur. 25 maja 1897 r. w Ludzisku, woźny, starszy szeregowy, Lipowa 4, od 19 kwietnia 1934 r.
26. Hanasz Stanisław, ur. 19 kwietnia 1898r., inspektor, szeregowy, św. Ducha 1, od 2 marca 1934 r.
27. Hoffmann Jan, ur. 2 lutego 1865 r. w Strzelnie, drogerzysta, Szeroka 12, od 15 kwietnia 1934 r.
28. Jankowski Jan, ur. 4 stycznia 1887 r. w Strzelnie, pomocnik kancelaryjny Sądu Grodzkiego w Strzelnie, starszy szeregowy, Strzelno, od 18 marca 1935 r.
29. Janowski Józef, ur. 1 sierpnia 1890 r. w Młynach, emeryt szeregowy, Jadowniki od 8 marca 1835 r.
30. Jaworski Józef, ur. 26 lutego 1899 r. w Młynicach, robotnik, szeregowy, Młynice, od 15 lutego 1936 r.
31. Kaczmarek Stanisław, 18 marca 1901 r. w Rzeszynie, starszy szeregowy, Rynek 18, od 14 lutego 1936 r.
32. Kasprowicz Nikodem, ur. 11 września 1883 r. w Kcyni, malarz, Szeroka 2, od 2 marca 1934 r.
33. Klein Kazimierz, ur. 25 lutego 1878 r., robotnik, starszy szeregowy, Szeroka 7, od 20 grudnia 1934 r.
34. Kolczyński Michał, ur. 20 sierpnia 1884 r. w Strzelnie, rolnik, sierżant, Strzelno, od 27 grudnia 1934 r.
35. Koncikowski Jan, ur. 26 czerwca 1894 r. w Strzelnie, listonosz, starszy strzelec, Targowisko 1, od 19 kwietnia 1934 r.
36. Kościelny Sylwester, ur. 22 maja 1895 r. w Wielowsi, rzeźnik, starszy szeregowy, Bronisław, od 21 sierpnia 1934 r.
37. Kotecki Jakub, ur. 18 maja 1893 r. w Strzelnie, robotnik, szeregowy, Cestryjewska 11, od 2 marca 1934 r.
38. Kozłowski Franciszek, 16 lipca 1889 r. w Kostrzynie, emeryt, kapral, Stodolna 14, od 19 kwietnia 1934 r.
39. Kozłowski Stanisław, ur. 4 kwietnia 1872 r. w Polanowicach, pracownik kolejowy, Polna 3, od 18 kwietnia 1934 r.
40. Królak Józef, zam. 19 lutego 1898 r. w Żegotkach, plutonowy, Rzadkwin, od 16 marca 1935 r.
41. Krzemionka Józef, ur. 3 kwietnia 1868 r. w Dziennicach, robotnik, szeregowy, Cegiełka, 2 grudnia1934 r.
42. Kulasik Ignacy, ur. 18 września 1899 r. w Młynach, robotnik, szeregowy, Powstania Wielkopolskiego 18, od 15 stycznia 1935 r.
43. Lechowski Czesław, ur. (?), pomocnik zegarmistrza, szeregowy, św. Ducha, od 14 kwietnia 1936 r.
44. Lewandowski Tomasz, ur. 27 listopada 1881 r. w Nowej Wsi, robotnik, szeregowy, Miradzka 9, od 15 maja 1934 r.
45. Linettej Szymon Jan, ur. 9 października 1998 r. w Kcyni, ekspedient pocztowy, kapral, Ogrodowa 6, od 16 kwietnia 1934 r.
46. Łyczyński Tadeusz, ur. 17 września 1901 r. w Grodzisku, lekarz dr medycyny, starszy szeregowy, Rynek, od 19 października 1934 r.
47. Malicki Józef, ur. 15 grudnia 1885 r. robotnik, starszy szeregowy, Stodolna 3, od 5 marca 1934 r.
48. Malicki Karol, ur. 31 sierpnia 1892 r. w Rzadkwinie, kołodziej, starszy szeregowy, Strzelce, od 16 marca 1935 r.
49. Matuszewski Ludwik, 24 sierpnia 1876 r. w Żegotkach, ziemianin, szeregowy, Żegotki, od 10 lutego 1935 r.
50. Mazurkiewicz Szczepan, ur. 4 grudnia 1894 r., cieśla, plutonowy, Kościelna 12, od 2 marca 1934 r.
51. Meyer Hieronim, ur. 18 stycznia 1891 r. w Bydgoszczy, mistrz malarski starszy szeregowy, Rynek 97, od 23 października 1934 r.
52. Mikołajczak Tomasz, ur. 3 grudnia 1886 r. w Janowcu, robotnik, szeregowy, Sibila, od 17 stycznia 1935 r.
53. Milak Stanisław, ur. 8 kwietnia 1895 r. w Strzelnie, listonosz, starszy szeregowy, Polna 9, od 18 kwietnia 1934 r.
54. Młynek Józef, ur. 20 października 1900 r. w Bielsku, robotnik, Stodolna, od 20 kwietnia 1934 r.
55. Murlik Kazimierz, ur. 27 października 1893 r. w Bielsku, mechanik, Szeroka 5, od 2 marca 1934 r.
56. Musiałkiewicz Józef, ur. 14 stycznia 1899 r. w Strzelnie, kupiec, sierżant, św. Ducha 2, od 20 kwietnia 1935 r.
57. Nadolny Wojciech, ur. 17 kwietnia 1891 r. w Młynach, krawiec, kapral, Młyny od 27 lipca 1934 r.
58. Nowak Jakub, ur. 22 lipca 1894 r. w Strzelnie, dekarz, wachmistrz, Szeroka 5, od 19 kwietnia 1934 r.
