Uroczystości 100. lecia wyzwolenia Strzelna

Strzelnianie niezwykle godnie uczcili 100. lecie Powstania Wielkopolskiego oraz 100. lecie wyzwolenia Strzelna ze 146-letniej niewoli pruskiej. Miasto przybrało odświętny wystrój. Na wietrze łopotały liczne biało-czerwone flagi. Punktualnie o godz. 10:15 Kompania Honorowa 1. Brygady Lotnictwa Wojsk Lądowych w Inowrocławiu ruszyła spod kaplicy cmentarnej przy ul. Kolejowej pod Pomnik Powstańców Wielkopolskich. Za nią w mundurze z 1919 r. z wielką czerwoną flagą powstańczą na której lśnił Biały Orzeł Mirosław Możdżeń z Wielkopolskiego Towarzystwa Genealogicznego "Gniazdo", członkowie Grupy Rekonstrukcji Historycznej Rogatywka 1918-1939, na czele której kroczył Mariusz Suliński, kilkanaście pocztów sztandarowych, zaproszeni goście, władze samorządowe, młodzież szkolna, dzieci oraz licznie zgromadzeni mieszkańcy Strzelna i okolic. Uczestnicy uroczystości szczelnie wypełnili aleję główną cmentarza parafialnego. Członkowie Drużyny Zuchowej "Rój os" przy SP 1, żołnierze oraz członkowie grupy rekonstrukcyjnej zaciągnęli wartę honorową przy Pomniku Powstańców Wielkopolskich. Ceremonia rozpoczęła się o godz. 10:30 głośnym rykiem syren, po czym komendę nad całością przejął mjr Krzysztof Kugiel z 1. BLWL z Inowrocławia.

Gromkim chórem, z udziałem orkiestry OSP Strzelno pod batutą Piotra Barczaka, odśpiewano Hymn Państwowy, po czym burmistrz Dariusz Chudziński powitał Wojsko Polskie, gości i wszystkich zgromadzonych. Następnie ja przedstawiłem krótki rys historyczny o zdobywaniu Strzelna przez powstańców wielkopolskich. Modlitwę za poległych i zmarłych powstańców odmówił ks. kan. ppor. Otton Szymków, dziekan i proboszcz strzeleński. Punktem kulminacyjnym uroczystości było odczytanie przez mjra Krzysztofa Kugiela Apelu Pamięci (treść Apelu pod zdjęciami) oraz salwa honorowa, którą oddała Kompania Honorowa 1. BLWL z Inowrocławia. Bardzo liczne delegacje złożyły kilkadziesiąt wiązanek kwiatów, m.in.: wicemarszałek Dariusz Kurzawa, burmistrz Dariusz Chudziński z małżonką, starosta Bartosz Nowacki z wicestarostą Marianem Mikołajczakiem i członkiem zarządu Pawłem Jankowskim, burmistrz Leszek Duszyński z radnym Przemysławem Majcherkiewiczem z Mogilna, przewodniczący RM Piotr Dubicki z radnymi miejskimi, sołtysi.

Po odegraniu przez orkiestrę OSP utworu okolicznościowego kolumna uczestników uroczystości przemaszerowała ulicami miasta pod Obelisk Poległych Powstańców przy szpitalu powiatowym. Tam odmówił modlitwę ks. kan. Szymków oraz złożono wiązanki kwiatów. Kolejnym etapem uroczystości było odsłonięcie tablicy pamiątkowej na budynku Domu Kultury. Uroczystej ceremonii dokonał krewny uwiecznionego na tablicy Władysława Wieczorkiewicza, Gwidon Trzecki, prezes ZKRP i BWP, a następnie tablicę poświęcił i odmówił modlitwę ks. kan. Szymków. W krótkim rysie historycznym przedstawiłem akcję, która zakończyła walki o Strzelno i jej bohaterów, Wacława Wieczorkiewicza i Józefa Hanasza.

Po tej części uroczystości kolumna przemaszerowała do strzeleńskiej bazyliki, gdzie została odprawiona uroczysta msza św. koncelebrowana z okazji 100. lecia Powstania Wielkopolskiego i wyzwolenia Strzelna pod przewodnictwem bpa Krzysztofa Wętkowskiego. Świątynię w tym dniu wypełnili uczestnicy uroczystości: zaproszeni goście, Wojsko Polskie, poczty sztandarowe, mieszkańcy i młodzież. Oprawę muzyczną dały, orkiestra dęta OSP i Chór "Harmonia.