59. Nowak Jan, ur. 19 czerwca 1889 r. w Strzelnie, robotnik, plutonowy, Strzelno, od 23 lutego 1935 r.
60. Nowak Szczepan, ur. 12 grudnia 1893 r. w Ciechrzu, ślusarz, kapral, Targowisko 1, od 2 marca 1934 r.
61. Nowakowski Jan, ur. 23 kwietnia 1885 r. w Młynach, robotnik, szeregowy, Młyny, od 4 lutego 1935 r.
62. Orchowski Walenty, ur. 27 stycznia 1888 r. w Gaju, emeryt, Inowrocławska 28, od 18 kwietnia 1934 r.
63. Osiński Franciszek, ur. 10 października 1885 r. w Strzelnie, kupiec, podoficer, Strzelno, od 1 lutego 1935 r.
64. Paczkowski Sylwester, ur. 18 listopada 1895 r. w Turzanach, kupiec, kapral, Rynek 21, od 18 lutego 1934 r.
65. Pankowski Aleksy, ur. 17 lipca 1894 r. w Pakości, kierownik tartaku w Miradzu, Miradz, od 1 lipca 1934 r.
66. Parada Paweł, ur. 5 listopada 1877 r. w Łęgu, woźnica, szeregowy, Lipowa 4, od 1 czerwca 1934 r.
67. Paternoga Antoni, 14 stycznia 1877 r. w Chełmcach, rolnik, szeregowy, Strzelno, od 2 listopada 1935 r.
68. Piątkowski Wiktor, ur. 30 lipca 1887 r. w Kiszewie, kupiec, sierżant sztabowy, Plac Marszałka Piłsudskiego 2, od 1 lipca 1934 r.
69. Przybysz Jan, ur. 26 maja 1891 r. w Inowrocławiu, zawiadowca stacji, sierżant, Strzelno, od 16 stycznia 1935 r.
70. Józef Rutkowski, ur. 22 lutego 1896 r. w Ostrowie w powiecie strzeleńskim, chorąży, ul. Inowrocławska 5, od 5 maja 1936 r.
71. Skibski Michał, ur. 23 września 1870 r. w Nowej Wsi, budowniczy miejski, starszy szeregowy, Spichrzowa 8, od 19 kwietnia 1934 r.
72. Skowron Stanisław, ur. 22 września 1898 r. w Sławsku, sekretarz, sierżant, Lipowa 3, od 19 kwietnia 1934 r.
73. Skowroński Józef, ur. 19 kwietnia 1873 r. w Głogowej, robotnik, sanitariusz, Cegiełka, od 6 maja 1934 r.
74. Sobociński Michał, ur. 16 września 1898 r. w Lenartowie, robotnik, Berlinek, od 1 maja 1834 r.
75. Stachuła Stanisław, ur. 29 września 1898 r. w Kiełkowie, cukiernik, plutonowy, św. Ducha 11, od 15 lutego 1936 r.
76. Strzelecki Jan, ur. 24 kwietnia 1899 r.  kapral, Stodolna 5, od 2 marca 1934 r.
77. Strzelecki Szczepan, ur. 4 grudnia 1868 r. w Ciencisku, dekarz, Strzelno, od 4 marca 1935 r.
78. Szafrański Jan, ur. 15 września 1891 r. w Płonkówku, rządca rolny, chorąży, Szeroka 20, od 1 marca 1934 r.
79. Szczepański Jan, ur. 25 grudnia 1865 r. w Dąbrowie Biskupiej, mistrz blacharski, szeregowy, św. Ducha 13, od 16 kwietnia 1934 r.
80. Świątkiewicz Ignacy, ur. 3 lipca 1871 r. w Strzelnie, mistrz siodlarski, szeregowy, Rynek, od 16 lutego 1936 r.
81. Świątkowski Jan, ur. 5 maja 1885 r. w Jeziorkach, palacz, kapral, Cestryjewska 25, od 8 lutego 1936 r.
82. Tarczewski Stanisław, ur. 5 września 1895 r. w Strzelnie, robotnik, szeregowy, Olac Świętokrzyski 3, od 19 kwietnia 1934 r.
83. Tobolewski Zygmunt, ur. 1 kwietnia 1896 r. w Jankowie, urzędnik skarbowy, Mogilno ul. Ogrodowa 4, od 26 lutego 1934 r.
84. Trzecki Stanisław, ur. 3 maja 1880 r. w Strzelnie, dekarz, kapral, Ślusarska 4, od 15 lutego 1936 r.
85. Trzoska Roman, ur. 25 lutego 1878 r. w Strzelnie, urzędnik państwowy, kapral, (mieszkał w Starogardzie ul Hallera 38), od 1 lipca 1934 r.
86. Tylkowski Ignacy, ur. 6 lipca 1900 r. w Zbytowie, księgowy, podchorąży, Magazynowa 7, od 18 maja 1934 r.
87. Wieliński Andrzej, ur. 1 listopada 1893 r. w Strzelnie, cieśla, plutonowy, Cestryjewska 16, od 4 listopada 1934 r.
88. Witkowski Jakub, ur. 11 lipca 1875 r. w Biskupicach, robotnik, szeregowy, Stodolna 17, od 15 marca 1934 r.
89. Witkowski Jan, ur. 5 września 1872 r. w Kwiatkowie, robotnik, szeregowy, Cestryjewska 13, od 2 marca 1934 r.
90. Wiśniewski Jan, ur. 29 kwietnia 1892 r. w Strzelnie, robotnik, plutonowy, Magazynowa 7, od 20 kwietnia 1934 r.
91. Wojciechowski Kazimierz, ur. 10 sierpnia 1863 r. kupiec, Strzelno, od 3 lutego 1936 r.
92. Ziętara Franciszek, ur. 9 sierpnia 1890 r. w Janikowie, emeryt, plutonowy, Gębice Rynek 105, od 4 listopada 1934 r.

Nie jest to lista wszystkich powstańców, a określenie jej jako kompletna dotyczy tych osób, które były członkami Związku Weteranów Powstań Narodowych RP. W Strzelnie były jeszcze dwa stowarzyszenie powstańcze. Pierwszą organizacją kombatancką skupiającą strzelnian walczących w Powstaniu Wielkopolskim 1918-1919 był powstały w 1920 r. Związek Uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Drugą organizacją założoną w 1928 r. był  Związek Powstańców Wielkopolskich.

Niestety nie zachowały się archiwa tych dwóch organizacji, dlatego pracuję nad skompletowanie ich składów. Dodam, że wielu wojskowych nie mogło należeć do związków powstańczych, dlatego na listach tych wielu powstańców nie zostało wymienionych. Dopiero mogli wstępować do organizacji kombatanckich po przejściu w stan spoczynku.

Około 170 strzelnian zostało odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. Właśnie pracuję nad książką im poświęconą, obok książki o mogilnianach, których było około 280. Proszę o cierpliwość, a wszystkie zasłużone osoby znajdą swoje godne wyróżnienie na kartach książki. 

Powstańcy wielkopolscy z Wójcina

Wójcin - widok od strony dworu Skrzydlewskich.

Poszukują źródeł do dziejów Powstania Wielkopolskiego w Strzelnie i okolicy trafiłem dawno temu na przedwojenny artykuł mówiący o kultywowaniu tradycji powstańczej we wsi Wójcin w byłym powiecie strzeleńskim. Jego waga jest na tyle cenna, że wymieniono w nim szereg mieszkańców, którzy polegli na frontach I wojny światowej, a także powstaniec, który brał udział w tym zwycięskim, wielkim zrywie Wielkopolan. Po niewielkich, językowo-stylistycznych poprawkach pragnę zacytować artykuł w całości.

Na szlaku byłej granicy zaborców.

(Od naszego specjalnego sprawozdawcy.)

Niezwykłą uroczystość przeżyli mieszkańcy Wójcina, położonego w powiecie strzeleńskim, niedaleko byłej granicy niemiecko-rosyjskiej. W niedzielę, 14 sierpnia 1927 r. odbyło się tam uroczyste poświęcenie sztandaru miejscowego Towarzystwa Powstańców i Wojaków oraz odsłonięcie pomnika poległych w latach 1914-1920 r. i powstańcowi z 1919 r., który zginął w walce o niepodległość naszej Ojczyzny.