  

Na zakończenie uczestnicy udali się na salę przy Szkole Podstawowej z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Jana Dałkowskiego, gdzie miała miejsce m.in. promocja książki Strzelnianie Odznaczeni Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. Osobiście dokonałem około 150 wpisów, a książki stały się pamiątkami doniosłej strzeleńskiej uroczystości. W całej oprawie świątecznej wzięło udział blisko 700 mieszkańców miasta i gminy Strzelno.

Wszystkie zdjęcia Heliodor Ruciński

APEL PAMIĘCI

Z okazji 100 rocznicy Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 odczytany podczas strzeleńskich uroczystości 2 stycznia 2019 r.

Kombatanci walk o Wolność i Niepodległość!

Żołnierze Wojska Polskiego!

Rodacy!

Stajemy dziś do uroczystego Apelu przed kwaterą powstańczą na cmentarzy w Strzelnie, aby złożyć hołd naszym przodkom walczącym o wolną od zaboru Wielkopolskę. Pochylmy głowy w zadumie oddając cześć tym, którzy oddali swoją krew i życie oraz walczyli, by po 123 latach zaborów odrodziła się wolna Polska.

Was wszystkich wzywam Rodacy, którzy nie ugięliście się pod jarzmem zaborców i nigdy nie przestaliście wierzyć w niepodległą Polskę.

Wzywam Was nieugięci Powstańcy Wielkopolscy, którzy chwyciliście za broń 27 grudnia 1918 roku.

STAŃCIE DO APELU

Chwała Bohaterom

Do Was wołam Delegaci na Sejm Dzielnicowy, członkowie Straży Obywatelskiej, Straży Ludowej i przedstawicieli Naczelnej Rady Ludowej jako tych, którzy rozpoczęliście działania na drodze pokojowej, aby Wielkopolska została włączona do wolnej Polski.

STAŃCIE DO APELU

Chwała Bohaterom

Was wzywam: dzielnych uczniów wielkopolskich szkół, którzy rozpoczęliście walkę o język polski od Wrześni 1904 roku po Wielkopolskę 1918 roku.

STAŃCIE DO APELU

Chwała Bohaterom

Wzywam pierwszych poległych jedynego zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 roku –  Stanisława Pachowiaka, Czesława Plewińskiego.

STAŃCIE DO APELU

Polegli na polu chwały

Wzywam żołnierzy, którzy własną krwią i ofiarą życia wykuwali niepodległość oraz walczyli o zachodnie granice II Rzeczypospolitej.

STAŃCIE DO APELU

Chwała Bohaterom

Was wzywam dowódcy Powstania, wierni sprawie niepodległości: generale Józefie Dowbor-Muśnicki, generale Stanisławie Taczak.

STAŃCIE DO APELU

Chwała Bohaterom

Do Was wołam bohaterowie, Stanisławie Baczyński z Pułku Grenadierów Kujawskich w Inowrocławiu, Wacławie Glasner z 3. Batalionu Pułku Grenadierów Kujawskich, Antoni Kowalski z Pułku Grenadierów Kujawskich.

Franciszku Kowalski z 4. Kompanii Pułku Grenadierów Kujawskich, Walenty Kowalski z Oddziału Strzeleńskiego, Czesławie Lechowski z 3. Batalionu Pułku Grenadierów Kujawskich, Antoni Lewandowski z 3. Batalionu Pułku Grenadierów Kujawskich, Andrzeju Lutkowski z 6. Kompanii 5. Pułku Strzelców Wielkopolskich w Inowrocławiu, Janie  Masłowski z 1. Kompanii    1. Pułku Grenadierów Kujawskich, Wiliamie Mechciński z 3. Kompanii Batalionu Nadgoplańskiego, Bronisławie Mierzwiński z Pułku Grenadierów Kujawskich, Antoni Owczarski z Oddziału Strzeleńskiego, Stanisławie Owczarski z Oddziału Strzeleńskiego, Franciszku Rogowski z 4. Kompanii 5. Pułku Strzelców Wielkopolskich, Wincenty Siudziński z Oddziału Strzeleńskiego, Marcinie Skonieczny z Pułku Grenadierów Kujawskich, Jakubie Szablewski z 5. Pułku Strzelców Wielkopolskich, Wawrzynie Szudrowicz z 4. Kompanii Pułku Grenadierów Kujawskich, Bernardzie Zabielski z 1. Kompanii Pułku Grenadierów Kujawskich.