Bramy tryumfalne przystrojone w zieleń i domy udekorowane chorągwiami narodowymi nadawały Wójcinowi szatę odświętną. Już z samego rana przybywały delegacje różnych organizacji z sąsiednich miejscowości, ze sztandarami i przedstawiciele władz oraz ze sfer obywatelskich. Przy dźwiękach orkiestry 59. Pułku Piechoty z Inowrocławia uformowany w czwórki pochód, ruszył marszem wojskowych do kościoła parafialnego. W świątyni ks. proboszcz [Romuald] Sołtysiński z Siedlimowa odprawił mszę św. i poświęcił nowo ufundowany sztandar. W trakcie, do braci powstańców wygłosił wzruszające do łez okolicznościowe kazanie, wskazując na symboliczne znaczenie sztandaru. Pienia kościelne w tym czasie wykonał chór kościelny pod batutą miejscowego organisty p. Szuberta.

Rodzicami chrzestnymi sztandaru byli pp.: kpt. rez. [Włodzimierz] Skrzydlewski z Wójcina, [Zofia Bronisława] Pętkowska z Kuśnierza, [Tadeusz] Pętkowski z Woli [Kożuszkowej], hr. [Maria] Kwilecka z Góry [z Gosławic folwark Góry], [Kazimierz] Taczanowski z Wilczyna, [Halina] Skrzydlewska z Wójcina, [Walenty] Gąsiorowski ze Strzelna, [Zofia] Maringe z Lenartowa, Kaźmierczak z Wójcina, Zbytniewska z Wójcina, Nawrocki z Nowej Wsi, Prykówna z Gaju. Po ceremoniach kościelnych pochód udał się z wieńcami na miejscowy cmentarz. Las sztandarów kościelnych i delegacji czynił wrażenie wielkiej procesji rozmodlonego tłumu. Po odśpiewaniu egzekwii, ks. prob. Sołtysiń­ski zdjął czarną zasłonę z pomnika, poświęcił go, poczym za duszę poległych w wojnach od 1914 do 1920 r. i powstańca z 1919 r. wspólnie z ludem odmówił modły. Orkiestra zaś odegrała ,,W mogile ciemnej", a chór kościelny odśpiewał ,,Na groby bracia na groby". Cicha łza z niejednej twarzy spływała, bo w tłumie tym znajdowali się bliscy krewni poległych. Oczom zgromadzonych przedstawił się pomnik skromny, lecz pięknie wykonany. Na płycie kamiennej złotymi zgłoskami wyryte są nazwiska poległych mieszkańców Wójcina i okolicy.

Jest to litania dość długa. W wojnach od 1914-1920 r. zginęli: Michał Wojdyński, Jan Wojdyński, Franciszek Nawrocki, Kazimierz i Wincenty Piechowscy, Andrzej i Bolesław Olszakowie, Leon i Bronisław Gąsiorowscy, Stanisław Molęda, Czesław Olszak, Marcin i Tomasz Morawscy, Szczepan Januszak, Jan Mielcarek, Wojciech Jakóbowski, Jan Szymański, Stanisław Puchała, Tomasz Nawrocki, Michał Kowalewski, Franciszek Ledzianowski, Jan Smól, Walenty Lewandowski, Franciszek Ptaszyński, Józef Kubiak, Tomasz Bukowski, Tomasz Barczak, Franciszek Janowski, Jó­zef Lewandowski, Józef Wawrzyniak, Stanisław Fołda. Stanisław Nawrocki, Jan Gabryszak i powstaniec, który poległ 8 lutego 1919 r. Michał Wojdyński [ur. 5 września 1900 r. w Wójcinie, szeregowy w 1 kompanii Pułku Grenadierów Kujawskich].

Pomnik na wójcińskim cmentarzu na mogile poległego powstańca Michała Wojdyńskiego i ku czci poległych wójcinian w latach 1914-1920. Foto. Marcin Kruszka. 

Złożone wieńce pokryły zielenią cały grobowiec. Pomnik ten został wykonany w pracowni rzeźbiarsko-kamieniarskiej p. B. Witkowskiego w Inowrocławiu. Około godziny 3 po południu w sali p. Janowskiego po wspólnym obiedzie odbyło się uroczyste posiedzenie, marszałkiem którego wybrano red. Kobierskiego. Pierwszy złożył życzenia ks. prob. Sołtysiński w imieniu Kółek Rolniczych pow. strzeleńskiego i ks. dziekana Szwarca ze Sławska, potem p. [Leonard Witold] Maringe z Lenartowa im. Kółka Rolniczego w Siedlimowie, p. kpt. rez. [Władysław] Skrzydlewski im. Kółka Rolniczego w Wójcinie i ofic. rez. ziem zachodnich, p. Puchałowa im. Towarzystwa Włościanek, p. Chyży im. Towarzystwa Powstańców i Wojaków z Woli kożuszkowej, prezes okr. dr Czapla z Inowrocławia, p. Wiśniewski im. Ochotniczej Straży Pożarnej z Wójcina, delegat Ochotniczej Straży Pożarnej z Wronowych, p. [Władysław] Trzecki im. Towarzystwa Powstańców i Wojaków ze Strzelna, delegat Hufca Wiejskiego z Kuśnierza i inni.

Marszałek jak i prezes miejscowy p. [Michał] Wągrowski podziękowali wszystkim za życzenia, poczym pod kierownictwem nauczyciela p. [Walerian] Prusa wystąpiły dzieci z deklamacjami i ze śpiewami, za Co obdarzono je rzęsistymi oklaskami. Dobre Wrażenie wywołała deklamacja ,,Reduty Ordona" p. Trzeckiego i śpiew Chóru Kościelnego pod batutą organisty p. Szuberta. Życzenia nadesłali: kierownik poczty z Mogilna p. Hoffman i ks. Dziennicki z Wilczyna oraz p. Taczanowska z Wilczyna. Po wyczerpaniu programu złożył życzenia red. Kobierski, który jako marszałek zamknął posiedzenie wspólnym odśpiewaniem ,,Roty" Konopnickiej. Następnie w ogrodzie p. Janowskiego odbył się koncert muzyczny, a wieczorem zabawa taneczna na sali, która trwała w miłym nastroju aż do białego rana.

Należy dodać jeszcze to, że podczas wrę­czania poświęconego sztandaru orderem Towarzystwa Powstańców i Wojaków zostali udekorowani ks. prob. Sołtysiński i p. Pętkowski z Woli [Kożuszkowej] za zasługi położone na polu przysposobienia wojskowego i podczas powstania w 1919 r. Tak oto wszystkie stany razem w uroczystości tej brały udział, wspólnie się popierając - byle tylko ku dobru państwa i narodu.

W nawiasach kwadratowych zamieściłem uzupełnienia własne. 

Poniżej podaję listę członków Koła Związku Weteranów Powstań Narodowych Rzeczypospolitej Polski 1914-1919 w Wójcinie. Jest to pierwsza tak pełna lista uczestników Powstania Wielkopolskiego i walk niepodległościowych z Wójcina i okolicy skompletowana przeze mnie. Dane pochodzą z Archiwum Państwowego  w Poznaniu.