STAŃCIE DO APELU

Chwała Bohaterom

Zjednoczmy się wokół niegasnącego znicza pamięci. Niech imiona bohaterów Powstania Wielkopolskiego zapadną w nasze umysły i serca. Niech ich niezłomna postawa będzie drogowskazem dla naszej nauki, pracy i służby Bogu i Ojczyźnie.

CHWAŁA BOHATEROM

Cześć ich pamięci.

Zaproszenie - 100. rocznica Powstania Wielkopolskiego

Program uroczystości:

• godz. 10.15 - zbiórka delegacji, pocztów sztandarowych i mieszkańców na cmentarzu parafialnym przy ul. Kolejowej w Strzelnie (brama główna).

• godz. 10.30 - apel pamięci, modlitwa za poległych i zmarłych powstańców wielkopolskich, wystąpienie okolicznościowe, złożenie kwiatów.

• godz. 11.15 - przemarsz pod Obelisk Poległych Powstańców przy ul. Powstania Wielkopolskiego, modlitwa i oddanie czci.

• godz. 11.30 - przemarsz pod budynek Domu Kultury i odsłonięcie oraz poświęcenie tablicy pamiątkowej.

• godz. 12.00 - przemarsz do kościoła p.w. św. Trójcy w Strzelnie na uroczystą mszę św. za Ojczyznę.

• godz. 13.00 - zakończenie uroczystości.

Mogileńska promocja przed wielką rocznicą

Podczas dzisiejszej mogileńskiej promocji mojej książki Mogilnianie odznaczeni Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. 100. Lecie Powstania Wielkopolskiego miałem ogromną przyjemność spotkać się z wnuczkami i wnukami, prawnuczkami i prawnukami powstańców wielkopolskich z Mogilna i okolicy, z Orchowa, Dąbrowy, Jezior Wielkich i Trzemeszna, a także z innych miejscowości byłego i obecnego powiatu mogileńskiego. Były całe rodziny, a także osoby, które odbierały książki dla swoich familiantów rozsianych po całym kraju. Książki te trafią do Poznania, Kalisza, na Śląsk i do Małopolski, a także Piły, Szczecina, Gdańska, Białegostoku, Łodzi i Lublina oraz do małej, ale jakże prężnej w działalności społecznikowskiej wielkopolskiej Nekli...

Organizatorem promocji książki był jej wydawca Mogileński Dom Kultury oraz osobiści dyrektor Jan Szymański i Andrzej Jakubowski. W trakcie miała miejsce również promocja zeszytu historycznego przygotowanego przez Andrzeja Jakubowskiego Mogilno Powstanie Wielkopolskie 1918/1919 oraz różnych gadżetów przypominających o tym jak wielkim wydarzeniem dla mogilnian są obchody 100. Lecia Powstania Wielkopolskiego (koszulki, bluzy, pocztówki i inne). Stoisko promocyjne odwiedziło ok. 300 osób, które zabrały ze sobą kilkaset książek i zeszytów. Byli również przedstawiciele władz samorządowych: starostowie Bartosz Nowacki i Marian Mikołajczak, burmistrzowie Leszek Duszyński i Dariusz Chudziński oraz dyrektor strzeleńskiego Domu Kultury Waldemar Krystkowiak. Dziękuję organizatorom, dziękuję wszystkim, którzy przybyli na mogileńską promocję. 

Wszystkie zdjęcia Heliodor Ruciński

Moja kolejna 19. książka: Mogilnianie odznaczeni WKP

Dzisiaj, po tygodniu od ukazania się pierwszej książki Strzelnianie odznaczeni Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym 1918-1919. 100. lecie Powstania Wielkopolskiego, dostarczone zostały do Mogilna cieplutkie egzemplarze książki o podobnie brzmiącym tytule Mogilnianie odznaczeni Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym” 1918-1919. 100. Lecie Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Jest to 19. książka mojego autorstwa, która właśnie ukazała się drukiem. Jej wydawcą jest Mogileński Dom Kultury.