1. Barczak Jan, ur. 10 maja 1898 r. w Gaju, rolnik, stopień wojskowy szeregowy, zamieszkały Wójcin,  członek Koła od 2 lutego 1935 r.
2. Bąk Wojciech, ur. 15 kwietnia 1895 r. w Gaju, cieśla, starszy szeregowy, Gaj, od 1 czerwca 1934 r.
3. Bidziński Konstanty, ur 26 lutego 1898 r. w Wilczogórze, malarz, plutonowy, Wilczyn, od 2 lutego 1935 r.
4. Bronka Jan, ur. 15 grudnia 1883 r. w Wilczogórze, robotnik, szeregowy, Wilczogóra, od 2 lutego 1935 r.
5. Cichowlas Józef, ur. 21 lutego 1896 r. w Bachorcach, urzędnik Gospodarczy, strzelec, Jeziora Wielkie, od 1 lutego 1935 r.
6. Ćwikliński Stefan, ur. 13 listopada 1899 r. w Kopydłowie, rolnik. szeregowy, Kopydłowo, od 2 lutego 1935 r.
7. Dąbrowski Stefan, ur. 14 kwietnia 1898 r. w Wilczynie, muzyk, plutonowy, Wilczyn, od 2 lutego 1935 r.
8. Draliński Wacław, ur. 8 października 1901 r., rolnik, ułan, (zam. Świętne pow. koniński), od 22 września 1934 r.
9. Drzazgowski Antoni, ur. 13 kwietni 1896 r. w Gaju, rolnik, szeregowiec, Gaj od 10 czerwca 1934 r.
10. Drzazgowski Józef, 30 grudnia 1881 r. w Gaju, rolnik, Gaj, od 15 stycznia 1935 r.
11. Figurski Józef, ur. 10 lutego 1885 r. w Złurku, robotnik rolny, kapral, Karolkowo, od 1 grudnia 1934 r.
12. Dzomiński Jan, ur. 20 kwietnia 1879 r. w Kolonii Kownaty, rolnik, szeregowy, Kolonia Kownaty, od 31 grudnia 1934 r.
13. Foterek Ludwik, ur. 10 sierpnia 1892 r., rolnik, kapral, Jeziora Wielkie, od 1 lipca 1934 r.
14. Hyży Franciszek, ur. 15 stycznia 1887 r. w Woli Kożuszkowej, robotnik, szeregowy, Wola Kożuszkowa, od 1 czerwca 1934 r.
15. Hyży Jan, ur. 13 maja 1881 r. w Woli Kożuszkowej, zagrodnik, Wola Kożuszkowa, od 1 czerwca 1934 r.
16. Jakubowski Ignacy, ur. 1 lipca 1898 r., robotnik, szeregowiec, Jeziora Wielkie, od 1 czerwca 1934 r.
17. Janicki Józef, ur. 27 lutego 1897 r. w Karolkowie, robotnik, kapral, Karolkowo, od 30 grudnia 1934 r.
18. Janicki Wacław, ur. 23 września 1891 r. w Czarkowie, kupiec, szeregowy, Wilczyn, od 1 lutego 1935 r.
19. Janowski Wojciech, ur. 13 marca 1876 r. w Gaju, restaurator, Wójcin, od 1 czerwca 1934 r.
20. Jędraszak Antoni, ur. 6 stycznia 1897 r. w Jeziorach Wielkich, rolnik, szeregowiec, Jeziora Wielkie, od 1 czerwca 1934 r.
21. Jędraszczak Kazimierz, ur. 22 lutego 1895 r. w Woli Kożuszkowej, rolnik, szeregowy, Wola Kożuszkowa, od 1 lipca 1934 r.
22. Jędrusiak Ludwik, ur. 3 sierpnia 1891 r., oglądacz mięsa, kapral, Wójcin od 1 czerwca 1934 r.
23. Kaczmarek Stefan, ur. 26 listopada 1881 r. w Witowiczkach, robotnik, kapral, Wójcin od 1 czerwca 1934 r.
24. Kamiński Józef, ur. 13 października 1897 r. w Jeziorach Wielkich, robotnik, starszy szeregowy, Jeziora Wielkie, od 1 czerwca 1934 r.
25. Kaźmierczak Piotr, ur. 20 czerwca 1894 r., rolnik, szeregowiec, Wójcin, od 1 lipca 1934 r.
26. Konieczka Jan, ur. 1860 r. w Kownatach w powiecie konińskim, rolnik Kownaty, od 1 czerwca 1934 r.
27. Konieczka Marcin, ur. 1860 r. w Karolkowie, rolnik, strzelec, Karolkowo, od 1 grudnia 1934 r.
28. Konieczka Stanisław, ur. 23 października 1896 r. w Wilczynie, robotnik, szeregowy, Wilczyn, od 1 lutego 1935 r.
29. Korzeniewski Stanisław, ur. 7 grudnia 1885 r. w Grzępach, mistrz kołodziej, sierżant, Wójcin od 1 lipca 1934 r. 
30. Kosiński Władysław, ur. 7 lutego 1902 r. w Słabencinie,  robotnik, szeregowy, Lenartowo, od 22 września 1934 r.
31. Kozłowski Józef, ur. 3 marca 1902 r. w Jeziorach Wielkich, piekarz, szeregowiec, Wójcin od 1 czerwca 1934 r.
32. Kubacki Michał, ur. 17 sierpnia 1878 r. w Pomianach, rolnik, szeregowy, Wójcin od 15 stycznia 1935 r.
33. Kubiak Michał, ur. 17 sierpnia 1878 r. Pomiany, zagrodnik, szeregowy, Wójcin, od 30 października 1934 r.
34. Kubiak Ignacy, ur. 25 czerwca 1895 r. w Nowej Wsi, zagrodnik, starszy szeregowy, Pomiany, od 1 lipca 1934 r.
35. Kulczak Leon, ur. 26 marca 1897 r. w Dankowie, rolnik, szeregowy, Wilczyn od 1 lutego 1935 r.
36. Laska Józef, ur. 31 grudnia 1895 r. w Pabianicach, ślusarz, szeregowy, Wilczyn, od 31 grudnia 1934 r.
37. Leszczyński Władysław, ur. 26 lipca 1901 r. w Nowej Wsi, zagrodnik, szeregowy, Nowa Wieś, od 1 lipca 1934 r.
38. Liskowski Stanisław, ur. 14 lutego 1880 r. w Kopydłówku, rolnik, szeregowy, Wilczyn, 1 grudnia 1934 r.
39. Ławniczak Piotr, ur. 28 czerwca 1900 r. w Zegrowku, listonosz, szeregowy, Włostowo, od 1 lipca 1934 r.
40. Maciejewski Wojciech, ur. 11 lutego 1886 r. w Strzelnie murarz, szeregowy. Wola Kożuszkowa, od 1 lipca 1834 r.
41. Malinowski Wojciech, ur. 9 sierpnia 1888 r. w Gaju, kupiec rolny, szeregowiec, od 1 czerwca 1934 r.
42. Matczak Czesław, ur. 11 stycznia 1901 r., robotnik, szeregowy, Jeziora Wielkie, od 1 lipca 1934 r.
43. Matczak Kazimierz, ur. 14 lutego 1901 r. w Kożuszkowie, rolnik, szeregowy, Wola Kożuszkowa, od 22 września 1934 r.
44. Mocek Antoni, ur. 29 grudnia 1884 r. W Srocku Wielkim, emeryt, starszy szeregowy, Jeziora Wielkie, od 1 lipca 1934 r.
45. Myśliński Wincenty, ur. 9 maja 1898 r., robotnik, szeregowiec, Nowa Wieś, od 1 lipca 1934 r.
46. Nawrocki Władysław, ur. 17 stycznia 1899 r. w Karolkowie, rolnik, strzelec, Karolkowo, od 1 grudnia 1934 r.
47. Nowakowski Andrzej, ur. 22 listopada 1879 r. w Kościeszkach, restaurator, Siedlimowo, od 1 lipca 1934 r.
48. Nowakowski Wojciech, ur. 18 kwietnia 1883 r. zagrodnik. Wola Kożuszkowa, od 1 czerwca 1934 r.
49. Orlikowski Stanisław, ur. 15 kwietnia 1886 r. w Łęgu, rzeźnik, szeregowiec, Wójcin, od 1 czerwca 1934 r.
50. Orlikowski Władysław, ur. 17 kwietnia 1884 r., młynarz, Wójcin, od 1 lipca 1934 r.
51. Otulakowski Stanisław, ur. 3 maja 1893 r. w Bochliwie, robotnik, szeregowy, Gogolino, od 28 listopada 1934 r.
52. Piasecki Wojciech, ur. 30 marca 1898 r. w Budach, robotnik, starszy szeregowy, Wilczyn, od 30 grudnia 1934 r.
53. Przybylski Adam, ur. 18 listopada 1891 r. w Wilczogórze, kupiec. kanonier, Wilczyn, od 15 grudnia 1934 r.
54. Rapalski Bolesław, ur. 22 stycznia 1896 r. w Wilczynie, rolnik, szeregowy, Wilczyn, od 1 lutego 1935 r.
55. Rewers Marcin, ur. 17 października 1886 r. w Ostrowie (Ostrów), rolnik, plutonowy, Wójcin, od 15 stycznia 1935 r.
56. Różewicz Stanisław, ur. 27 sierpnia 1889 r. w Wójcinie, cieśla szeregowiec, Gaj, 1 czerwca 1934 r.
57. Saja Józef, ur. 4 marca 1885 r. w Bielsku, kowal maszynista, starszy szeregowy, Wójcin, od 2 lutego 1935 r.
58. Sarnowski Bolesław, ur. 28 sierpnia 1892 r. w Wójcinie, rolnik, szeregowy, Wójcin (Ciencisko), od 25 czerwca 1934 r.                                                           
59. Sarnowski Franciszek, ur. 8 grudnia 1889 r., kowal, Wójcin, od 1 lipca 1934 r.
60. Sarnowski Stefan, ur. 7 kwietnia 1896 r. w Wójcinie, rolnik, szeregowy, Gębice od 25 stycznia 1934 r.
61. Sawicki Andrzej, ur. 17 kwietnia 1897 r. w Nowej Wsi, rolnik, kapral, Nowa Wieś, od 15 grudnia 1934 r.
62. Semmler Henryk, ur. 4 stycznia 1897 r. w Hartowie, fryzjer, kapral, Wilczyn, od 7 listopada 1934 r.
63. Smól Walenty 4 lutego 1890 r. w Wójcinie, rolnik, starszy szeregowy, Wójcin, od 1 czerwca 1934 r.
64. Sosiński Stefan, ur. 2 września 1874 r. w Tarnówku, kierownik poczty, starszy szeregowy, Włostowo, od 1 lipca 1934 r.
65. Staszak Franciszek, ur. 14 listopada 1906 r. w Wilczynie, kowal, starszy szeregowy, Wilczyn, od 2 lutego 1935 r.
66. Staszak Władysław, ur. 29 maja 1895 r. w Wilczynie, piekarz, starszy szeregowy, Wójcin, od 1 czerwca 1934 r.
67. Staśkowiak Władysław, ur. 28 grudnia 1901 r., rolnik, starszy szeregowy, Wójcin, od 1 czerwca 1934 r.
68. Szelewski Stanisław, ur. 7 listopada 1896 r. w Anielewie, rolnik, szeregowy, Anielewo, od 15 stycznia 1935 r.
69. Tadeusiak Michał, ur. 10 sierpnia 1896 r. w Żyrardowie, fryzjer, kapral, Wilczyn, od 15 grudnia 1934 r.
70. Wągrowski Michał, ur. 31 sierpnia 1898 r., urzędnik pocztowy, plutonowy, Wójcin, od 1 lipca 1934 r.
71. Wojciechowski Lucjan, ur. 16 lutego 1879 r. w Wilczynie, kołodziej, Wilczyn od 31 grudnia 1934 r.
72. Wojdyła Antoni, ur. 24 kwietnia 1895 r. w Siedlimowie, robotnik, starszy szeregowy, Gaj, od 1 czerwca 1934 r.
73. Wojewoda Ludwik, ur. 7 lipca 1892 r. w Jeziorach Wielkich, mleczarz, plutonowy, Jeziora Wielkie, od 10 czerwca 1934 r.
74. Woźniewicz Bronisław, ur. 16 kwietnia 1897 r., rolnik, szeregowy, Góry pow. poniecki, od 21 wrzesnia 1935 r. 
75. Woźniewicz Stanisław, ur. 3 grudnia 1900 r. w Jeziorach Wielkich, rolnik, starszy szeregowy, Jeziora Wielkie, od 1 lipca 1934 r.
76. Zwoliński Antoni, ur. 6 stycznia 1903 r. w Wójcinie, organista starszy szeregowy, Wójcin, od 1 lipca 1934 r.
77. Zwoliński Jan, ur. 25 września 1874 r. w Wójcinie, zagrodnik, plutonowy, Wójcin, od 1 lipca 1934 r.