Książka ta, podobnie jak strzeleński egzemplarz to swoisty słownik biograficzny mogilnian uczestników Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 r. który powstał w oparciu o projekt: Lista odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. Jest on dopełnieniem wiedzy o Powstaniu Wielkopolskim w Mogilnie i na obszarze Kujaw Zachodnich. To w międzyczasie udało się dotrzeć do ogromnej bazy o powstańcach wielkopolskich i ich szlaku bojowym z lat 1914-1920. Tą bazą są dokumenty zawierające uzasadnienia do wniosków o odznaczenie mogilnian Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym, znajdujące się w Archiwum Prezydenta RP. Ich opracowaniem zajął się zespół członków Wielkopolskiego Towarzystwa Genealogicznego "Gniazdo". W gronie osób indeksujących powstańcze biogramy byłem również ja. Z ok. 22,5 tys. zindeksowanych biogramów wybrałem 299 dotyczących mogilnian, powstańców wielkopolskich, z których 292 zostało odznaczonych Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym. Niestety 7 wniosków z bliżej nieznanych przyczyn zostało odrzuconych. Mimo to biogramy tych powstańców znalazły się również na kartach tego opracowania ze stosowną adnotacją.

Te 292 biogramy mogilnian, którzy na przestrzeni lat 1957-1999 zostali odznaczeni WKP uzupełniłem o dane pochodzące z innych źródeł. Tak powstał swoisty słownik biograficzny strzelnian, którzy doczekali się zaszczytu wyróżnienia tym odznaczeniem. Z treści biogramów czytelnik dowie się, iż nasi powstańcy wielkopolscy to w ogromnej liczbie żołnierze walczący z bronią w ręku od 1914 r. czyli od wybuchu I wojny światowej, poprzez pola walk powstańczych, po pola bitewne wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. Wielu z nich czynną służbę wojskową rozpoczęło w 1911-1912 r. a zakończyło w 1920-1921 r. Takie daty i takie czasookresy znajdujemy w biogramach strzelnian.

Wyjaśnienia wymaga pojęcie mogilnianie. Otóż, w odniesieniu do tegoż opracowania zastosowałem je wobec uczestników zbrojnych walk powstańczych, którzy urodzili się i zamieszkiwali współczesny obszar gminy Mogilno. Warunkiem ich uwzględnienia było branie udziału w oswobodzeniu miasta i najbliższej okolicy, ewentualnie uczestnictwo w mogileńskich, gębickim, kwieciszewskim i wylatowskim oddziałach powstańczych. Uwzględniłem także osoby, które urodziły się w Mogilnie i w miejscowościach gminy, a zamieszkały i walczyły w powstaniu poza granicami powiatu mogileńskiego. Są tu również biogramy powstańców, którzy walczyli na obszarze Wielkopolski, a po powstaniu, czy po II wojnie światowej zamieszkali w Mogilnie lub na obszarze współczesnej gminy.

Książka liczy 194 strony, jest szyta i w twardej oprawie oraz ilustrowana zdjęciami. Druk wykonała Drukarnia Scriptor w Gnieźnie.

Zaproszenie

Burmistrz Mogilna oraz Mogileński Dom Kultury zapraszają na promocję wydawnictw: książki Mogilnianie odznaczeni Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym” 1918-1919. 100. Lecie Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 oraz zeszytu historycznego Mogilno Powstanie Wielkopolskie 1918/1919. Promocja odbędzie się 31 grudnia 2018 r. w godz. 10:00-13:00 w holu kina Wawrzyn MDK. Wydawnictwa będzie można odebrać bezpłatnie dzięki dofinansowaniu w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 w ramach operacji Promocja Powiatu Mogileńskiego poprzez upowszechnianie wiedzy o Powstaniu Wielkopolskim na Ziemi Mogileńskiej. Podczas promocji pojawią się również inne wydawnictwa związane z 100. rocznicą wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Będzie można nabyć cegiełki na budowę pomnika Powstańca Wielkopolskiego o nominałach 10, 20, 50, 100 i 200 złotych.

100. rocznica wybuchu Powstania Wielkopolskiego

Przyjazd 26 grudnia 1918 r. do Poznania Ignacego Paderewskiego spowodował masowe manifestacje i wystąpienie ludności polskiej. Przywiózł on z Paryża niezmiernie ważną i cenną wiadomość, o przychylnym stosunku rządu francuskiego do prowadzonej na obszarze zaboru pruskiego akcji zmierzającej do odzyskania przez Polaków niepodległości. 27 grudnia 1918 r. w okolicach Bazaru, gdzie zamieszkał Paderewski doszło do wymiany ognia, rozpoczęła się zacięta walka, która rozprzestrzeniła się na liczne ogniska zapalne w mieście. Padli pierwsi zabici, wielu zostało rannych. Powstanie Wielkopolskie stało się faktem dokonanym. Wybuch walk zbrojnych w Poznaniu stał się sygnałem i rozniecił zryw niepodległościowy na całą Wielkopolskę.