Styczniowy opłatek u genealogów

 Luty dobiega końca, a ja tu o spotkaniu styczniowym, czyli corocznym spotkaniu opłatkowym genealogów spot znaku WTG "Gniazdo". W międzyczasie odbyło się spotkanie lutowe w poznańskim zamku cesarskim, na którym niestety nas strzelnian nie było. Skąd to opóźnienie? Wiele czynników i okoliczności... i tyle czasu upłynęło, że nie warto do nich wracać jeno wspominać.

Miejsce spotkania ze wszech miar dostojne: Poznań, ul. Mielżyńskiego 27, Mała Sala w siedzibie Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk - która jest świadectwem XIX i XX wiecznej historii Poznania i Wielkopolski - sobota, 13 stycznia 2018 r. Wśród obecnych m.in. trójka strzelnian, Marzena Jasińska, Heliodor Ruciński i moja skromna osoba. Klimat spotkania opłatkowego był wspaniały, po prostu było jak w rodzinie - przy stole wigilijnym, choć karpia, zupy z suszonych owoców i kapusty z grzybami nie doświadczyliśmy. Jak tradycja niesie, rozpoczęliśmy od łamania się opłatkiem i składania życzeń. A było ich co niemiara, w każdym bądź razie, nie powtarzałem ich składni przelewając je na ręce koleżanek i kolegów, choć o zdrowiu w każdym z nich było...

Kiedy już zasiedliśmy do kawy i ciasta, rozpoczęły się dysputy i opowieści, wspomnienia i przywoływanie ciekawostek z ubiegłorocznych spotkań. Zapanowała mała wrzawa, jak to przy takich spotkaniach bywa, którą dopiero opanował nieco spóźniony Andrzej, mówiąc o propozycjach spotkań, jakie Zarząd zaplanował na 2018 r. Z ciekawostek czekających nas w tym roku - choć wszystkie propozycje są bardzo ciekawe - jest ta jedna szczególna. Otóż, od tego roku spotkania rocznicowe będą odbywały się w czerwcu, generalnie w plenerze, na świeżym powietrzu, przy grillu, i w ogóle i w szczególe i pod każdym innym względem...

Przybyła na spotkanie z dalekiej Francji nasza - genealogów wielkopolskich - sympatyczka, którą przedstawił nam prezes Wojciech Jędraszewski, dodają, że jest wśród nas również nowy członek. Jest nim Krzysztof Szwarc z Poznania (od października 2017 r.), którego wirtualnie poznałem przed kilkoma laty. A swoją drogą coś Piotrowi obiecałem - muszę to jak najszybciej zrealizować... Po miłej pierwszej części miało miejsce spotkanie w naszym ulubionym lokalu - obiad i genealogiczne pogaduchy.

Fotografie autorstwa Heliodora Rucińskiego