Wieści o przyjeździe Paderewskiego do Poznania i wybuchu powstania zbrojnego lotem błyskawicy obiegły całą Prowincję Poznańską. Dotarły one również do Strzelna. Miejscowi Sokoli i skauci zintensyfikowali przygotowania do zbrojnego czynu. W dniach 28-29 grudnia 1918 r. powstańcy oswobodzili Gniezno. W tym samym czasie w Strzelnie miały miejsce dwa ważne i historyczne wydarzenia, o czym donosił "Dziennik Kujawski". 29 grudnia 1918 r. odbył się w Strzelnie wiec pod przewodnictwem ks. dziekana Kopernika skierowany do stanu robotniczego, w celu zorganizowania się tej warstwy społecznej w szeregach Zjednoczenia Zawodowego Polskiego. W jego trakcie przemawiał dr Roman Konkiewicz, który przybliżył los robotnika polskiego , a Wojciech Kowalski wystąpił z gorącym apelem w imię Boże o wstępowanie w szeregi Zjednoczenia. Głos zabrali również Szuda i Pińkowski. Dokonano wyboru Zarządu ZZP, w skład którego weszli: Antoni Paternoga, Wincenty Lewandowski, Wojciech Kowalski, Jan Wiśniewski, Jan Świątkowski, Walenty Kędzierski i Wawrzyn Jeske. W tym dniu zapisało się 150 członków.

Tuż po tym wiecu miała miejsce wielka manifestacja, która została zorganizowana przez miejscowe, przed kilkunastoma dniami odrodzone, Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół". Miała ona na celu oddanie czci wielkiemu synowi Ojczyzny Ignacemu Paderewskiemu. Całą uroczystość poprzedziło świąteczne przygotowanie miasta. Już od rana przybrało ono barwy narodowe. Biało-czerwone sztandary powiewały radośnie na domach Polaków. Jak odnotowano: I zda się, że niebo brało udział w ogólnym nastroju - darzyło nas bowiem przepiękną pogodą. Miejscem zbiórki Sokołów i Sokolic była sala Hotelu "Park Miejski" Wiktora Piątkowskiego. O godz. 13:00 wyruszył stąd pochód, do którego dołączyło kilka tysięcy mieszkańców. Całość udała się we wzorowym porządku, z orkiestrą na czele, na Rynek. Na trybunie, przybranej w zieleń oraz proporce narodowe i sztandar "Sokoła", ukazał się prezes Bolesław Pińkowski - junior. W krótkich, lecz treściwych słowach wskazał na świetny wynik misji genialnego artysty w Ameryce.

Następnie pochód ruszył ulicą Kościelną ku świątyni parafialnej, gdzie u wrót kościoła przemówił do manifestantów ks. dziekan Kopernik. Zakończył on swoje wystąpienie okrzykiem: Niech żyje wolna, zjednoczona, niepodległa Polska Ludowa. Pochód wrócił na Rynek, gdzie kontynuowano wiec. Jako pierwsza głos zabrała prezeska Sokolic Zofia Zakrzewska z Mirosławic. Po niej stanął na trybunie dr Roman Konkiewicz. Słowa jego żywy znalazły oddźwięk w sercach słuchaczy, gdy roztoczywszy przed nimi obraz minionej bolesnej przeszłości, wspomniał jednego z najlepszych synów naszej ziemi, Ignacego Paderewskiego i jego pracę dla Polski na obczyźnie. Mówca na zakończenie wzniósł okrzyk: Wielki syn Ojczyzny, gorący patriota i genialny artysta, Ignacy Paderewski, niech żyje!    

Przy dźwiękach Mazurka Dąbrowskiego, uformowany na nowo pochód wrócił pod hotel "Park Miejski". Po wzniesieniu okrzyków na cześć Polski, Wilsona i Paderewskiego, odśpiewano pieśń Wszystkie nasze dzienne sprawy i na tym zakończono manifestację, która na długo zapadła w pamięci uczestników.